ÎHD’ê ji bo Sûriyeyê bang kir: Mekanîzmaya pêşîlêgirtina komkujiyên sivîlan ava bikin

  • rojane
  • 15:56 21 Çile 2025
  • |
img

ENQERE - ÎHD’ê xwest ku komkujiyên dewleta tirk li Bakur û Rojhilatê Sûriyeyê li dijî sivîl û rojnamegeran pêk anî bên lêkolînkirin û got: “Divê gavên ku Rêveberiya Xweser di avakirina Sûriyeyê de bibe modêl bên avêtin.” 

Navenda Giştî ya Komeleya Mafên Mirovan (ÎHD) têkildarî bûyerên li Sûriyeyê diqewimin daxuyanî da. Daxuyanî, bi sernavê “Li Sûriyeyê sivîl tên qetilkirin, binpêkirinên giran ên mafên mirovan çêdibin, krîza însanî giran dibe” hate weşandin. Di daxuyaniyê de cih da geşedanên ji serdama 2011’an heta niha yên li Sûriyeyê qewimîn. Hat gotin ku piştî têkbirina DAIŞ’ê, Bakur û Rojhilatê Sûriyeyê li dijî rejîma Baasê weke modêleke alternatîf derketiye pêş. 
 
TÊGEHA ‘TERORÊ’
 
Di daxuyaniyê de hat bibîrxistin ku Heyet Tahrîr el-Şam (HTŞ) a Tirkiye jî di nav de di “Lîsteya terorê” ya gelek welatan de cih digirt, rêveberiya Sûriyeyê bi dest xistiye û wiha hate gotin: “Tevî ku hêj di lîsteya terorê de cih digire jî serokê MÎT’ê û wezîrê karên derve çûn serdana Şamê. Di daxuyaniyên piştî serdanê de hat gotin ku ji HTŞ’ê xwestine ku Rêveberiya Xweser a Bakur û Rojhilatê Sûriyeyê belav bike, heke hewce bike Tirkiye jî dê piştgiriyê bide hereketeke leşkerî. Yekitiya Ewropayê û gelek welatên din ên HTŞ di lîsteya wan terorê de cih digire jî çûn serdana Şamê. Ev rewş nîşan dide ka têgeha ‘terorê’ çiqasî demkî ye û li gorî berjewendiyan diguhere. 
 
CENAZEYÊN ROJNAMEGERAN
 
Rojnamegerên Kurd Cîhan Bîlgîn û Nazim Daştan ku li Bakur û Rojhilatê Sûriyeyê xebatên xwe didomandin, di 19’ê Kanûna 2024’an de ji hêla ÎHA û SÎHA’yên tê îdiakirin ên Tirkiyeyê ne, hatin kuştin. Bi vê êrişê re hiqûqa mirovhez bi eşkereyî hatiye binpêklirin. Der heqê baro û rêxistinên mafên mirovan ên dixwestin ev bûyer were ronîkirin de jî bi lez û bez lêpirsîn hate destpêkirin. Rayedaran heta niha jî têkildarî bûyerê tu agahî nedane. Komeleya me û gelek rêxistinên civaka sivîl ji bo dayina cenazeyên rojnamegeran serlêdan kirin lê nehatin dayin. Cenaze bi rojan hatin sekinandin û neçar man ku li Qamişloyê bên definkirin. 
 
ÊRIŞÊN SER SIVÎLÊN LI TIŞRÎNÊ
 
Tirkiyeyê, di 19’ê Çileya 2025’an de li dijî sivîlên li Bendava Tişrînê ku ji bo sekinandina êrişên ser bendavê çalakiya nobetê dane destpêkirin, êriş pêk anî. Di êrişa tê îdiakirin Tirkiyeyê kiriye de şanogerê Kurd Bavê Teyar (Cuma Xelîl Îbrahîm) û antrenorê sporê Kefo Osman jî di nav de 6 sivîlan jiyana xwe ji dest dan û zêdetirî 20 sivîl jî birîndar bûn. 
 
