Hemû partiyên dewletê yên wekî AKP-MHP-CHP li dijî kurdan di eniya şer de cih digirin. Herî dawî partiyên wekî Vatan Partîsî, Îyî Partî û muxalîfên AKP'ê jî di eniya şer a li dijî kurdan de cih girtin û piştgirî dan operasyona li dijî kurdan. Erdogan got ku "Dibêjin hûn 'diçin ku?' Em diçin Sêva Sor. Erê, sêveke me ya sor hey. Min qasî mehek berê behsa vê kiribû. Em ber bi vê armancê ve diçin?"

 

Nivîskarê dîroknas Erdogan Aydin, bal kişand ser êrîşa li dijî Efrînê û daxuyaniyên 'Sêva Sor' ên di rojevê de, û wiha got: "Em li dijî van êrîşên disekinin. Li holê tiştekî ku ewlehiya Tirkiyeyê bixe xetereyê tune."

 

Aydin da zanîn roja ku Efrîn di warê sazîbûnê de bi pêş ketiye heta niha, li dijî Tirkiyeyê tu êrîşek çênebûye, duh DAIŞ û El Nusrayê êrîş dikirin, heta Artêşa Sûriyeyê jî êrîş kiriye, îro li Efrînê tirkmen jî bi zimanê xwe perwerdeyê dibînin û di nav ewlehiyê de bi hev re dijîn.

 

SEDEMA ÊRÎŞÊN LI DIJÎ EFRÎNÊ ÇI NE?

 

Aydin destnîşan kir ku heke pîvan hiqûq, aştî û demokrasî be, Efrînê gefeke herî piçûk jî li dijî herêmê nexwariye û wiha got: "Lê heke armanca wan 'Bila kurd dayika xwe nebînin, kurd nebin xwedî sazî, ji bo herêmê nebin mînakek pirçandî, bila olên cuda, mezhebên cuda, baweriyên cuda dernekevin pêş be', erê rast e Efrîn di vî warî de gefek e. Ji ber ku hemû rejîmên li herêmê, Tirkiye, Îran, Sûriye, Erebistana Siûdî, Qatar û hemû hêzên nijadperest, li ser statuyeke ne azad û wekhev bûn xwedî sazî. Ji ber wê Efrîn ji bo wan pirsgirêk e. Ji ber wê di gelek malan de lorîbên bi kurdî û tirkî kêm nabin. Ev gunehekî mezin e, bêhiqûqiyek mezin e. Bi tu awayî ev name hincet."

 

Aydin diyar kir ku kesên li cîhanê behsa hiqûq, aştî û demokrasiyê dikin, tekane rêya wan divê rûnên û biaxivin û wiha pê de çû: "Rêyeke ji derveyê vê dê teqes xwînê biherikîne û bibe sedema bûyerên mezin."

 

'EFRÎN EZMÛNA DEMOKRASIYÊ YE'

 

Aydin di dewama axaftina xwe de got ku "Efrîn ezmûmeke demokrasiyê ye" û wiha dirêjî da axaftina xwe: "Ji xwe pergaleke ku zerarê bide kesî nîne û ji bo wê divê êrîşên li ser bên rawestandin." Aydin diyar kir ku heta Tirkiye polîtîkaya xwe neguherîne, dê bibe figuranekî Rûsya û DYA'yê û ev nirxandin kir: "Gutinên mezin ên ku dikin, dê pirsgirêkên Tirkiyeyê çareser neke. Dê Tirkiye bi serbilindî nesekine. Divê demil dest dest ji vê polîtîkayê berdin. Divê hem li derve û hem jî li hundur zimanê aştiyê bê xebitandin."

 

'JI BI SÊVA SOR CIWAN ŞANDIN ŞER'

 

Aydin anî ziman ku ne pêkan e mirov niyeta wan a Sêva Sor û Efrînê bîne gel hev û ev tişt got: "Bitaybetî divê her aliyên Tirkiyeyê, her çîn, her netew û her mirov vê yekê baş bizanibin; ev belaya Sêva Sor berî sed salan em birin rûxandinê. Di vî şerî de bi milyonan misilman, ermenî, sûryanî, ereb, tirk, kurd û arnavutan jiyana xwe ji dest da. Ev Sêva Sor karekî qedayê ye. Dixwazin bi vê serweriya xwe belav bikin. Hemû hêzên navneteweyî yên ku dixwazin şer derxin, Sêveke wan a Sor heye. Heke bi gelê xwe bidin qebûlkirin, ciwanan dişînin şer."

 

'SÊVA SOR JI OSMANIYAN RE RÛXANDIN ANÎ'

 

Aydin aşkera kir ku ji ber wê dê Sêva Sor ji derveyê rûxandinê tu tiştî ji Tirkiyeyê re neyne û axaftina xwe wiha dewam kir: "Enwer Paşa, Ziya Gokalp û Talat Paşa ev kar kirin. Ev kar bû sedema rûxandina Osmaniyan. Hêj rê nêz e bila ji vê rêyê vegerin." Aydin got ku demokrasî û aştî kêrê her tiştî tê wiha pê de çû: "Bila demek ji ya din zûtur dest ji vê polîtîkayê berdin. Bila ciwanên kurd, tirk û ereb ji ber vî şerî nemirin. Dewleta mezin ewlehiya gelê xwe digire."

 

SÊVA SOR ÇÎ YE? 

 

Sêva sor (Kızıl Elma) wekî sembola nijadperestiya tirk tê zanîn, hin caran îdeala wane serdestiyha cîhanê, hin caran jî îdîeala wan yekitiya tirk e. Ev pênaseya ku di serdema Osmaniyan de ji bo Moskowa û Romayê gotibûn, Osmaniyan bi vê rêyê serweriya xwe li gelek herêman belav kiribe jî, yek jî sedemên belavbûna Osmaniyan a herî mezin e.

 

MA / Yasîn Kobulan - Bîlal Seçkîn