Li navçeya Cizîrê ya Şirnexê di sibata 2016’an de li jêrzemînek avahiyekê gelek welatiyan jiyana xwe ji dest dan. Têkildarî awayê mirina welatiyan hêj tiştên veşartî ronî nebûye. Tê gotin ku di nav koma kesên jiyana xwe ji dest dane zarok jî hene. Komek welatî li jêrzemînek avahiya hejmara wê 23 ya li Kolana Bostanci ya taxa Cudî ya navçeya Cizîrê bi rojan li benda alîkariyê man. Asêmayîna welatiyan di raya giştî de hişyariyek cidî ava kir. Têkildarî rewşa welatiyan hemû hewldan bêencam man. Pişt re cenazeyên welatiyên yê şewitandî û parçekirî ji jêrzemînan hatin derxistin. 

 

Li gel 2 sal di ser mirinê jêrzemînê de derbas bûn hêj nehatiye ronînkirin û daxuyaniyên fermî yên meqamên dewletê hev diderewînin. Li gorî gotina hin şahidên bûyerê welatiyên liv ir ji aliyê hêzên ewlekariyê ve “hatin înfazkirin û şewitandin” ji raya giştî re hat aşkerekirin. 

 

Der barê van îdiayan de ji bo lêkolînkirinê lêpirsînek fermî nehat destpêkirin. Di vî warî de hemû hewldanên hiqûqnas û rêxistinên mafê mirovan bêencam ma. Her wiha Komîseriya Bilind a Mafê Mirovan a Neteweyên Yekbûyî jî ku xwest li herêmê lêkolînê pêk bîne ji aliyê rayedarên dewletê ve tê astengkirin. 

 

Lê Serdozgeriya Komarê ya Şirnexê têkildarî endama KJA ya bi KHK’ê hat girtin Berjîn Demîrkaya ya ku di nav kesên di jêrzemînê de jiyana xwe ji dest dan de ku lêpirsîn dihat meşandin, hûrguliyek balkêş a di dosyeya lêpirsînê de mirinên qewimîn gumanan zêde kir. 

 

‘CENAZE DI ASTA NEYÊN NASÎN DE ŞEWITÎNE’ 

 

Li gorî girteka lêpirsînê ya dozgeriyê amade kiriye, di 10’ê sibata 2016’an de hêzên ewlekariyê li jêrzemîna avahiya hejmara wê 23 ya li Kolana Bostanci ya Taxa Cudî li avahiyê lêgerînek pêk tînin. Di lêgerînê de li ser cenazeyê kesek nasnameya ne diyar kar û barê otopsi û muayena mirinê tê kirin şûn ve di 23’ê sibata 2016’an de di encama testa DNA’yê ya tê kirin de tê tespîtkirin ku kesa jiyana xwe ji dest daye Berjîn Demîrkaya ye. 

 

Di berdewama girtekê de ev tişt hat gotin: “Berjîn Demîrkaya ya mirî hat desteserkirin li cihê lê îkamet dikir, hat nirxandin endama rêxistina terorê ye. 19 cenazeyên di asta ne naskirinê de hebûn. Li baxçeyê jêrzemînê 3 cenazeyên nedihatin naskirin, her wiha di odeyek din de 2 cenazeyên zilam û jinekê jî hatin dîtin (…) hatin dîtin.” 

 

Di îfadeyên bûye mijara gotinê de dema hêzên ewlekariyê dema daketin qata jêrzemînê tê fêmkirin cenaze ne perçe kirîbûne. Çunkî cihê lê hatin dîtin û rewşa wan bi awayek zelal tê tarîfkirin. Lê cenazeyên ji aliyê malbatan ve hatin wergirtin, bedenên wan hatine parçekirin û di çend poşetên organ de cenazeyên aîdî zarokên wan hatibû radest kirin. 

