Rojnameger Baydar: Gavên divê bên avêtin hewceye dewlet biavêje

  • rojane
  • 09:03 19 Gulan 2025
  • |

STENBOL -  Rojnameger Yavuz Baydar diyar kir ku ji bo pêvajoya têkildarî çareseriya pirsgirêka Kurd pêş bikeve divê hinek gav bên avêtin û got: “Niha di pêvajoyê de gavên divê bên avêtin bi temamî divê dewlet biavêje.” 

Rojnameger Yavuz Baydar têkildarî banga “Aştî û Civaka Demokratîk” a Rêberê Gelê Kurd Abdullah Ocalan û biryarên 12’emîn Kongreya PKK’ê nirxand. Baydar, diyar kir ku pêvajoya heyî encama têkoşîna bi sala ye û aliyên bêmînak ên pirsgirêka Kurd hene. Baydar, destnîşan kir ku li cîhanê gelek pêvajoyên çareseriyê li cîhanê hatine jiyîn û got: “Arşîveke vê heye. Mînaka Îrlandayê, li Spanyayê mînaka ETA’yê, mînaka li Efrîqaya Başûr hene. Û mînakeke Srî Lankayê heye ku bi temamî xwe dispêre tunekirinê. Rejîm bi ser ket. Modela Putîn-Çeçenistanê heye. Ev jî ji bo bihêzkirina hêzên girêdayî Moskovê bû.” 
 
Baydar, diyar kir ku zimanekî xweser ê dewletê heye û got: “Ya yekemîn; dema mirov ji hêla hiqûqî ve lê dinêre, pêvajoyake li ser mafê hêviyê yê Abdullah Ocalan hatiye destpêkirin heye. Ya duyemîn, ya ku ev daye destpêkirin Bahçelî ye lê li hêla din gotina Erdogan a ‘An hûn dê bi gotina me bikin an em ê tişta pêwîst bikin’ heye ku kesên çareseriyê dixwazin hinek şaş kir heye. DMME’yê di sala 2014’an de ji bo Ocalan têkildarî mafê hêviyê biryarek da. Ev mafekî legal, qanûnî ye. Heman tişt ji bo dosyaya Ocalan ji Tirkiyeyê xwestin. Lê çi bû? Ev mafê qanûnî ji 1’ê Cotmehê ve veguherî zemîna bazariya siyasî. Di demeke ku girtiyek li benda başkirina mercên xwe yên girtîgehê bû ku mafê xwezayî ye, di carekê de bi rewşa ‘Em ê vê bikin lê tu jî dê bi gotina me bikî’ rû bi rû ma. Rewşeke ecêb heye. Zextek heye. Li hêla din, berevajî pratîkan em nizanin ka nexşerêyeke heye an na. Ji ber ku tiştekî zelal tune ye.” 
 
CIVAKÎKIRINA PÊVAJOYÊ 
 
Baydar, got ku AKP-MHP’ê ji bo civakîkirina aştiyê heta niha tu berpirsyartî li xwe negirtine û wiha domand: “Divê ji DEM Partiyê bêhtir bi roleke çalak rabin. Ji ber ku wan bang kir. Yên hêvî ava kirin ew in. DEM Partiyê çendek serdan kir lê AKP bêdeng e. Car bi car zimanekî tund bi kar tînin. Li gorî pêvajoya 2013-2015’an, cudahiyên mezin hene. Wê demê medyayeke piştgirî dida pêvajoya aştiyê, heta astekî serbixwe lê parçebûyî û hebû. Lê niha pir hatiye biçûkkirin. Ev jî qanehkirina civakê ya ji bo aştiyê zehmet dike. Li Tirkiyeyê pêleke neteweperestiyê heye. Şîrketên anketan nîşan didin ku kesên weke Umît Ozdag di nav civakan de bêhtir populer dibin. Li gorî saziya Îstanbul Researchê, ji sedî 64’ê digotin ‘haya me ji kongreya PKK’ê nîne.’ Ev yek nîşan dide ku haya civakê jê tune ye. Medya karê xwe nake. Stratejiyeke ragihandinê nîne.” 
 
'DI SIYASETA NAVXWEYÎ DE DU BERÊN DIJÎ HEV HENE’ 
 
Baydar, got ku ji ber bandora faktorên navxweyî û derve pêvajo bilez pêş ketiye û ev nirxandin kir: “Ji cotmehê heta niha li di siyaseta navxweyî ya Tirkiyeyê de du berên dijî hev hene. Li rexekî tiştekî di bin navê pêvajoyê de hatiye destpêkirin û sorkirin ku CHP’ê hedef digire heye. Pirsa Tirkiye ber bi ku de diçe bêhtir tevlihev dike. Mebesta ji vê jî ew e ku bi qasî ji dest tê CHP’ê qels bikin û zelal bikin ku AKP di hilbijartinên 2027-2028’an de bi ser keve. Di bin navê reforma destûra bingehîn de jî gotineke nediyar heye. Aliyê Kurd jî ev mijar hêj ji berê xwe ve zelal nekiriye.” 
 
