Meclisa Jinan a Partiya Herêmên Demokratîk (DBP), bi tevlibûna Hevseroka Giştî ya DBP'ê Çîgdem Kiliçgun Uçar, rapora xwe ya têkildarê atolyeya "Bîrdoziya Rizgariya Jinan" aşkera kir. Civîna aşkerakirina raporê li taxa Kirimkeya Qereçoban a Erziromê tê lidarxistin. Rapor ji hêla endama Meclisa Partiya DBP'ê Gulşen Demîrê ve hat xwendin. 

 

‘EV ÎDEOLOJÎ PARADÎGMAYA AZADIYA CIVAKÎ YE’

 

Gulşen Demîrê bal kişand ser pergala serdest a mêr a ku bi hezar sal in li hemberî jinan tê meşandin û got: "Di nîv sedsala dawî de, tevgera jinên Kurd bi saya Bîrdoziya Rizgariya Jinan a ku ji hêla Rêberê Gelê Kurd Abdullah Ocalan ve hatiye pêşxistin, li dijî zincîrên koletiya dîrokî xeteke berxwedanê ya bêhempa ava kiriye. Ev îdeolojî ne tenê bernameyeke azadiyê li dijî pergala serdest a mêran e, lê di heman demê de paradîgmayeke azadiya civakî ye ku îdîa dike ku tevahiya civakê vediguherîne." 

 

PERSPEKTÎFA TÊKOŞÎNÊ

 

Gulşen Demîrê, diyar kir ku Bîrdoziya Rizgariya Jinê ya ku Rêberê Gelê Kurd Abdullah Ocalan di 8'ê Adara 1998'an de ragihandiye ne tenê bîrdoziyeke zayendî ye, lê bîrdoziyeke civakî û komunal e û wiha bi lêv kir: "Ew bîrdoziyeke ku tevahiya civakê eleqedar dike û di hundirê xwe de hêza çareseriya hemû pirsgirêkên civakî hildigire. Di vê wateyê de, ew perspektîfek bihêz a rexnekirina pergalê, nirxandina pergalê û têkoşîna radîkal a li dijî pergalê pêşkêş dike. Bîrdoziya Rizgariya Jinê, ku di prensîbên 'Welatparêzî, Îradeya Azad û Ramana Azad, Rêxistin, Têkoşîn û Etîk-Estetîk' de cih digire, qonaxek nû di têkoşîna azadiya jinan de temsîl dike û bûye celebek têkoşînê ku me ronî dike û di têkoşîna nêzîkî 27 salan de rêberiya me dike.

 

LI 25 BAJARAN 130 ATOLYE 

 

Bi armanca gihandina vê bîrdoziyê ji bo hemû jinan û civakîkirina wê, Meclisa Jinan a DBP'ê di Gulana 2025'an de bi dirûşma 'Ber bi civaka demokratîk bi jinên azad re' atolyeyên xwe yên Bîrdoziya Rizgariya Jinan da destpêkirin. Me li 25 bajarên Edene, Semsûr, Agirî, Amed, Enqere, Gazîantep, Aydin, Batman, Çewlik, Bursa, Erzirom, Colemêrg, Îdir, Stenbol, Îzmîr, Kocaelî, Mêrdîn, Mersîn, Mûş, Urfa, Sêrt, Şirnex, Dêrsîm, Wan û Yalovayê, di 130 atolyeyan de bi 3 hezar û 55 jinan re civîn li dar xistin. Me li herêmên ku me serdana wan kir, xebata xwe bi zimanên xwe yên dayikê (kurmancî û kirmanckî) meşand. Ji ber ku em dizanin ku jiyana bi zimanê xwe yê dayikê hemû prensîbên Bîrdoziya Rizgariya Jinan dihewîne."