SÛCÊ ŞER
 
Rayedaran heta niha jî têkildarî vê bûyera ku bi eşkereyî binpêkirina hiqûqa mirovî ye, tu daxuyanî nedane. Li gorî agahiyên ji herêmê, di encama êrişan de zirareke mezin gihiştiye Bendava Tişrînê û ji ber ku êriş didomin cihê zirar gihiştiyê nehatiye çêkirin û xetere heye ku bendav biteqe. Heke bendav biteqe jî dê xetereyeke mezin li ser jiyana bi milyonan kesên li Heleb û bajarên din bike. Tenê ev rewş bi xwe jî li gorî Peymana Cinevê ku Tirkiyeyê jî îmze kiriye, sûcê şer e. Ev êrişên li dijî Rêveberiya Xweser a Bakur û Rojhilatê Sûriyeyê tên kirin û binpêkirin hiqûqa însanî nayê qebûlkirin. 
 
BANGA JI BO RAYA GIŞTÎ YA DEMOKRATÎK
 
Heta niha jî rayedarên Tirkiyeyê têkildarî van êrişan tu daxuyanî nedane ku ev jî fikaran çêdike. Ev rewş, dê zirarê bide pêvajoya aştiyê ya heyî. Em bang li rayedaran dikin ku tavilê daxuyaniyê bidin. Banga me ji bo raya giştî ya demokratîk jî ew e ku bihestiyar tevbigerin.” 
 
Herî dawî jî ev bang li rayedaran, raya giştî û mekanîzmayên mafên mirovan a navneteweyî hate kirin: 
 
*HTŞ a ku rêveberiya Sûriyeyê bi dest xistî, êrişî Elewiyan, Kurdan, Êzidiyan, Durziyan, Suryanan, Xiristiyanan û hwd. dike. Ji bo pêşîlêgirtina van êrişên qirkirinê bikevin nava tevgerê. 
 
*Ji bo binpêkirinên mafên mirovan ên giran ên ji hêla rejîma Baasê û HTŞ’ê ve li Sûriyeyê hatine kirin û sûcên qirkirinê bibin alîkar ku komîsyonên heqîqet û edaletê yên serbixwe bên avakirin. 
 
*Gavên ku Rêveberiya Xweser a Bakur û Rojhilatê Sûriyeyê bibe modêla avakirina Sûriyeyê, biavêjin. 
 
*Ji bo pêşîlêgirtina êrişên ser sivîlên li herêmên Rêveberiya Xweser a Bakur û Rojhilatê Sûriyeyê û binpêkirina hiqûqa însanî, gavan biavêjin. 
 
*Ji bo faîlên rojnameger Cîhan Bîlgîn û Nazim Daştan û sivîlên di 19’ê Çileya 2025’an de jiyana xwe ji dest dayin bên eşkerekirin, xebateke bibandor bimeşînin. 
 

