Prof. Dr. Nacaroglû: Bendav ne ji bo enerjiyê, ji bo hincetên stratejîk tên çêkirin

  • rojane
  • 09:21 11 Kanûn 2019
  • |
img

AMED - Prof. Dr. Arîf Nacaroglû, destnîşan kir ku bendavên li ser çemên Dîcle û Firatê tên çêkirin ne ji bo ceryanê, ji bo hincetên stratejîk tên çêkirin û got, axa Mezopotamyaya bi hezaran salan di bin avê de hatiye hiştin û encamên vê yekê jî li Rihayê dibînin ku her der bûye çol. 

Hîndekarê Beşa Endezyariya Elektrîk û Elektronîkê ya Zanîngeha Dîlokê Prof. Dr. Arîf Nacaroglû, bendavên li Mezopotamyayê hatine çêkirin û tên çêkirin nirxandin. 
 
Nacaroglû, destnîşan kir ku pêdiviya Tirkiyeyê bi enerjiya ceryanê tuneye. Nacaroglû, anî ziman ku ji serdema Suleyman Demîrel heta niha tim tê gotin 'dibe em di tarîtiyê de bimînin' û got, bi vî awayî reşbîniyekê li gel peyda dikin û dibêjin, enerjî bivê nevê ye. 
 
‘BENDAV NE JI BO ENERJIYÊ NE' 
 
Nacaroglû, bi daxwaza "pêdiviya me bi enerjiyê heye" qad pêşkeşî sermayeyê tên kirin û got: "Polîtîkaya enerjiyê ya giştî ya Tirkiyeyê wiha ye. Lê gava em li herêmê dinerin; mesela heger bi hêza 1200 megavatî Bendava Ilisûyê bê çêkirin wê ji hezarî 8 pêdiviya Tirkiyeyê pêk bîne. Yanî ev tê wateya li xaniyekî hezar odeyî, ceryana 8 odeyan tenê girtiye. Pêdiviya Tirkiyeyê bi enerjiyeke wiha tuneye. Li paş vê israrê tiştekî aşkere heye. Ev yek di civîna MGK'ê de bi awayekî aşkere hat gotin. Yanî tu eleqeya van bendavan bi enerjiya ceryanê tuneye." 
 
Nacaroglû, destnîşan kir ku Bendava Ilisûyê ne ji bo ceryanê, ji bo hincetên stratejîk tê çêkirin. 
 
‘AV WEKÎ ÇEKEKÊ TÊ BIKARANÎN' 
 
Nacaroglû, got: "Gava mirov li siyaseta niha dinere, helbet av wekî çekekê tê bikaranîn. Ji bo vê mînaka herî berbiçav, peymana avê ya di dema Esad de hat çêkirin ku ji bo Sûriyeyê di saniyeyê de dayîna 500 metrekup av. Yanî bazariyeke wiha heye, 'av a min e û çi qasî bixwazim ew qasî dikarim kaniyê vekim, lê heger tu vî tiştî bikî ez ê bigirim.' Lê êdî cîhan hîn bêtir yek e. Mirov bêyî sînoran jî yekîtiyên watedartir çê dikin. Yanî wisa difikirim tu mirovekî cîhanê wê nehêle ku hin kes ji tîna bimirin. Yanî ez dibêm bi avê gefxwarina li mirovên Mezopotamyaya jêrîn çîrok e. Tu bi vê rêbazê nikarî tu gelî jî dîl bigirî." 
 
WÊ BIBE SEDEMA PIRSGIRÊKÊN ÇANDINIYÊ 
 
Nacaroglû, destnîşan kir ku bendavên li ser çemên Dîcle û Firatê hatine çêkirin û tên çêkirin erdan dikin çol û got, bi bendavên hatine çêkirin jî ji bo îro sibê tê fedakirin. Nacaroglû, got: "Temenekî bendavên hîdrolîk heye. 50-70 sal. Lê ew erdên mezin tên tunekirin. Belkî em nebînin lê 100 sal şûnde wê pirsgirêka mezin a cîhanê erdên çandiniyê be." 
 
