Piştî erdhejê rewşa girtîgehan: Îşkenceya bi saîqên nijadperest

img
ENQERE - Hevberdevka Komîsyona Girtîgehan a ÎHD'ê Nûray Çevîrmenê diyar kir ku li girtîgehên li herêma erdhejê bûyerên îşkence û pêkanînên xerab zêde bûne û got ku girtiyên ji Efrînê bi saîqên nijadperestî rastî îşkenceyê hatine. 
 
Di rapora Komeleya Mafên Mirovan (ÎHD) de ya têkildarî binpêkirinên mafên mirovan ku piştî erdhejên li Mereşê zêde bûne, hat destnîşankirin ku îşkence û muameleyên xirab ên li girtîgehan zêde bûne. Li gorî daneyên ÎHD'ê; li girtîgehên li herêma erdhejê herî kêm 41 girtî rastî îşkence û muameleya xerab hatine. Li gorî raporê, li gelek girtiyan ji ber ku roja erdhejê li deriyan xistine cezayê dîsîplînê hatiye birîn.
 
Hevberdevka Komîsyona Girtîgehan a ÎHD'ê Nûray Çevîrmen, li ser binpêkirinên mafan û îşkenceyên ku piştî erdhejê li girtîgehan rû dane axivî. 
 
LÊGERÎNA TAZÎ
 
Çevîrmenê ragihand ku girtiyên li herêma erdhejê sewqî girtîgehên cuda hatine kirin û di dema sewqkirinê û beriya sewqkirinê de li girtîgehê rastî îşkence û muameleya xerab hatine û wiha got: “Girtiyên ji Girtîgeha Turkoglûyê ya Tîpa L'yê hatin sewqkirin, li Samsûn Kavakê ji ber ferzkirina lêgerîna tazî rastî îşkence û muameleya xerab hat. Di rojên ewil ên erdhejê de nûçeyên der barê îşkence, muameleya xerab, serhildanên li girtîgehan, nûçeyên der barê mirin û birîndarkirina girtiyan de bi lez û bez belav bûn. Malbatên girtiyan û parêzeran tiştên hatine serê girtiyan ragihandin me. Li Girtîgeha Hatayê ya Tîpa T'yê  qawîeşeke siyasî heye 19 jê ji Efrînê 23 kes tê de dimînin. Kesên ku li wir anîn ziman ku di 7'ê Sibatê de deriyên qawîşan vebûne, lê nedîtine ku kê derî vekiriye. Demekê li bendê disekinin ku hin kes werin wan bibin. Tu serhildan çênebûye. Dû re, dema ku dibînin dûman radibe û şewat çêbûye derdikevin derve û tevlihevî çêdibe." 
 
'22 SAET LI DERVE LI BER SERMAYÊ HATINE SEKINANDIN'
 
Çevîrmenê destnîşan kir ku girtî 22 saetan li hewadariyê berê wan li dîwar bi awayekî tî û birçî li ber sermayê hatine hiştin û got: “Bi vî awayî rastî îşkence û muameleya xerab hatine, tim li wan xistine. Îdia dikin ku di 9'ê mehê de gava tên sewqkirin cardin li wan xistine. Dibêjin midûrê girtîgehê bi xwe jî li ber vê îşkence û muameleya xirab rabûye. Tevî vê yekê jî cendirmeyan îşkence û muameleya xerab berdewam kiriye. Gava wan dibin girtîgeheke din, li vir jî ji ber ferzkirina lêgerîna tazî li wan hatiye xistin. Axirê ev kes li Hatayê rastî îşkence û muameleyeke gelekî xerab hatine. Kesên ku di erdhejê de travmayeke liw an peyde bûye 22 saetan li ber sermê hatine sekinandin." 
 
