Hêzên global ên hesabên wan li ser erdnîgariya Rojhilata Navîn hebûn û ku Rêberê PKK’ê Abdullah Ocalan ji xwe re wek asteng didîtin nikaribûn bi awayek fizîkî ji holê rakin, serî li rêbaza tasfiyekirinê dan. Ev pêvajo bi derxistina Ocalan a di 9’ê Cotmeha 1998’an a ji Sûriyê gav bi gav li pêş ket.
Parêzer Ercan Yilmaz ê Rêveberê Şaxa ÎHD’a Amedê diyar kir ku têkildarî lêpirsîna 54 kesên di xwepêşandanên Kobanê de jiyana xwe ji dest dane li şûna failên rastî li ser gumanbarên heyî tê birêvebirin û pirsa AKP têkildarî dosyeya Yasîn Boru tim tîne ziman çima behsa mirinên din nake kir.
Ji ber ku cihêkarî dikin navbera miriyan û faîlên wan dernaxên holê, birînên malbatên qurbaniyên serhildanên Kobanê 6 salên nayê pêçandin. Bavê Ekrem Kaçeroglû ku li Îzmîrê hatibû kuştin, derbarê wan rojan de ev tişt got: “Kuçeyên ku me li wan digot, ‘bila mirov nemirin’ ji aliyê faşîstan ve hatibûn dagirkirin û hewl didan me linç bikin.”
Di bûyerên 6-9’ê Cotmeha 2014’an de yên ji bo Kobanê 54 kesên HDP’yî jiyana xwe ji dest dan. Ji van kesên jiyana xwe ji dest dane hin kes di raporên hatine amadekirin de cih nagirin. Derket holê ku di van raporên hatine amadekirin de dihat gotin hin kesên mirine, lê nemirine. Her wiha kuştî û kiryar jî berevojî yên dihatin zanîn ji rêxistinên cuda derketin holê.
Peymana Petrolê ku Rêveberiya Xweser a Bakur û Rojhilatê Sûriyeyê bi Amerîkayê re îmze kir, îhtîmal heye ku statutiyê bi xwe re bîne. Rûsya, Îran, Tirkiye û Rejîm bi awayekî aşkera ji petrole par dixwazin.
Serokê AKP'ê Tayyip Erdogan di 7'ê Tebaxê de li dijî rexneyan îtîrafa "Têkoşîna bi terorê re bê pere nabe. Lêçûnên me yên zêde hene" destnîşan kir ku sedema têkçûna aboriyê şer e. Erdogan aşkere kir ku êdî nikare fînansa şer jî bike.
Êzidiyên ku heya niha bi 74 fermanan re rû bi rû mane, hîn jî li 3 hezar jin û zarokên ji Şengalê hatine revandin digerin. Parlementera êzidî Feleknas Ûcayê anî ziman ku cîhan ji bo êzidiyan xwe li korîtî, ker û lalîtiyê daniye. Ûcayê, got "êşa hevpar, birîna hevpar" û bang kir ku kes bêdeng nemîne.
Îqtîdara AKP'ê muzeya Ayasofya kir mizgeft û di 24'ê Tîrmehê de bi şûr nimêja înê kirin. Vê yekê dîsa niqaşên “xîlafetê” pêş xist. Rêberê PKK'ê Abdullah Ocalan di gelek hevdîtin û analîzên xwe de diyar kir ku feraseta îqtîdara AKP'ê ya ol, feraseta olê bi maske ye. Di esasê xwe de îman tune ye.
Nivîskar û dîroknas Erdogan Aydin, diyar kir ku Tirkiye Peymana Lozanê ji bo xwe wekî "Seneda Tapo" qebûl dike û ev peyman ji aliyê çîna serdest a Tirk ve hatiye binpêkirin. Aydin, anî ziman ku bedelê vê yekê jî Kurd û kesên ne misilman didin.
Hikûmet û îqtîdara Tirkiyeyê piştî 24'ê Tîrmeha 2015'an, dawî li "pêvajoya çareseriyê" ya tekildarî meseleya Kurd anî û şerekî dijwar xist meriyetê. Ji wê demê heta niha bi hezaran mirov hatin kuştin. Hewldana Darbeyê pêş ket, OHAL îlan kirin, betalî, xizanî zêd bû. Întîhar zêde bûn. Bi hezaran siyasetedarên Kurd hatin girtin. Qeyûm tayînî şaredariyan kirin. Akademisyen Elçin Aktoprak, got “Aştî û siyaseta demokratîk niha pir ferz e." Hevserokê Giştî yê ÎHD'ê Ozturk Turkdogan jî got: "Cihê şer lê hebe demokratikbûn pêş nakeve."
Bi ser Peymana Lozanê re 97 sal derbas bûn. Bi vê peymanê digotin Kurd û Tirk wek “goşt û neynûk in.” Lê vê peymanê aliyên cuda tune hesiband û bi feraseta yekperest a netew-dewlet re Komara Tirkiyê ya nû damezrandin. Bi vê şikestina dîrokî re krîza dewlet û demokrasiye her ku çu giran bû û heta van rojan hat û ji wê rojê ve Kurdistan çar parçe ye û kurd tune tên hesibandin.
Parlamenterê HDP'ê Omer Faruk Gergerlioglu, diyar kir ku piştî OHAL'ê mexdûrên OHAL'ê yên muhafazakar, bêtir kesên sosyalîst û Kurd fam kirin.
Di ser hewldana 15'ê Tirmehê re 4 sal derbas bûn. Lê hêj berpirsiyarê esasî nehatine ronîkirin û cezakirin. Endamê Komîsyona Lêkolîna Hewldana Darbeyê yê CHP'ê Prz. Sezgîn Tanrikulu, diyar kir ku ji bo berpirsiyarên esil bên ronîkirin û aşkerekirin AKP dibe asteng. Prof. Dr. Cem Kaptanoglu jî anî ziman ku piştî hewldana darbeyê xwestin civak razî bibe, lê êdî civak ji vî halî razî nabe.
Hevseroka berê ya KCD'ê Yuksel Genç, bal kişand armanca îqtîdarê ya li dijî KCD'ê û wiha got: "Ev girêdayî rewşa Kurdan a nû ye. Bi mohrkirina KCD'ê çareseriya pirsgirêka Kurd mohr kirin.
Kongreya Civaka Demokratîk (KCD), di sala 2007'an de bi boneya çareseriya pirsgirêka Kurd pêş bixe dest bi xebatan kir. Di bin baneyê KCD'ê de bi giştî 800 Rêxistinên Civakî û Sivîl hene. Ji bo çareseriyê heta niha gelek kongre û konfrenas li dar xist. Hemû xebatên xwe ji raya giştî û çapemeniyê re vekirî pêk anî. Lê piştî rengê siyasetê guherî, di 26'ê Hezîranê de deriyê avahiya KCD'a ku hevserokên wê dawetî meclisê kiribûn û endamên Heyeta Îmraliyê bû mohr kirin.