 

‘CIVAKA AZAD BI JINA AZAD PÊKAN E’

 

Gulşen Demîrê, destnîşan kir ku ew li her deverê, ji gundan bigire heta taxan, ji kolanan bigire heta malan û ji baxçeyan bigire heta zeviyan, bi jinan re civiyan û wiha dirêjî da axaftina xwe: "Di çarçoveya Bîrdoziya Rizgariya Jinan de, me bi jinan re civiya da ku li ser prensîbên bingehîn ên îdeolojiya xwe nîqaş bikin, ezmûnên xwe parve bikin û deriyê avakirina hişmendiyek hevpar vekin. Van atolyeyan alîkariya jinan kir ku bi rastiyên jiyana xwe re rû bi rû bimînin, ji hev hêzê bistînin û hesta azadiya jinan civakî bikin. Mezinbûna îradeya hevpar a jinan ji bo jiyanê bi rêya parvekirina ezmûnan careke din nîşan da ku bi jinên azad re ber bi civakek azad ve meş gengaz e."

 

SERNAVÊN DI ATOLYEYAN DE DERKETIN PÊŞ

 

Gulşen Demîrê, hin nirxandinên di atolyeyan de derketin pêş wiha rêz kir:

 

“*Jinên ciwan û dayikên ciwan bêtir tevlî bûn. 

 

* Jinan gelek caran pêwîstiya kombûn û civînan û hêza mezin a ku ew ji van civînan digirin, tekez kirin.

 

* Pêdiviya civînên wisa hene, jinên ku di destpêkê de naxivîn, dû re bi mînakên ji jiyana xwe dest bi axaftinan dikin. 

 

* Daxwaza domandina civînên bi rengî hatin kirin. 

 

* Piştî şirovekirina Bîrdoziya Rizgariya Jinan bi rêya 5 prensîban, hate dîtin ku xwe bawerbûn li pêş dikeve û atolye bi vî rengî bi dawî dibûn. 

 

* Di seranserê atolyeyan de, jinan bi gelemperî bi axaftina rast li ser jiyana xwe nîqaş xurt kirin. Mînakên hatine dayîn hejmareke mezin ji ezmûnên hevpar ên jinan aşkera kirin.

 

* Nirxandinên rast ji jinên temenên cuda cuda cudahiyek di navbera nifşan de aşkera kir, jinên temen mezin bêtir kevneşopî ne û li hember avahiya malbatê ya heyî bêtir parastî ne, di heman demê de jinên ciwan bêtir li hember pergalê gumanbar in. Lêbelê, her ku nîqaş pêşve çûn, nêzîkatiyên kevneşopîparêz bêtir gumanbar bûn.

 

*Diyar bûye ku nebûna azadiya aborî, bi taybetî, koletiyê kûrtir dike û yek ji astengiyên herî cidî ye li pêşiya beşdarbûna di warên din ên jiyanê de.

 

*Di rewşên ku beşdarbûna jiyana kar gengaz e de, hatiye gotin ku ew bi mobbîng, îstîsmara di derbarê mûçeyan de, şert û mercên xebatê yên dijwar (mînakî, jinên ku li zeviyan dixebitin carinan av jî nadin wan) û tên tacizkirin. 

 

*Hat diyarkirin ku jinên ku dikarin beşdarî jiyana giştî û civakî bibin, ji ber nêzîkatiyên zayendperest, pir caran bi bêrêzî û tunekirina keda wan re rû bi rû dimînin.

 

* Hat fêmkirin ku rewşa şerê taybet a ku bi rêbazên wekî tiryak, fihûş û sîxuriya bi zorê pêş ketiye, hatiye dijwarkirin.

 

* Hat dîtin ku serdestiya mêran di jiyana jinan de pir zêde tê hîskirin û rewşek bêhêvîtiyê li hember têkoşîna bi rolên zayendî re heye, ew fikra ku derketina ji malê jî wek azadî tê hesibandin hate aşkerakirin û pêwîstiya girîng a bilindkirina hişmendiya zayendî û têkoşîna zayendî hat fêmkirin.