POLÎTÎKAYA BÊCEZATIYÊ
 
Çevîrmenê destnîşan kir ku piştî erdhejê ji Girtîgeha Hatayê gelek kesan ji ber îşkence û muameleya xerab serî li wan dane û got: “Li Tirkiyeyê polîtîkaya bêcezakirinê heye. Di salên dawî de em dibînin ku li Tirkiyeyê jiyana mirovan bi tiştekî nayê hesibandin. Li girtîgehan bûyerên tirsnak ên wekî mirinên bi guman, îşkence, muameleya xerab, binpêkirina mafê tenduristî û jiyanê diqewimin. Yên ku xwe li pişt vê polîtîkaya bêcezakirinê vedişêrin, dikarin bi hêsanî îşkence û muameleya xerab bikin. Ji lew re vê yekê wekî sûc nahesibînin."
 
ÎŞKENCEYA BI SAÎQÊN NIJADPEREST
 
Çevîrmenê anî ziman ku ji ber ku piraniya girtiyên ku li Hatayê rastî îşkence û muameleya xerab hatine kurdên ji Efrînê bûne, rastî îşkenceyeke bi saîqên nijadperest hatine û wiha dawî li axaftina xwe anî: "Îşkence û muameleya xerab li Tirkiyeyê berbelav bûye. Gava ev bi saîqên nijadperest re dibe yek, dîmenên wiha tirsnak derdikevin holê. Derfetekî we yê ku hûn malbata xwe, zarokên xwe, hevjîna/ê xwe û xizmên xwe biparêzin tune ye. Lewma berprisê vê îşkence û muameleya xirab a li girtîgehan dewlet bi xwe ye. Gava ev îşkence û muameleya xirab bê paşguhkirin û bi bêcezatiyê bê xelatkirin, ev bûyerê tu bikî nekî tê çêbibin." 