'PÊVAJO LI GORÎ DAXWAZÊN ENQEREYÊ PÊŞ NAKEVE’ 
 
Bi domdarî Baydar bal kişand ser bandora pêvajoya derve û wiha axivî: “Mirov dikare bibêje pêvajoya paqijkirina dûvikên Îranê yên li Rojhilata Navîn ku ji 7’ê Cotmehê bi êrişa Hamasê dest pê kir, bi ser ket. Çûyîna Esad a bi arastekirina Tirkiyeyê ya Moskovê jî berdewamiya wê bû. Herêm jinûve tê dîzaynkirin. Fikarên Tirkiyeyê têkildarî çendek xetên enerjiyê hene. Ji ber ku ev xet ji bo bekaya aboriyê ya Tirkiyeyê jiyanî ne. Geşedanên li Rojhilatê Behra Spî li gorî daxwaza Tirkiyeyê pêk nayên. Di têkiliyên Iraqê de hinek potansiyel hene. Germbûna têkiliyên Îsraîl-Azerbaycanê, ji xeta Enqereyê xêz kiribû derdixîne. Enqere, tam nizane divê li wir çi were kirin. Li vir ya girîng, rola ku dê nifteya Kurd bilîze. Ji ber ku ji hêla Rojava ve avadaniyên sekûler ên Kurd, bêguman ya herî girîng jî HSD ye, pir girîng in. Ji bo wan pir girîng e ku HSD ji hêla rêveberiya Şamê ya nû ve neyên eciqandin û bûyereke nû ya Dewleta Îslamî dernekeve holê. Divê em Îranê jî bigirin vê çarçoveyê.” 
 
'JI BO QANEHKIRINÊ PÊDIVÎ BI MERCÊN SIYASÎ HEYE’ 
 
Baydar, bal kişand ser “Peymana Lozanê” ku di biryarên kongreya PKK’ê de cih digire û gelek nîqaş li ser hatin kirin û wiha got: “Pir aşkeraye ku nîqaşên li ser têgeha Lozanê tên meşandin bi tendurist nînin û dê ber bi cihekî baş ve nebin. Heke ji sedî sê parên civakê du jê bibêjin ‘ez vê pêvajoyê rast nabînim’, wê demê ji bo rast bibînin divê tu hewl bidî. Dema di anketan de pirsa ‘mezintirîn pirsgirêka Tirkiyeyê çi ye’ tê kirin, bi rêjeye zêde dibêjin aborî. Heta di aboriyê de sererastkirinên çênebin jî dê kesên naxwazin qaneh bibin qaneh nebin. Hinek kanalên medyaya muxalîf ku wekî partîzanan tevdigerin, li dijî pêvajoyê disekinin û zimanekî redkirinê bi kar tînin. Heke bixwazin rûpeleke paqij vekin, wê demê divê beşeke mezin a civakê ji hêla qanûnî û siyasî ve bê qanehkirin. Lê di halê hazir de ez vê nabînim.” 
 
'GAVÊN DIVÊ BÊN AVÊTIN HEWCEYE DEWLET BIAVÊJE’ 
 
Baydar, gavên divê di vê pêvajoyê de bên avêtin jî wiha rêz kir: “Beriya her tiştekî mekanîzmaya daraz û edaletê ye. Ji bo girseya aliyekî bê qanehkirin û ji bo qanehkirina civakê, divê efûyeke giştî ya ne tenê xîtabî Kurdan dike lê xîtabî piraniya civakê dike were derxistin. Divê Qanûna Têkoşîna li Dijî Terorê jinûve bê sererastkirin. Divê qanûnên nezelal ku her tim pirsgirêkan diafirîne û medyayê perîşe dikin, bi awayekî radîkal bên guherandin. Veguherîna demokratîk a radîkal, divê hemû aktorên siyasî bigire navxwe. Lê li holê tiştekî wiha nîne. Her wiha Kurd jî li benda vê ne. Ji bo partiyên li meclisê jî divê reform bên kirin. Nexwe li aliyekî nerm nêz bûn li aliyê din jî siyaseteke dijber nabe. Gavên divê niha bên avêtin tevekan jî divê dewlet biavêje.” 
 