Sernavên din

18/07/2025
23:37 Hikûmeta veguhêz a Sûriyeyê agirbestê red kir
23:28 DEM Partî: Dadgeh eşkere sûc dike
22:49 Li Geverê bi girseyî serdana kesên ji girtîgehê derketin hat kirin
22:41 Li ber Girtîgeha Xarpêtê îşkenceyê protesto kirin
22:33 Rêveberiya Xweser: Em destkefiyên şoreşê biparêzin
22:30 Li Behra Spî bi pileya 4.1 erdhej
20:25 Li Elbakê hevdîtina gel: Me xwe bi berxwedanê bi cîhanê da nasîn
19:29 Çîgdem Kiliçgun Ûçar: Divê hemû partiyên siyasî daxilî pêvajoyê bibin
19:13 Ji Erdogan daxuyaniya pêvajoyê
18:54 Gulerê 85 salî ji girtîgehê derket
17:14 Bi zarokan pîsî dan xwarin, wezaretê pêdivî bi ‘parastinê’ nedît!
16:28 Bernameya Mîhrîcana Mûnzûrê aşkera bû
15:42 Meclisa Leşkerî ya Siwêdayê: Me piraniya cihên stratejîk kontrol kirin
15:35 Ji malbatan serlêdana ji bo Îmraliyê
15:28 Der heqê Siddik Guler de biryara tehliyeyê hat dayîn
15:10 NY’ê ji bo Siwêdayê banga lêpirsîna lezgîn kir
15:02 Platforma Elewiyan a Edeneyê: Bila ji bo Durzan korîdor bê vekirin
14:45 Li 7 bajaran ji bo jinên Elewî yên hatibûn revandin çalakî
14:32 Îdareya girtîgehê nav û rengê Amedsporê sansur kir
14:23 Di civîna komîsyonê de kîjan biryar hatin girtin?
14:11 Li Girtîgeha Dumluyê kiryarên 1980’an tên kirin
13:41 Dê li Meletiyê navê Sirri Sureyya Onder bidin jiyîn
13:38 Cara duyemîn e tehliyeya girtiyê 30 salan hat taloqkirin
13:24 Civîna komîsyonê ya li meclisê bi dawî bû
12:26 Ji bo 2 rojnamegeran beraet û rojnamegerekî ceza
12:12 Yildiz ê MHP’î parvekirinek bi pirtûka Abdullah Ocalan ve kir
11:47 Kurdên Anatoliya Navîn piştgiriyê didin pêvajoyê
11:46 Qeyûm wesayîta ku hatibû hîbekirin xwest û projeyên şaredariyê betal kir
11:24 Partî ji bo komîsyonê kom bûn
10:57 Li Mêrgomarê xweza tê talankirin
10:48 Li Rihayê ciwan dê di şahiya azadiyê de bên cem hev
10:40 ‘Divê sererastkirinên qanûnî bên çêkirin’
10:26 Di lêpirsîna ÎBB’ê de ji bo 18 kesan biryara binçavkirinê
10:22 Ozlem Bîlgî: Bêdengiya li dijî îstismara zarokan sûc e
10:08 Li Rihayê zêdetirî 200 civîn: Bila devlet gav bavêje
09:47 'Komxebata Dayikan' wê were lidarxistin: Bi baweriya Rêya Heq jin jiyan e
09:39 Li Sûriyeyê bi sedan jin hatin revandin
09:35 Ciwanên sosyalîst şopdarên kesên li Pirsûsê hatin qetilkirin in
09:34 Li taxên Rihayê civînên têkildarî pêvajoyê
09:32 Welatiyên Kopê: Divê dewlet gavên mezin biavêje
09:31 Dayika Aştiyê: Divê bi awayekî ewle rêya vegerê ji bo gerîla bê vekirin
09:27 Welatiyên Sêrtê: Ji bo pêvajo baş bimeşe divê Abdullah Ocalan azad be
09:26 Salih Muslim: Em teslîmbûnê qebûl nakin, divê feraset biguhere
09:23 Hevdîtin bi kesên ku çekên xwe şewitandin re kir: Veger tune ye, têkoşîn neqediyaye
09:07 Di merasîmê de zarokên xwe temaşe kirin: Cîhanê hêza teorîk û pratîk a Ocalan dît
09:00 ROJEVA 18'Ê TÎRMEHA 2025'AN
17/07/2025
23:19 SOHR: Hejmara kesên li Siwêdayê mirine gihîşt 516'an
23:11 'Kujerê Ayşeyê Cemîl Koç e, polîsên hevkar kujer diparêzin'
23:02 Girtiyên li Girtîgeha Xarpêtê dest bi greva birçîbûnê kirin
20:31 Qetilkirina Ayşe Tokyazê hat şermezarkirin