Sernavên din

07/12/2023
19:14 Hatîmogûllari: Em ê hemû şaredariyan car din bi dest bixin
18:24 Doza Kobanê: Bi vê dozê re li Konya û Îzmîrê Kurd hatin qetilkirin
17:01 Bertek nîşanî biryara domandina rewşa girtî ya rojnameger Muftuoglû dan: Rojnamegerî sûc nîne
17:00 Danasîna mîrateya çanda Amedê li Îzmîrê hate kirin
16:53 Têkildarî êrişên li dijî cenazeyan daxuyanî hatin dayîn: Dawî li van polîtîkayan bînin| HATE NÛKIRIN
16:50 Meclisa Jinan a HEDEP’ê ji bo bernamzetiyê bang li jinan kir
16:43 Nobeta Edaletê: Nifteya azadî û edaletê di destê Ocalan de ye
16:32 Serokê Meclisê Kûrtûlmûş çû serdana HEDEP’ê
16:24 Fîncanci: ATK ne qonaxa dawî yê dayîna biryarê ye
15:59 HEDEP’ê li Dîlokê ji bo hilbijartinê daxuyanî da: Îdiaya me mezin e
15:44 Derbarê rojnamevan Yildiz de biryara beraetê hate dayîn
15:34 TJA’yê piştgiriya karkerên Ozak Tekstîlê kir
15:24 Di Konferansa Kurd de Lozan hate nîqaşkirin: Projeya Anatoliyayê ya pirrengî avêtin çopê
15:09 Çîçek piştî erdhejê pêşniyazpirsek da Meclisê: Rewşa Abdullah Ocalan çawa ye?
13:54 Hatîmogûllari çû serdana gorên Poyraz û Tanhan
13:33 Doza rojnameger Muftuoglû: Hêj parastin neqediyayî biryara domandina rewşa girtî hate dayîn| HATE NÛKIRIN
13:03 Erdogan dîsa ji gotina xwe vegerî: Dê bi Mîçotakîsê tune hesiband re hevdîtinê bike
12:32 Miftî xwest karkerên ji bo mafên xwe li ber xwe didin ji mizgeftê derxîne
12:27 Projeya ‘Ji Çaran Çar, Jin Huner’ didome
12:14 Olûçê HEDEP’î: Kesên ji pêşhilbijartinê derbas nebin nikarin bibin namzet
12:13 135 saziyên sivîl piştgirî dan TTB’ê: TTB em in, em li vir in
12:00 Parêzerên Abdullah Ocalan ji bo hevdîtinê serlêdan kirin
11:59 Rojnameger Furkan Karabay hate binçavkirin
11:55 Dayik, keç û neviya wê ya 3 salî ji ber îdiaya polîsan a ‘qûşxane-tawa’ hatin girtin
11:04 Ji JINNEWS'ê çeteleya tundiyê: 36 jin hatin qetilkirin
10:41 Girtî: Çalakiya me heya em digihijin armanca xwe dê bidome
10:10 Leyla Guven: Hêj darbest derneketin divê her kes tişta ji dest tê bike
09:44 Ji rojnameger Silêman Ehmed 44 roj in tu agahî nayên girtin
09:43 Çalakiya greva birçîbûnê di roja 11’an de didome
09:43 Derûnas Tekînalp: Modernîteya kapîtalîst çavkaniya nexweşiyên derûnî ye
09:42 Sêrtî namzetên çawa dixwazin?
09:39 Li Efxanistanê mirina biguman a jinan zêde dibe: Di 4 salan de 4 hezar û 300 jin
09:12 ‘Deriyê Îmraliyê dê bi têkoşînê vebe'
09:11 Ji Nobeda Edaletê bang: Xwedîderketineke civakî divê
09:04 Platforma Yekitiya Jinên Kurd: Em ê bi 'Jin, Jiyan, Azadî'yê yekitiya xwe ava bikin
09:01 ROJEVA 7'Ê KANÛNA 2023'YAN
06/12/2023
22:12 Bi etîketa ‘#DirenişTecridiYenecek’ banga ji bo grevên birçîbûnê: Tu jî bibe dengê wan
20:27 Doza Kobanê: Aştî bi rakirina tecrîdê pêkan e
19:47 Grevên birçîbûnê li ber NY’yê hatin silavkirin
19:40 Dê li gelek deverên cîhanê çalakiyên ‘Roja Pirtûkên Abdullah Ocalan’ bên lidarxistin
18:29 Li Rihayê fîlmê Press hat pêşandan
17:12 Aydin Erdem li ser gora xwe hat bibîranîn
17:06 Girtiyên jin ên li Girtîgeha Gebzeyê tev li greva birçîbûnê bûn
16:59 Cenazeyê zaroka ku hate îdiakirin xwe avêtiye çem hate dîtin
16:45 Tecrîda girankirî û greva birçîbûnê di rojeva Meclisê de ne
16:44 Beştaş: Ji bo ku tecrîd rabe em bi hemû hêza xwe têbikoşin
16:17 Ji bo parastinê dem dan Ogun Samast
16:05 Nobetên Edaletê yên Amed, Wan, Mêrsîn û Edeneyê: Dê dawî muhteşem be