MA / Melîk Çelîk
 

Sernavên din

01/07/2025
16:15 Li Îranê di şeş mehan de 424 kes hatin darvekirin
15:46 Komîsyona Ciwanan a ÎHD'a Enqereyê hate damezirandin
15:42 Hûrgiliyên gelaleya DEM Partî dê pêşkeşî komîsyonê bike diyar bûn
15:24 Komeke paşverû li Beyoglûyê kom bû
15:15 Danişîna Nîmet Tanrikûlû hate taloqkirin
15:00 Malpera înternetê ya Lemanê hate astengkirin
14:55 Îfadeyên xebatkarên Kovara Lemanê yên li emniyetê temam bûn
14:52 Tulay Hatîmogûllari çû serdana TESK’ê
14:51 Der barê girtiyên li Girtîgeha Dûmlûyê de lêpirsîn hate destpêkirin
14:48 Şandeya ji Ewropayê çû serdana DEM Partiyê
13:58 Li Erxeniyê mirina bi guman
13:57 DAD’ê têkildarî Madimakê daxuyanî da: Bila Komîsyona Lêkolînên Heqîqetê bê avakirin
13:48 Gemlîk vêcarê bi pileya 3.0’ê hejiya
13:43 Îran: Heke DYA temînatê nede em ê muzakereyan nekin
13:36 Piştî 31 salan bi sirûda ‘Herne Pêş’ hat pêşwazîkirin
13:30 Li Gemlîkê bi pileya 4.2’yê erdhej çêbû
12:54 Wezîr Yûmakli têkildarî şewatan daxuyanî da
12:50 Bakirhan: Bila komîsyon bê avakirin, gavên demokratîkbûnê bên avêtin
12:45 Şandeya ji Ewropayê hat ji bo hevdîtina bi Abdullah Ocalan re daxwazname da
12:35 Li Gemlîkê erdhej
12:19 Li Hatayê şewat belav dibe: Ka ew 27 balafir û 105 helîkopter li ku ne?
12:03 DEM Partî: Em li dijî hemû zextên li ser muxalefetê ne
12:02 Ferîde Eralp: Em ji bo aştiyeke jin tê de azad bixebitin
11:36 Bayindir: Geşedanên kurewî kongreya netewî ferz dike
11:35 Serokatiya demê ya YE’yê derbasî Danîmarkayê bû
11:21 DYA’yê mueyîdeyên ser Sûriyeyê rakir
11:21 Li Elkê têketina 3 herêman hate qedexekirin
11:15 Xelata serketiyên pêşbirka wênekêşiyê nehate dayîn
11:14 Çalakî û meşên li Beyoglûyê ji bo rojekê hatin qedexekirin
11:13 Şewata li Antakyayê didome
11:13 Bi hinceta ‘stokê’ dest danîn ser tirşiyê girtiyan
11:12 Li 3 navçeyên Manîsayê şewat derket
11:11 Şewata li Îzmîrê di roja 3’yan de didome
11:11 Jin li Gimgimê ji bo çand, xweza û azadiyê civiyan
10:20 Serokên Baroyan: Divê TBB şandeya çavdêriyê ava bike
10:18 Li Hesandînê xebatên bêyî ÇED’ê: Hişyariya texrîbatên jêneveger hat kirin
09:43 Fatma Bostan Unsalê bangî desthilatê kir: Divê gavên hiqûqî û siyasî bên avêtin
09:42 Li Rihayê dê danişîna tecawizkirina zarok bê lidarxistin
09:41 Seferî Yilmaz: Divê li dijî rantxwirên şer her kes ji bo aştiyê bixebite
09:24 Malbata Rozerîn Çûkûrê bertek nîşanî biryara AYM'ê da: Me edalet nedît
09:00 Nivîskar Taç: Em li pêvajoyê xwedî derkevin
09:00 ROJEVA 1’Ê TÎRMEHA 2025’AN
08:29 Mihrîcana Tetwanê: Em jin ji bo pêvajoyê amade ne
08:28 Li Îzmîrê li dijî CHP’iyan operasyon: Tunç Soyer hate binçavkirin
30/06/2025
17:21 Temellî: Divê zemîna hiqûqî were avakirin
17:07 Encamnameya Meclisa Ekolojiyê ya Amedê: Bi komunan em xwezayê biparêzin
16:19 Jin di ‘Atolyeya Jineolojiyê’ de hatin gel hev
16:06 Înîsiyatîfa Jinan a Pêdiviya Min bi Aştiyê Heye ji bo 8’ê Tîrmehê bang kir
15:23 Şirîn Ebadî: Îşkenceyên li Girtîgeha Evînê zêde bûn
