Navenda Giştî ya Komeleya Mafên Mirovan (ÎHD) têkildarî bûyerên li Sûriyeyê diqewimin daxuyanî da. Daxuyanî, bi sernavê “Li Sûriyeyê sivîl tên qetilkirin, binpêkirinên giran ên mafên mirovan çêdibin, krîza însanî giran dibe” hate weşandin. Di daxuyaniyê de cih da geşedanên ji serdama 2011’an heta niha yên li Sûriyeyê qewimîn. Hat gotin ku piştî têkbirina DAIŞ’ê, Bakur û Rojhilatê Sûriyeyê li dijî rejîma Baasê weke modêleke alternatîf derketiye pêş. 

 

TÊGEHA ‘TERORÊ’

 

Di daxuyaniyê de hat bibîrxistin ku Heyet Tahrîr el-Şam (HTŞ) a Tirkiye jî di nav de di “Lîsteya terorê” ya gelek welatan de cih digirt, rêveberiya Sûriyeyê bi dest xistiye û wiha hate gotin: “Tevî ku hêj di lîsteya terorê de cih digire jî serokê MÎT’ê û wezîrê karên derve çûn serdana Şamê. Di daxuyaniyên piştî serdanê de hat gotin ku ji HTŞ’ê xwestine ku Rêveberiya Xweser a Bakur û Rojhilatê Sûriyeyê belav bike, heke hewce bike Tirkiye jî dê piştgiriyê bide hereketeke leşkerî. Yekitiya Ewropayê û gelek welatên din ên HTŞ di lîsteya wan terorê de cih digire jî çûn serdana Şamê. Ev rewş nîşan dide ka têgeha ‘terorê’ çiqasî demkî ye û li gorî berjewendiyan diguhere. 

 

CENAZEYÊN ROJNAMEGERAN

 

Rojnamegerên Kurd Cîhan Bîlgîn û Nazim Daştan ku li Bakur û Rojhilatê Sûriyeyê xebatên xwe didomandin, di 19’ê Kanûna 2024’an de ji hêla ÎHA û SÎHA’yên tê îdiakirin ên Tirkiyeyê ne, hatin kuştin. Bi vê êrişê re hiqûqa mirovhez bi eşkereyî hatiye binpêklirin. Der heqê baro û rêxistinên mafên mirovan ên dixwestin ev bûyer were ronîkirin de jî bi lez û bez lêpirsîn hate destpêkirin. Rayedaran heta niha jî têkildarî bûyerê tu agahî nedane. Komeleya me û gelek rêxistinên civaka sivîl ji bo dayina cenazeyên rojnamegeran serlêdan kirin lê nehatin dayin. Cenaze bi rojan hatin sekinandin û neçar man ku li Qamişloyê bên definkirin. 

 

ÊRIŞÊN SER SIVÎLÊN LI TIŞRÎNÊ

 

Tirkiyeyê, di 19’ê Çileya 2025’an de li dijî sivîlên li Bendava Tişrînê ku ji bo sekinandina êrişên ser bendavê çalakiya nobetê dane destpêkirin, êriş pêk anî. Di êrişa tê îdiakirin Tirkiyeyê kiriye de şanogerê Kurd Bavê Teyar (Cuma Xelîl Îbrahîm) û antrenorê sporê Kefo Osman jî di nav de 6 sivîlan jiyana xwe ji dest dan û zêdetirî 20 sivîl jî birîndar bûn. 

 

SÛCÊ ŞER

 

Rayedaran heta niha jî têkildarî vê bûyera ku bi eşkereyî binpêkirina hiqûqa mirovî ye, tu daxuyanî nedane. Li gorî agahiyên ji herêmê, di encama êrişan de zirareke mezin gihiştiye Bendava Tişrînê û ji ber ku êriş didomin cihê zirar gihiştiyê nehatiye çêkirin û xetere heye ku bendav biteqe. Heke bendav biteqe jî dê xetereyeke mezin li ser jiyana bi milyonan kesên li Heleb û bajarên din bike. Tenê ev rewş bi xwe jî li gorî Peymana Cinevê ku Tirkiyeyê jî îmze kiriye, sûcê şer e. Ev êrişên li dijî Rêveberiya Xweser a Bakur û Rojhilatê Sûriyeyê tên kirin û binpêkirin hiqûqa însanî nayê qebûlkirin. 

 

BANGA JI BO RAYA GIŞTÎ YA DEMOKRATÎK

 

Heta niha jî rayedarên Tirkiyeyê têkildarî van êrişan tu daxuyanî nedane ku ev jî fikaran çêdike. Ev rewş, dê zirarê bide pêvajoya aştiyê ya heyî. Em bang li rayedaran dikin ku tavilê daxuyaniyê bidin. Banga me ji bo raya giştî ya demokratîk jî ew e ku bihestiyar tevbigerin.” 

 

Herî dawî jî ev bang li rayedaran, raya giştî û mekanîzmayên mafên mirovan a navneteweyî hate kirin: 

 

*HTŞ a ku rêveberiya Sûriyeyê bi dest xistî, êrişî Elewiyan, Kurdan, Êzidiyan, Durziyan, Suryanan, Xiristiyanan û hwd. dike. Ji bo pêşîlêgirtina van êrişên qirkirinê bikevin nava tevgerê. 

 

*Ji bo binpêkirinên mafên mirovan ên giran ên ji hêla rejîma Baasê û HTŞ’ê ve li Sûriyeyê hatine kirin û sûcên qirkirinê bibin alîkar ku komîsyonên heqîqet û edaletê yên serbixwe bên avakirin. 

 

*Gavên ku Rêveberiya Xweser a Bakur û Rojhilatê Sûriyeyê bibe modêla avakirina Sûriyeyê, biavêjin. 

 

*Ji bo pêşîlêgirtina êrişên ser sivîlên li herêmên Rêveberiya Xweser a Bakur û Rojhilatê Sûriyeyê û binpêkirina hiqûqa însanî, gavan biavêjin. 

 

*Ji bo faîlên rojnameger Cîhan Bîlgîn û Nazim Daştan û sivîlên di 19’ê Çileya 2025’an de jiyana xwe ji dest dayin bên eşkerekirin, xebateke bibandor bimeşînin.