Nacaroglû, anî ziman ku lê dîsa jî axa Mezopotamyaya bi hezaran salî di bin avê de tê hiştin û got: "Encamên van bendavan hêdî hêdî xuya dibin; li Riha, Heran, di projeya GAP'ê de û di erdên bûne çol de derdikevin pêşberî me. Yanî ji bo xelaskirina îro, sibeya me tê fedakirin. Bendavên hîdrolîk bi golên avê yên mezin erdên çandiniyê tune dikin. Ev ji bo pêşerojê karesateke mezin e." 
 
Prof. Nacaroglû, bal kişand ser tunebûna qadên çandî û arkeolojîk jî. Nacaroglû, got: "Di pirtûkên pîroz ên ji nivîstekên sumeriyan pêk tên de tê gotin li vira ji xeynî Dîcle û Firatê çemekî mezin ê din jî hebûye. Û ev çemê sêyemîn ziwa bûye, tune bûye. Mixabin wisa dixuyê di nêz de wê Dîcle û Firat jî ji dest mirovan biçe." Nacaroglû, diyar kir ku ev talan bi çêkirina bendavên Firat û Ataturkê dest pê kiriye û got: "Navçeyên mezin ên Semsûrê tunebûn. Bi bendava Bîrecûkê re Xelfetiya mezin çû. Şaristaniyeke 10 hezar salî tunebû. Bajarê Zeûgma yê 2 hezar û 500 salî di bin ava bendava Bîrecûkê de ma." 
 
TEKNOLOJÎ SIYASETÊ TÊKDIŞKÎNE
 
Nacaroglû, da zanîn ku kêmasiya sereke ya polîtîkayên enerjiyê, ew e ku qîmeta teserifê baş nayê zanîn û got: "Êdî divê mirov jiyana xwe bi enerjiyeke kêm bidomînin û ji bo vê li hin rêyan bigerin. Hikûmet divê pêşengiya vê bikin. Mirov dikarin panelên rojê deynin ser avahiyên xwe û pêdiviyên xwe bi cih bînin. Ji xwe pêşeroj jî ber bi vê ve diçe. Rojavayê cîhanê ji zûv de dest bi vê kiriye. Wisa difikirim em ê jî ber bi vê ve biçin. Çimkî teknolojî, tim û tim siyasetê têkdişikîne. Wê dawî ev be. Wê di pêşerojê de bê dîtin ku mirovê bextewar, mirovê ku enerjiyê kêm bi kar tîne bi xwe ye." 
 