14:57 Li Amedê sulha du malbatan hate kirin
14:46 Mihrîcana jinan di roja duyemîn de didome
14:38 Şîna Bêrîvan Arazê bi girseyî hate ziyaretkirin
14:29 Ji ber ‘pîrozkirina Newrozê’ ceza dan girtiyên jin
13:55 Kerîm Boran ji girtîgehê derket
13:32 Şewata li Antakyayê gihişt jîngehan
13:10 CHP: Em partiya xwe teslîm nakin
13:00 Di doza lijneyê ya CHP’ê de dê xwe li benda ‘îtîraza li dijî bêpeywiriyê’ bigirin
12:19 Xwebûn bi manşeta ‘Şêx Seîd dengê gel bû’ derket
12:11 Dayikan banga yekitiyê li gelê Kurd kir
11:51 Li Semsûrê jinek hate qetilkirin
11:50 Li gorî TUÎK’ê 2 milyon û 972 hezar kes bêkar in
11:05 Xêro Abbas: Divê hunermend piştgiriyê bidin pêvajoyê
10:15 Kesên dixwazin bi Abdullah Ocalan re hevdîtinê bikin tên Tirkiyeyê
09:52 Şewata li 3 bajaran hate kontrolkirin
09:51 De Conca: Çareserî manîfestoya Ocalan e
09:34 Serokkomar biryara tehliyeya girtiyê nexweş Boran da
09:33 Şewatên li Îzmîrê di roja 2’yemîn de ne:10 tax hatin valakirin
09:12 ‘Gel piştgiriyê dide pêvajoyê’
09:11 Piştî îşkenceyê gef xwarin: Ev der Guantanamo ye
09:10 ‘Nabe ku girtiyên nexweş bibin mijara bazarê’
09:00 ROJEVA 30’Ê HEZÎRANA 2025’AN
08:22 Şewata li Omeryayê hate vemirandin
29/06/2025
17:43 Şêx Seîd û hevalên xwe hatin bibîranîn: Cihê gorên wan nîşan bidin
16:44 Şêx Seîd û hevalên xwe li Xarpêtê hatin bibîranîn
15:29 Ji MED TUHAD-FED û OHD’ê rapor: 631 girtiyên nexweş hene
15:02 DEM Partî bi serokên baroyan û hiqûqnasan re civiya
14:50 Li Kerboranê ji bo zarokan şahî hat lidarxistin
14:49 Çîçek: Dema mijar dibe Kur û Ocalan hiqûqê ji holê radikin
14:25 Li Amedê konferansa ‘Di pêvajoyên şer û çareseriyê de zarok’ hat lidarxistin
13:25 Komxebata di Civaka Demokratîk de Ked: Em neşopînin, ava bikin
13:01 DEM Partiyê ji bo Şêx Seîd banga daxwaza ‘îade-î îtîbarê’ kir
12:22 Bayindir: Dê têkoşîna 100 salî ya gelê Kurd bi serkeftinê tacîdar bibe
12:10 Ji Trump daxuyaniyê Xezeyê: Lihev bikin
11:39 Li Gimgimê mihrîcana jinan: Li cihê Ekîn xistin erdê em radibin ser pêyan
10:41 DBP’ê Şêx Seîd û hevalên wî bi bîr anî
10:35 Bi dikana xwe ya biçûk têdikoşe
10:34 Hejmara 122’yan a kovara Jinê derket
10:29 Di 24 saetan de li Xezeyê 81 kes hatin qetilkirin
10:23 ‘Divê jin tevli pêvajoyê bibin’
10:19 Akademîsyen Mecîd: Duseriya partiyên Kurd li pêşiya yek lîsteyê astengî ye
09:59 Li gorî Dadgeha Destûra Bingehîn, kuştina Rozerîn Çûkûr rewa ye!
09:51 Hevşaredarên Tetwanê: Bi mihrîcanê em xwedî li çanda xwe derdikevin
09:50 'Şer hejmara astengdaran zêde dike’
09:24 Rojnameger: Divê kesên gef li hempîşeya me xwarin bên darizandin
09:14 Li Agiriyê 'Civîna Civaka Demokratîk' hat lidarxistin
09:02 'Li Rojhilata Navîn aştî û dîzaynkirin bi gelan re pêkan e'
09:01 Hiqûqnas Yokuş: Pêvajo dê bi temînata qanûnî bi ser bikeve
09:00 Komkujiyên li dijî jinan li Rihayê hate protestokirin
09:00 ROJEVA 29’Ê HEZÎRANA 2025’AN
08:59 Li Erdîşê coşa ‘Şahiya Biharê’