20:21 Li Girtîgeha Kirşehîrê bi 'darbeyê' gef li girtiyan hat xwarin
20:10 Êrişa li ser malbata ku muzîka kurdî guhdar kir hat şermezarkirin
19:03 Fransayê dawî li hebûna xwe ya leşkerî ya li Senegalê anî
18:34 Bi girseyî serdana şîna Akyuzê ku li Tişrînê jiyana xwe ji dest da kirin
17:56 Hevserokên Giştî yên DEM Partiyê: Ji bo tevkariya li pêvajoyê divê rê li ber hevalên me bê vekirin
17:37 Li Enqereyê hevdîtinên balkêş
17:29 Endamên ESP û SKM'ê hatin berdan
16:13 Mecît Alagoz piştî 32 salan tehliye bû
16:02 ‘Tundiyên fîzîkî û dêrûnî li Pexşan Ezîzî tên kirin’
15:13 Civaka Durzan: Bila korîdorek ji bo Herêma Rêveberiya Xweser bê vekirin
14:34 Li Zaxo li ser bîrên petrolê êrişeke din pêk hat
14:19 Ji Şandeya Îmraliyê û Ozel daxuyanî: Dê temînat pêvajoyê civakî bike
14:16 ÎHD 39 salî ye: Divê peymaneke civakî ya nû bê çêkirin
13:32 Daxwazên jinan ên ji bo TÎS'ê
13:22 Ji ber barana li Pakîstanê 54 kesan jiyana xwe ji dest dan
13:17 Hevdîtina Şandeya Îmraliyê û Ozel û destpê kir
12:13 Hevserokên DEM Partiyê çûn serdana Demîrtaş
12:01 Li Siwêdayê ‘ewlehî’ ji Durzan re hiştin
11:41 Ocalan ji Konferansa Ronakbirî ya Şengalê re peyam şand
11:17 Li Iraqê hejmara kesên di şewatê de mirin derket 61’an
11:15 İlayda Alkaş hat qetilkirin
11:14 Bi paradîgmaya Abdullah Ocalan ve perwerde didin
11:10 Endamên komîsyonê yên DEM Partiyî diyar bûn
11:00 Piştî bi salan keça xwe dîtin: Em jî civaka demokratîk dixwazin
10:25 Parêzer Kutluay: Divê mafên zarokan neyên jibîrkirin
09:48 Li Girtîgeha Xarpêtê tundî li girtiyekî hate kirin
09:24 Akin Bîrdal: Agirê ku hat pêxistin bila bibe wesîleya aştiyê
09:23 Ahmet Karagoz: Divê hatina gerîlayan bi qanûnê bê misgogerkirin
09:21 Ciwanên Şoreşger ên herêma Derya Reş di rêya Kobanê de şehîd bûn
09:20 Şoreşa Rojavayê 13 salî ye: Em dest ji destkeftiyên xwe bernadin
09:18 Hevserokê MED TUHAD-FED'ê: Divê karê ewil ê komîsyonê girtî bin
09:17 Dayikên Aştiyê: Gava yekemîn azadiya Ocalan e
09:16 Cizîrî: Xweza tê talankirin, germahî zêde dibe
09:14 Lobiya Îsraîl û Tirkiye-Şamê: Golanê bide Siwêdayê bigire!
09:05 Li Iraqê şewat: 50 kes mir
09:00 ROJEVA 17'ê TÎRMEHA 2025'AN
16/07/2025
16:57 Li dijî êrîşên li ser ziman bertek: Têkoşîna li hemberî înkarê dê bidome
16:37 Şewata li Îzmîrê hate tefandin
16:28 Ji ber deynê qeyûm şaredarî hate hecizkirin
14:53 Ji bo serbestberdana Ahmet Ozer serî li dadgeriyê dan
14:37 Ji bo Abdullah Akyuz şîn hate danîn
14:12 Hevdîtina Şandeya Îmraliyê û Bahçelî: Pêdivî bi danûsteninê heye
13:52 Ji bo zentûngehan li pêşiya Meclisê bang kirin: Qanûna dagirkirinê rawestînin
13:43 Îsraîlê ji hewayê ve êrişî Şamê kir
13:29 Hevdîtina Şandeya Îmraliyê û Partiya Gelecekê: Divê her kes hewl bide
13:22 Hevserokên Giştî yên DEM Partiyê li Kandirayê ne
12:23 Hevdîtina Şandeya Îmraliyê ya bi Davûtoglû re dest pê kir
12:21 Li Şemrexê ‘kargeha zarokan’ hate lidarxistin
12:14 SOHR: Li Siwêdayê 248 kes mirine
12:00 Şandeya Îmraliyê: Rola Wezareta Dadê ji bo pêvajoyê girîng e