MA / Lezgîn Akdenîz 

Sernavên din

17/09/2025
20:41 Çîgdem Kiliçgun Ûçar: Mafê hêviyê ji bo entegrasyona demokratîk mifteyeke girîng e
19:55 Li Wanê bi hezaran kes ji bo azadiya fizîkî ya Abdullah Ocalan meşiyan
18:45 Di civîna komisyona meclisê de akademisyen hatin guhdarîkirin
16:57 Şaredarê Bayrampaşayê ji peywirê hate girtin
16:56 Hikûmeta demkî ya Nepalê şîna neteweyî ragihand
16:46 Tehliyeya Belgîn Kanatê hate astengkirin
16:39 Gelên Bakur û Rojhilatê Sûriyeyê ji bo azadiya Ocalan daketin qadan
16:29 Li Wanê ji bo meşê banga dawî
16:27 Rejîma Îranê di 3 salan de 2 hezar û 910 kes darve kir
15:49 Kurtulmuş: Divê em destê xwe lez bigirin
15:34 Ji hunermendan çalakiya ‘Civakîkirina aştiyê’
15:26 Nehiştin Demîr ê 30 sal in girtî ye tev li torena cenazeyê birayê xwe bibe
15:19 Komkujiya li Êlihê hate protestokirin
15:02 Ji bo doza ‘Lihevkirina bajar’ bang hate kirin
14:53 Rêxistinên mafên mirovan ji bo Zeyneb Celaliyan bang kirin
14:20 Civîna 10’an a komîsyonê dest pê kir
14:03 Ji Zeyneb Celaliyan name: Li dijî zilmê bêdeng nemînin
14:01 Abdullah Ocalan: Pêvajo gihiştiye qonaxa çareseriya hiqûqî
13:34 Xeta ‘Alo Şîddet’ê ku qeyûm girtibû dîsa hate vekirin
13:23 Biryara AYM’ê tune tê hesibandin: 'Dewriyaya dijîtal' 25 hesab asteng kir
13:15 Li Mêrdînê êriş li bijîşkekî hate kirin
13:10 Danişîna bersûcê hewl da Z.Ş. qetil bike hate taloqkirin
13:05 DBP’ê banga ‘Mafê hêviyê’ li hikûmetê kir: Biryarê bicih bînin
13:03 ‘Divê komîsyon li Ocalan guhdarî bike û li ser sererastkirina yasayan biaxive’
11:57 Dayika Kazanhan ji dadgehê re got: Gelo hûn kujer vedişêrin?
11:30 Profesorê Îranî Dabashi: Banga Ocalanê zana dê li ser herêmê bandoreke mayinde bike
10:54 Cîgirê Şaredarê Koycegîzê Ornek hate binçavkirin
10:53 Li Mûglayê şewata daristanê
10:27 Serokeşîrên Ereban: Peyama Ocalan xwişk-biratiya gelan xurt dike
10:19 Mûsa Anter dê li Amed û Mêrdînê bê bibîranîn
09:52 Ocalan koça ber bi Ewropayê ve rexne kir: Polîtîkayeke koçberkirinê ya bi zanebûn e
09:35 Nêzî salekê ye di navbera Amed-Wanê de li edaletê digere: 'Çi bi serê Rojînê hat?'
09:32 Bendewariya xizmên girtiyan ji pêvajoyê: Azadiya fizîkî ya Abdullah Ocalan
09:31 Prof. Kariane Westrheim: Divê konsey têkildarî 'mafê hêviyê' Tirkiyeyê têxe nava tevgerê
09:30 Tirkiye li Sûriyeyê êgir gur dike
09:26 Çakmak ê HDK'î: Armanca sereke civakîbûna aştiyê ye
09:15 Bavê Şerzan Kurt: Hêviya me ji pêvajoyê heye, em wekheviyê dixwazin
09:11 Huseyin Tosû: Divê bendên li ber mafê perwerdehiya zimanê dayikê bên rakirin
09:09 Cîhana dengbêjên çavên wan nabînin: Xewnên Tarî
09:05 Pirtûkxaneya zanîngehê tahsîsî walîtiyê hat kirin
09:03 Parêzer Tekîn: Divê komîte ji bo 'mafê hêviyê' zorê bide Tirkiyeyê
09:02 ATK'ê ji girtiyên ji sedî 94 astengdar re got: Te çima li dijî DAIŞ'ê şer kir?
09:00 ROJEVA 17'Ê ÎLONA 2025'AN
16/09/2025
16:51 'Azadiya Ocalan azadiya civakê ye’
16:40 Di doza HDK’ê de biryara beraet û ‘sekinandina teqîbatê’ hat dayin
15:37 ‘‘Jin, Jiyan, Azadî' ji dilê Kurdistanê derket û bû dengê hevpar ê xeyala azadiyê’
15:23 Li Wanê banga ji bo meşê: Divê Ocalan azad bibe
15:10 Li Tirkiyeyê cara ewil li ser formayê tîmekê dirûşma bi Kurdî cih girt
15:03 Li Gazî Yaşargîlê tundiya li dijî tenduristvanan hate protestokirin
14:58 Bernameya Sûrfestê diyar bû