15:21 Dozger di mutala xwe de xwest ku Mehmet Emîn Ozkan bê cezakirin
15:00 Bi dronê êrişî baregeha leşkerî ya DYA’yê hate kirin
14:51 Gundekî Pîranê ev 20 roj in bêceyran e
14:40 Karkeran li Ozak Tekstîlê hilberîn dan sekinandin
14:29 HEDEP’a Mêrsînê ji bo serlêdanan bang kir
14:25 Danişîna doza cerdevanê tecawizkar: Zarokê got ku gef lê hatiye xwarin
13:42 Tevî du raporên ‘dikare ceza lê were birîn’ jî amirê polîsan cara sêyemîn sewqî ATK’ê hate kirin
13:17 Dê 1’emîn Konferansa Jinan a Navneteweyî li Silêmaniyê bê lidarxistin
13:04 ÎSÎG: Di cînayetên kar ên mijdarê de 137 karkeran jiyana xwe ji dest dan
12:44 Komîsyona Hilbijartinê ya HEDEP’a Mêrdînê bang li jin û ciwanan kir
12:37 Rojnamevan Îrfan Ûçar hate binçavkirin
12:30 Darizandina Berdevka Meclisa Jinan a HEDEP’ê hate rawestandin
11:54 18’emîn Konferansa Navneteweyî ya Yekitiya Ewropayê, Tirkiye û Kurdan dest pê dike
11:52 Li ber Deriyê Sînor ê Xabûrê bi sedan wesayît di dorê de man
11:51 Îşkenceya li dijî ciwanên belavok belav dikirin li emniyetê jî dom kir
11:20 Ji Sefîrtiya Japonyayê daxuyaniya PKK'ê
11:07 Cendirmeyan êrişî karkerên Ozak Tekstilê kirin
11:01 Li Mêrsînê serdegirtinên malan: Gelek kes hatin binçavkirin
10:58 Girtiyên di greva birçîbûnê de: Tecrîda mutleq sînorên tehemûlê derbas kir
10:27 Sedema beraetkirina Çaglar: Delîlên şênber nîn in
10:22 Îdianame ji 43 rûpelan pêk tê lê navê rojnameger Muftuoglû di 41 rûpelan de tune ye
09:58 Jinên girtî yên siyasetmedar xwestin sewqî Girtîgeha Îmraliyê bên kirin
09:53 Parêzer Ozdogan: Doza Vartînîsî bi biryara îradeya siyasî hate betalkirin
09:43 Çalakiya greva birçîbûnê di roja 10’an de didome
09:41 Ji rojnameger Silêman Ehmed 43 roj in tu agahî nayên girtin
09:08 Rûniştina li terasa qeyûm jî bi pereyan e
09:07 HEDEP: Roja dawî ya serlêdanên ji bo bernamzetiyê 10'ê Kanûnê ye
09:06 Nobeda Edaletê: Abdullah Ocalan xeta sor a vî gelî ye
09:05 Fatûre li gorî par 3 qat zêde bûne
09:04 Ji ber 'heqaretê' giliyê bijîşk kir
09:03 Ji bo jinên sewalkar doza temînatekê dike
09:02 Canpolat: Ger tecrîd rabe dê pirsgirêk çareser bibin
09:01 Omer Ocalan: Divê hevdîtina bi parêzeran û malbatê re demildest pêk bê
09:00 ROJEVA 6'Ê KANÛNA 2023'YAN
05/12/2023
20:09 Doza Kobanê: Tirkiyeyê çeteyên DAIŞ'ê bi kar anî
17:21 Rojnamevan Abdûrrahman Gok ji girtîgehê derket
17:18 Cenazeyê Cemal Tanhan hate veşartin
17:06 21 kesan jiyana ji dest dan, girtî neman
17:03 Li ber girtîgehê bang kirin: Em dixwazin ji Abdullah Ocalan agahiyekê bigirin
16:57 Nobeta Edaletê bi tevlibûnan berdewam dike
15:34 Di bombebarana Bamernê de kesek hat qetilkirin
15:11 Cîvîna gel: Girtî balê dikişinin ser riya çareseriyê
14:04 Danişîna Doza Pirsûsê: Daxwaza guhdarkirina Davûtoglû nehate qebûlkirin
13:56 Karkerên Ozak Tekstîlê çalakiya xwe didomînin
13:52 Doza Kobanê: DAIŞ her tim ji bo armancên veşarî yên Tirkiyeyê hate bikaranîn
13:23 Karkerê ji înşaetê ketî bi giranî birîndar bû
13:22 Hejmara girtîgehên ketine greva birçîbûnê derket 106’an
13:21 Di doza Sakîne Kultur de dozger ji bo faîl cezayê muebbeta giran xwest
12:49 Hatîmogûllari: Em ê qeyûman bişînin nav qirêjiya wan
11:23 Rojnameger Abdurrahman Gok hat tehliyekirin
11:11 Ji bo Abdullah Ocalan piştî erdhejê serlêdana “hevdîtina bilez” hate kirin
10:52 Li Meletiyê bi ser malan de hate girtin