 

Têkildarî mijarê ji aliyê Yekîneya Tiba Adlî ya Navenda Nexweşxaneyên Vaud a Kantona Swîsre (CHUV) di tebaxa 2016’an de li ser sê parçeyên biçûk ên aîdî Demîrkaya lêkolîn kiribû. Di lêkolînê de ev hatibû diyarkirin: “Parçeyên aîdî Demîrkaya di asta bibe komir de li ber germek pileya bilind hatiye hiştin û ji ber parçe biçûk bûne nehatiye tespîtkirin ku aîdî kîjan qismê bedena wê ne.” 

 

Ev mînak encamek ne mimkûn derdixe holê ku di jêrzemînan de çend cenaze hebûne û li ku hatine dîtin. Hemû ev agahî dide nîşandan ku zayendî û hejmara cenazeyan piştî lêkolînek DNA’yê ya berfireh pêkane derkeve holê. 

 

Her wiha wek ku di dosyeya lêpirsînê de tê diyarkirin jî der barê parçekirin û ne naskirina cenazeyan de gelek pirsan tîne hişê mirovan .  

 

HEJMARA DOZGER Û SERFERMANDARIYÊ BI NAKOK E

 

Îfadeyên di dosyeya lêpirsîna dozgeriyê de û daxuyaniyên saziyên dewletê yên wê demê jî bi nakokî dimînin. Dozgerî dibêje k udi lêgerîna 10’ê sibatê de bi giştî 25 cenaze hatine dîtin. Lê di 10’ê sibata 2016’an de daxuyaniya ji aliyê Serokatiya Serfermandariya Giştî ve hat kirin ev tişt hatibûn destnîşankirin: “Di operasyona li Cizîra Şirnexê de dewam dikin; 20 (5+15) endamên rêxistina terorê hatine bêbandorkirin. (Daxuyaniya 9’ê sibata 2016’an 15 endamên rêxistina terorê jî daxilî vê hejmarê ye.) Di 10’ê sibata 2016’an de li 3 herêmên cuda 12 endamên rêxistina terorê ku berê hatibûn bêbandorkirin jî cenazeyên wan hat desteserkirin…” 

 

QEYDA DENG Û WÊNE HATIBÛN PARVEKIRIN 

 

Parlamenterên HDP’ê jî di 29’ê çileya 2016’an de di civîna çapemeniyê ya pêk anîbûn de qeydên deng hatibûn weşandin. Di hevdîtina têlefona navbera Mehmet Yavuzel ê li heman jêrzemînê dima û Wekîla HDP’ê Meral Daniş Beştaş de ew deng hatibû parvekirin. Di wê qeydê de dengê gulebarankirina leşkeran tê bihîstin. Her wiha wêneyên welatiyan ên birîndar ku di jêrzemînan de bûn jî hatibûn parvekirin. 

 

Bi van welatiyên jêrzemînê re di 30’ê çileya 2016’an de têkilî temamî hatibû qûtkirin. Di 31’ê çile de komek jin, alên spî hildan destê xwe û heta ber avahiya jêrzemînê çûbûn. Lê jin ji aliyê hêzên ewlekariyê ve hatibûn binçavkirin. 

 

EWIL ÎNKAR KIRIN PIŞT RE HEJMAR DAN

 

Dîsa di 2-3’ê sibata 2016’an de Serokwezîrê wê demê Ahmet Davutoglu û Serokê Giştî yê AKP’ê û Serokomar Recep Tayyîp Erdogan jî îdia kiribûn nûçeyên têkildarî jêrzemînan derew in û gotibûn: “Muhtemele ku li vir qet birîndar tune ne. Em çûn kes nehat.” Wezîrê Karê Hundir yê wê demê Efkan Ala jî gotibû “rêveberiya têgihiştinê” dikin û vê yekê parastibû. 

 

Lê çend roj şûn ve di 7’ê sibata 2016’an de TRT’ê aşkere kiribû ku li dijî jêrzemînan operasyonek pêk hatiye û gotibû “60 terorîst hatine desteserkirin.” 

 

MA / Ruştu Demîrkaya