14:40 Li Seqizê greva giştî ya ‘Jîna Emînî’
14:32 OHD’ê bang li Meclisê kir: Bila Kurdî bibe zimanê fermî
14:30 Ji Rojava bo jinan: Em ruhê şoreşê zindî bihêlin
14:28 Piştî Jîna Emîniyê: Hat fêmkirin ku bêyî azadiya jinan azadiya mêran ne pêkan e
14:14 Pirtûkên girtiyan bi hinceta ‘ewlehiyê’ nayên dayin
13:35 ‘Jin, jiyan, azadî manîfestoya jiyana azad e’
13:30 ‘Efû’ya rejîma Îranê dê ji bo girtiyên siyasî derbasdar nebe
13:25 Di 16 rojan de li Sûriyeyê 13 sivîlan jiyana xwe ji dest dan
13:22 Banga tevlibûna meşê: Rêya aştiyê ji azadiya Ocalan derbas dibe
12:36 Filistînê ji bo Xezeyê bang li civaka navneteweyî kir
12:33 ‘Têkoşîna Jîna Emînî pêşengtiya jinan kir’
12:24 Li pêşiya KE’yê çalakî: ‘Mafê hêviyê’ cîbicî bikin
12:12 Li Dêrsimê xetereya erdhej, hezaz û lehiyan
11:41 Bavê girtiyê nexweş ê mafê wî yê hêviyê nayê cîbicîkirin: Ev îşkence ye
11:10 Jinên Meksîkayî ji bo ‘mafê hêviyê’ çalakî li adr xistin
11:05 Ji bo meşa Amedê bang: Em azadiya Ocalan biqîrin
10:56 Hinceta taloqkirina tehliyeya Mizrakli: Ji rêxistinê veneqetiyaye!
10:44 Ji Komîteya Wezîran re name: Di mijara ‘mafê hêviyê’ de peyama zelal bide
10:34 Endama Koordînasyona KJAR’ê: Li Rojhilat û Îranê xeteke nû ya têkoşînê heye
09:49 Îsraîlê li dijî Xezeyê operasyona bejahî da destpêkirin
09:35 Li Amedê xebatên ji bo meşa ‘mafê hêviyê’ didomin
09:30 Li Çiyayê Gabarê gefeke nû: 114 bîrên sondajê yên nû tên vekirin
09:19 Li Gilîdaxê pirsgirêka sergoyê
09:00 ROJEVA 16’Ê ÎLONA 2025’AN
15/09/2025
19:54 Kampanyaya ‘Em ji bo bijîn û bidin jiyandin birêxistin dibin’ hat destpêkirin
17:00 Foruma Sûriyeyî ya 5’emîn: Serkeftina Rêveberiya Xweser piştrast bû
16:24 Nêrgiz Mihemedî: Dixwazin tolê ji tevgera ‘jin, jiyan azadî’ hilînin
16:12 Malbata ji bo hevdîtina girtîgehê diçû Erzînganê di rê de qeza kir
15:30 Ji bo meşa 17’ê Îlonê li Wanê belavok hatin belavkirin
15:24 Di êrişa çekdarî ya Êlihê de 24 kes hatin binçavkirin
15:20 Êrişên li dijî goristanan bi navê ‘Hey Hewar’ bû belgefîlm
14:44 Ji Mûşê banga ‘mafê hêviyê’ cîbicî bikin
14:29 Ji OHD’ê rapora girtîgehên Osmaniye û Tokatê: Tehliye bi biryarên lijneyê tên astengkirin
14:09 Mûçeyê kêmtirîn ji sedî 68 di bin sînorê birçîtiyê de ma
14:03 BTK’ê ji bo nûçeya têkildarî qeyûmê Xelfetiyê biryara astengkirinê da
13:34 Komîsyon dê vê hefteyê li akademîsyen, komele û weqfan guhdarî bike
13:30 Xelkê Amedê: Divê komîsyon li Abdullah Ocalan guhdarî bike
13:19 Dê li 3 bajaran ji bo ‘Mafê hêviyê’ meş bên lidarxistin
12:36 Di cînayeta nefretê de tê payin mutalaa were pêşkeşkirin
12:28 KNK: ‘Jin, jiyan, azadî’ çirûska avakirina civakek demokratîk û azad e
12:24 Ji 39 jinan ji bo KE’yê nameya ‘mafê hêviyê’
12:16 Erol hevdîtina dawî ya li Îmraliyê vegot: Divê pêvajo derbasî qonaxa duyemîn bibe
11:33 Li girtîgehên Tîpa S û Ewlehiya Bilind tecrîd didome
10:44 Di çanda Kurdî de gefa ‘modayê’: Kiras û fîstan ji eslê xwe tên dûrxistin
10:14 Rewşa Îranê ya piştî 'Jin, jiyan, azadî': Jin li bendê namînin, ava dikin
09:57 Komîteya Wezîran ji bo ‘mafê hêviyê’ dicive: Tê payin ku biryara navberê bê dayin
09:28 Xwebûn bi manşeta ‘Mafê hêviyê gerdûnî ye’ derket
09:00 ROJEVA 15’Ê ÎLONA 2025’AN
09:00 Parêzer ber bi Îmraliyê ve bi rê ketin
08:03 Li Êlihê êrişa çekdarî: Dayik, bav û 2 zarokên wan hatin qetilkirin