MÊRDÎN – Tîmên taybet 2 sal berê di 11'ê Sibatê de Gundê Xirabê Bava yê Navçeya Nisêbînê bi tang û maşîneyên zixrî dorpêç kirin. Piştî dorpêça hefteyekî tîmên taybet îşkence li welatiyan kir û 3 welatî kuştin. Li 39 welatiyan îşkence kiribûn. Welatiyan diyar kirin ku 2 sal barîn, lê wekî duh zindî ye û bûyer ji bîr nekirine.
Di 11'ê Sibata 2017'an de tîmên taybet bi tang û maşîneyên zirxî, bi ser gundê Xirabê Bavan de girtin û 3 hefteyan li gund qedexeya derketina derve îlan kirin. Qedexeya ku di 11'ê Sibatê de dest pê kir di 2'ê Adara 2017’an de bi dawî bû. Di qedexeyê de tîmên taybet hemû welatî derxistin qada gund û li gundiyan îşkence kir. Dîsa di bûyerê de 3 welatî hatin kuştin. Çawa ku qedexe hat îlankirin Walîtiya Mêrdînê û Wezareta Karên Hundir got: "Di qedexe û şer de 3 kesan jiyana xwe ji dest dane" Lê şahidan diyar kirin ku 3 kes bi saxî hatin girtin û bêyî şer derkeve ew 3 kes bi îşkenceyê hatine kuştin. Di qedexeya gund de 39 welatî rastî îşkenceyê hatin. Welatî Abdî Aykut ku hat binçavkirin û demek dirêj agahî jê nehat girtin, piştre derket holê ku rastî îşkenceya giran hatiye. Di wêneyê hat belav kirin de derket holê ku îşkenceyek giran lê hatiye kirin. Aykut, ku bi îşkenceyê di nava xwîn û birînande mabû, piştre hat girtin û 6 meh şûnde hat berdan.
Piştî bûyerê ÎHD'ê rapor amade kir û di raporê de diyar kir ku di dorpeçê de gelek sewal hatine kuştin û gelek xani hatine şewitandin. Di raporê de hat destnîşan kirin ku xanî bi kepçe û teqemeniyan hatine hilweşandin. Di qedexe û dorpêça gund ku zêdeyî 20 rojan berdewam kir de gelek gule li pey xwe hiştin. Welatiyên Xirabê Bava her çend 2 sal di ser bûyerê re derbas bûbe jî geşedanên li gund pêş ket ji bîr nekirine. Welatiyên ku piştî bûyerê xaniyên xwe yên hatin xerakirin disa ji nûve ava kirin, hin xanî jî bi alîkariya rêxistinên demokratîk ji nûve ava kirin. Li gund hêj li hemû kolanan û li ser dîwarê hemû xaniyan şopa şer xuya dike. Şopa guleyan a li ser dîwarê kerpîç û dîwarên kevir her tim bûyera ku 2 sal berê pêk hat zindî dihêle. Disa depoyên avê yên li ser baniyan ku bûbûn hedefa guleyan hêj wekî xwe rawestiya ne. Welatiyên gund, guleyên ku tîmên taybet li ser gund rejandin, tev di çuwalekî de kom kirine û li aliyekî veşartine. Welatî van guleyan wekî şahida bûyerê vedişêrin.
WELATIYAN GEŞEDAN JI BÎR NEKIRIYE
Pişti buyerê alav û amûrên mala Abdi Aykut yê rastî işkenceyê hatibû zerar dîtibûn. Alav û amûrên zerar ditibûn hêj li hewşa malbata Aykut li cihê xwe ne. Aykut, diyar kir ku wî nedît xaniyê wî hatiye şewitandin û wiha got: "Piştî ez binçav kirim xaniyên min şewitandine. Ez naxwazim îşkenceya ku li min hatiye kirin bînim bira xwe. 2 sal derbas bûn, lê ew roj û ew bûyer ji ber çavê min naçe. Tenê daxwazek min heye. Ez naxwazim disa bûyerek wisa dubare bibe. Bûyera ku 2 sal berê pêk hat ji salên 90'an dijwartir bû. "
Welatiya Xerabê Bava Edûlê Bal jî diyar kir ku di sala 1994'an de eskerên di fermana Serbaz Erol Peynircî de, Bavê wê Bayram Bal û Pismamê wê Hamît Bal hatin kuştin û li kêleka rê cenazeyê wan hat dîtin. Edulê Bal, anî ziman ku ew vê bûyera Xerabê Bava ji bîr nake û wiha got: "Bûyera Xerabê Bava pir zor bû. Ne pekan e bê ji bîr kirin. Ji bûyerên salên 1990'an dijwartir bû. Di salên 90’an de em di bin zextan de bûn. Lê zextên 2 sal berê li ser gundê me hatin kirin pir zahmet bû. Min pirsî 'Hûn çima bi çekan bi ser malên me de digirin' Tîmê taybet bi destê min girt û ez li dîwar xistim. Em 10-12 rojan di gunde hatin hepiskirin. Em tî û birçî di hundir de hatin hiştin. Ez ji vegotinê natirsim. Ji kişandina wêneyan jî natirsim. Çi bû ez her tiştî aşkere dibêjim. Ez tiştekî şaş nabêjim."
MA / Ahmet Kanbal