Piştî DAIŞ li herêmê pêş ket, komên ku ji Tirkiye derbasî Sûriye bûn, li Sûriyê û Iraqê bi kok kirin. Hin dewletên herêmî wekî Tirkiye, Îran û Qatarê yê pê re piştgirî dan û mohra xwe lê dan. Ev her sê dewletên sereke roleke pir mezin di destek û piştgiriya DAIŞ'ê de lîstin û bûne sedema kok û hêzbûyîna wan li Sûriyê û Iraqê ku bi vê yekê DAIŞ'ê bû xwedî bandoreke pir mezin di her du welatan de.

 

Ji heqîqetê ne dûr e û eşkere li ber çavan hatiye raxistin ku ji destpêka derketina DAIŞ'ê ve bûye alaveke sereke ya pêkanîna xizmet û berjewendiyên dewleta Tirk ji bo avakirina Împaratoriya Osmanî ya li Sûriyê.

 

Li gorî belge û agahiyên piştrastkirî ku herî dawî ji aliyê Televizyona Almanî (IRD) ve hatiye weşandin de, hat eşkerekirin ku li bajarê Xazî Entabê başûrê Tirkiyê kampeke ya perwerdehiya DAIŞ'ê di bin serweriya Serokê Giştî yê AKP'ê Serokomar Erdogan de heye. Televizyonê da zanîn ku artêşa Tirkiyê bi perspektîvên Serokomarê wê Erdogan komên terorîst amade dike û ji bo Sûriyê û Iraqê dişîne.

 

Hat ragihandin ku di vê der barê de Tirkiye bûye bazara herî mezin a rêxistinkirina DAIŞ'ê. 

 

Di heman demê de belgeyên ku hatine weşandin didine diyar kirin ku buroyeke ne fermî ya DAIŞ'ê li bajarê Stenbolê ya Tirkiyeyê heye, bi riya vê buroyê operasyonên piştgrî û destekdayîna DAIŞ'ê li Sûriyê û Iraqê ve tê kirin.

 

Têkildarî heman mijarê û belgeyên ku têkiliyên Tirkiyê bi DAIŞ'ê re derdixin holê ji aliyê IRD ve hat ragihandin ku li gorî çavkaniyên raste rast sê kampên DAIŞ'ê yên perwerdekirin û biçekkirin li Tirkiyeyê hene. Televizyonê navên kampan wiha da: Kampa yekemîn li bajarê Karaman, kampa duyemîn li bajarê Osmaniye û kampa sêyemîn jî li bajarê Riha yên Tirkiyeyê ye. 

 

POLÎTÎKAYA TIRKIYEYÊ YA 'DERIYÊ VEKIRÎ' 

 

Çavkaniyên heremî ku ji penaberên kampên Sûriyê li Tirkiyeyê ne eşker kirin ku Tirkiye ji dema ku sînorê xwe ji penaberên Sûriyê re vekiriye, dest bi çekkirin û perwerdekirina ciwanan di nav wan kampan de kiriye.

 

Bi çirûska serhildana gelê Sûriyê û kiryarên hovane yên serweriya welat, gel bi tundî rastî zilm û zorê dihat, lewma di wê demê de ku ji aliyê Tirkiyeyê ve "Siyaseta Deriyê Vekirî” li pêşiya gelê Sûriyê da destpêkirin ku di roja îro de Tirkiye bûye mezintirîn welat ku penaberan dihwîne. Çavkaniyan ev yek bi plana Tirkiye ya bi çekkirina ciwanan û kirine leşker û wan di nav komên cîhadî birêxistinkirin de bi nav kirin.

 

Tirkiye li her kampekê bi hezaran kes kirine leşker û bi navên cûr bi cûr kirine Foc, Tevger, Rêxistin û Tabûr. Bi vê yekê roj bi roj Tirkiyê dest bi vekirin û avakirina kampan kir û ji van kampên wekî Osmaniye, Hatay, Mereş, Riha, Oncu Bînar, Bîdag li Meletiyê û Albilî li Kilisê ku mezintirîn kampên li seranserî cîhanê tê hesibandin, di nav xwe de 23 hezar û 198 penaberan dihewîne. Ji nav kampên ku Tirkiye sûd jê werdigire ya herî zêde kampa li navçeya Kaniya Xezala ya Rihayê ku li ser sînorê Sûriyê û Tirkiyê li hemberî navçeya Girê Spî ye. Di vê kapmê de herî zêde jin têne birêxistin kirin.

 

Tê xuyakirin ku Tirkiye bi armanca rêxistinkirina van koman dixwaze serweriya xwe li Sûriyê bixe meriyetê û li gorî ku diyar dibe ev kom bi navê Opozîsyona Sûriyê bi perspektîvên Tirkiyeyê ve pêngavan dike. Wekî çawa Tirkiye di 2016 an de li Helebê komên Opozisyonê vekişand û ev yek bi peymaneke Sûriyê, Rûsî û Tirkî pêk hat. Tirkiye ev kom li Idlibê, Elbûkemal, Reqa û derdora Şamê bi cihkirin û di demên pêwîst de ango li gorî siyaseta Tirkiyê ji navenda wan ya ku Tirkiyeyê plan kiriye li bajarê Dîlokê têne berhevkirin û li wê deverê ferza van koman û tecîhatên wan têne kirin. Bi vê yekê re wekî navendên din ên çeteyan jî wekî Kilîs, Riha û Dîlok tên nasîn. 

 

Plana Tirkiyeyê ya vê demê ew e ku komên din derxîne holê û ev yek bi helandina hin koman ku li dijî Tirkiyeyê li pêş xistine. Herî dawî jî duh li gundê Zrzîta yê girêdayî herêma Daret Iza li gundewarê rojavayê Helebê tabûreke Tirkiyeyê hedef hat girtin. 

 

MA / Erdogan Altan