 

* Her wiha, dema atolyeyan ku bi banga aştî û civakeke demokratîk re hevdem bû, nîşan da ku jin pir caran meraq dikirin û bi fikar bûn ka pêvajo dê çawa bi pêş bikeve û gelo aştî dikare were bidestxistin û wan gelek pirs pirsîn. Bi taybetî eleqeyek mezin di aliyê komunan de hebû û nîqaşên dijwar li ser ka mirov çawa dikare wan bi dest bixe diyar bûn.

 

* Di atolyeyên ku me li dar xistin de, me dît ku jin bi jiyana xwe re li hev hatin, hatin teşwîqkirin ku jiyana xwe ji nû ve şîrove bikin û carinan, mîna terapiyê, ew berê xwe dan ser têgihîştina pirsgirêkên jiyana siyasî yên wekî tundûtûjî, îstismarkirin û xewnên azadiyê ku wan berê ji xwe re jî negotibûn. Me dît ku divê atolye û civînên bi vî rengî werin lidarxistin.

 

* Me ji gotin û îfadeyên jinan, bi taybetî Rojîn Kabaîş û Narîn, pir zelal dît ku ew ji pêşeroja zarokên xwe bi fikar bûn û qet ne rehet bûn.

 

* Di nîqaşên li ser prensîbên Bîrdoziya Rizgariya Jinan de, li hin deveran perspektîfek siyasî hat dîtin, lê li hin deveran, hat fêmkirin ku asta hişmendiyê, nemaze di derbarê welatparêzî û prensîbên etîk-estetîkî de, li ser bingehek rast pêşketiye lê qels maye. Wekî din, bêdiliya axaftinê, digel nirxandinek nerast û xelet a mijara azadiyê, bi awayekî zelal diyar bû.

 

* Di nîqaşên li ser prensîba welatparêziyê de, jinan diyar kirin ku windakirina welatê mirov tê wateya dûrketina ji kok, xwe û nasnameya xwe. Parastina welatê mirov tê wateya parastina xwe ya rastîn.

 

* Di bin sernavê prensîba îradeya azad û ramana azad de, hatiye dîtin ku pirsgirêka sereke ya ku jin pir caran tînin ziman ev e ku perspektîfa serdestiya mêran herî zêde êrişî wê dike, bêyî ku sînorê temen çi be, ramana azad û îradeya azad a jinan e.

 

* Di nîqaşên li ser prensîbên têkoşîn û rêxistinbûnê de, nirxandinên ku jin bi komunê re eleqedar dibin û avakirina jiyaneke hevpar a azad û wekhev ji bo jinan tenê bi avakirina komun û meclisan mimkun e, derketin pêş.

 

* Her wiha jinan gelek caran pêşniyar kiriye ku têkoşîneke bê rêxistin an rêxistineke bê têkoşîn serkeftinê bi xwe re nayne.

 

* Di prensîba etîk-estetîkî de, ew bi giranî bi perspektîfa estetîkî ya modernîteya kapîtalîst tê pênasekirin, lê bi kûrbûna nîqaşan re, aşkera bûye ku têgihîştina xelet di perspektîfa me ya estetîkî de jî êrişek ji hêla pergalê ve ye û vegera xwezayîbûn û eslê xwe dê bersiva herî watedar be.”

 

Gulşen Demîrê, wiha dawî li axaftina xwe anî: "Wek Meclisa Jinan a DBP, em erkê xwe dibînin ku têkoşîna xwe ya li dijî pergala serdest a mêran hîn bêtir xurt bikin û Bîrdoziya Rizgariya Jinan bigihînin her jinê. Bi baweriya ku paradîgmaya civaka demokratîk a ku ji hêla Rêberê Gelê Kurd Abdullah Ocalan ve hatiye danîn dê di bin pêşengiya jinan de pêk were, em biryardariya xwe ya avakirina civakek azad bi jinên rêxistinkirî dubare dikin. Têkoşîna me dê di ronahiya Bîrdoziya a Rizgariya Jinan de mezin bibe. Ber bi civakek demokratîk bi jinên azad ve."