EFRÎN - Gelên ku tevî hemû astengiyên Tirkiye ji Silêmanî û Şengalê ketin rê û hatin Efrînê, di navbera gelên Rojhilat û Rojavayê Firatê de pira jiyanê avakirin. Bi berxwedana QSD'ê ya li herêmê polîtîkayên herêmî û navneteweyî jî tên guhertin.
Êrîşa TSK'ê û OSO ya li ser Efrînê di roja 20'an de berdewam dike. Kurdên Bakurê Sûriye ji bo piştgiriyê bidin gelê Efrînê bi karwanek mezin tevî hemû astengiyên Tirkiye xwe gihand Efrînê. Tirkiye bi êrîşên hewayî û bejayî û hewldanên dîplomasiyê 20 rojin nikare Hêza Sûriyiyea Demokratîk (QSD) derbas bike û nikare têkeve Efrînê. Her çend Tirkiye hewl dide ku Rojhilat û Rojavayê Efrînê ji hev cuda bike û di navbera Efrîn û Rojhilat de ji Cerablusê heta Idlibê herêma tampon ava bike jî gelên hatin Efrînê pira navbera gelan xurt kir. Di salên 1970'an de Rejîma Sûriye bi "Kevanê Ereban" xwestin kurdan perçe bikin niha jî Tirkiye bi herêma tampon dixwaze kurdan qut bike. Lê piştî QSD'ê "Berxwedana Serdemê" li Efrînê dan destpêkirin ji Şengalê heta Helebê gel herikîn Efrînê û pira gelan ava kirin.
ÇEND ROJ WEXT DABÛN
Bi salan Efrîn di bin ambargya Tirkiye, Rejîm û hêzên navneteweyî de hat hiştin. Tevî hemû astengiyan gelên ji şer koç kirin berê xwe dan Efrînê. Tirkiye piştî di 20'ê Çile de li dijî Efrînê êrîşa hewayî û bejayî dest pê kir, çend roj wext diyar kir û got 'Em dê di çend rojan de paqij bikin' Lê piştî Tirkiye bi TSK û OSO êrîşî Efrînê kir, hesabê malê û sûkê li hev nehat. Nekarîbû 30 kilometre herêma tampon ava bike. Tirkiye xwest li herêma Cindirêsê, Reco, Bilbilê, Şiyê, Şera û Meydana koridorê veke. Tirkiye ji xeynî OSO hewl dide ku hêzên Ozbek, Tacîk, Çeçen û Turkistanî jî li vir bi cih bike. Tirkiye xwest herêma Cerablus, Bab, Ezaz û bakurê Efrinê bikin yek. Ji ber vê yekê Rûsya, DYA û Îranê gelek tawîz da rejîmê.
ROJHILAT Û ROJAVA KIRIN YEK
Êrîşa TSK ya li ser Efrînê di roja 20'an de berdewam dike. Lê heta niha encama ku hikûmeta Tirkiye dixwest bi dest nexistiye. Ji ber ku hewldana Tirkiye encam negirt denge û polîtîkayên Tirkiye û hêzên navneteweyî jî hatin guhertin. Parastina Efrînê ku di cîhanê de deng veda, hemû gelên Sûriye anîn cem hev û bû pira navbera gelên Rojhilat û Rojava. Ji Şengalê heta Halepê, ji rojhilat heta rojavayê Firatê bû pira gelan.
HEWLDANÊN ÎRANÊ YÊN SURPRÎZ
Piştî Tirkiye di nava 20 rojan de encam bi dest nexist helwesta Îranê ya li hemberî Tirkiye jî hat guhertin. Hêzên ku hesab li ser Efrînê çêkiribûn, piştî hewldana Tirkiye bê encam ma, hesab û polîtikayên xwe guhertin. Rejîma Îranê jî bi daxuyaniyên xwe helwesta xwe ya li hemberî Îranê guhert. Hefteyaborî li başûrê Helebê li dijî karwanê TSK'ê êrîş pêk hat û Tirkiye îdîa kir ku ji aliyê Rejîma Îranê ve pêk hatiye. Piştî vê yekê Îranê jî xwest Tirkiye hêza xwe ji Efrînê paşve bikişîne.
DYA XIST NAVA TEVGERÊ
Xeta paratinê ku navê "Berxwedana Serdemê" lê hat kirin polîtîkayên DYA û Rûsya ji nûve guhertin. Piştî berxwedan li Efrinê pêş ket, hêzên navneteweyî ku li ser Kurdan polîtîkayê dimeşînin, hem di nava xwe de û hem jî bi kurdan re trafîka diplomasiyê zêdekirin. Fermandarê DYA yê di koalîsyona li dijî DAİŞ'ê de cih digirt Paul E. Funk, duh Minbiç a di bin kontrola QSD'ê de ziyaret kir. Generalê DYA'yî di ziyaretê de dubare diyar kir ku dê leşkerên DYA li Minbinçê bimînin. Li bendê ye ku du heyetên payebilind ên DYA bên Tirkiye ziyaret bikin. Li bendê ye ku fermandarên DYA'yî li Tirkiye bi hempîşeyên xwe re hevdîtinêbikin û ji Tirkiye bixwazin ku êrîşên li ser Efrînê rawestînin.
RUSYA LI IDLIBÊ DEST PÊ KIR
Li bendê ye ku polîtîkayên Rûsya yên li ser Efrîn û Idlibê bê guhertin. Piştî balafira Rûsya li Idlibê ji aliyê komên ku Tirkiye piştgiriyê didê ve hat xistin, Rûsya bi destê rejîma Sûriye gelek herêmên Idlibê ji destê Heyet Tahrir El Şam (HTŞ) û komên din derxist.
MA / Nazim Daştan