Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği (TMMOB) Diyarbakır İl Koordinasyon Kurulu (İKK), Elazığ’ın Sivrice ilçesinde meydana gelen 6.8 büyüklüğündeki depremin ardında bölgede yaptığı incelemelerin sonucunu İnşaat Mühendisleri Odası (İMO) Diyarbakır Şubesinde yapılan basın toplantısıyla kamuoyuna duyurdu. TMMOB Diyarbakır İKK Sekreteri Doğan Hatun, Diyarbakır’ın Çüngüş ilçesi, Elazığ merkez ve ilçeleri Maden, Sivrice’de yapılan çalışmaları kriz masasına ilettiklerini, acil alınması gereken önlemlerin olduğunu belirtti. İMO Diyarbakır Şubesi yöneticisi Sevdet Acar da deprem bölgesinde hazırlanan ve acil alınması gereken önlemlerin yer aldığı raporu paylaştı.

 

580 KM’LİK FAY HATTI

 

Acar, Merkez üssü Elazığ- Sivrice olan ve 6.8 büyüklüğünde, yaklaşık 8.06 kilometre derinliğinde yaşanan depremin, AFAD Başkanlığı’nın verilerine göre ilk belirlemelerde 39 kişinin yaşamını yitirdiği, bin 607 kişinin yaralandığı, şu an itibari ile ise 2 kişinin enkaz altında olduğu, ciddi can ve mal kayıplarına neden olan bir depremi yaşadıklarını kaydetti.

 

Jeoloji mühendislerinin verilerine göre, depremin meydana geldiği Doğu Anadolu Fay Zonu (DAFZ), Bingöl-Karlıova‘dan başlayan ve 580 kilometre boyunca Antakya‘ya doğru uzanan 4 ile 25 kilometre genişlikteki aktif bir deformasyon kuşağı olduğunu belirten Acar, “En az iki milyon yıldan bu yana hareket ettiği bilinen sol yanal atımlı fayın bugüne kadar toplam 15 km’lik yanal öteleme yapmış olduğu, yani fayın yıllık kayma hızının 7.9 mm/yıl olduğu tespit edilmiştir” dedi.

 

YAPISAL KUSURLAR FAZLA

 

25 Ocak günü TMMOB Diyarbakır İl Koordinasyon Kurulu koordinasyonunda, İnşaat Mühendisleri Odası tarafından oluşturulan teknik heyet tarafından depremden etkilenen bölgelerde inceleme yapıldığını belirten Acar, tespit edilen hususları şöyle sıraladı:

 

“Elazığ Maden ilçe merkezinde yapılan incelemede deprem kaynaklı ağır hasarlı yapı olmadığı, bazı yapılarda yapısal olmayan hafif hasarlar olduğu tespit edilmiştir.

 

* Elazığ Maden ilçesine bağlı gezin beldesinde 6 katlı binanın tümden göçtüğü yerinde görülmüştür. Enkaz bölgesinde yapılan incelemede yapıların, yeterince mühendislik hizmeti almadığı, yapısal kusurların fazla olduğu, betonun tamamen gevrekleşip tüm mukavemetini kaybettiği bu nedenlerden dolayı binada tümden göçme oluştuğu tespit edilmiştir. Bina çevresinde bulunan çok katlı yapılarda yapılan incelemelerde oluşacak artçı sarsıntılarda risk oluşturacağı düşünülen yapılar kriz masasındaki yetkililere bildirilmiştir.

 

* Depremin merkez üssü olan Elazığ Sivrice ilçesinde yapılan incelemelerde tümden göçen yapı tespit edilmezken, ağır hasarlı birçok yapı olduğu tespit edilmiştir. Özellikle yeni yapılan bazı kamu binaların ve merkez caminin büyük oranda hasar gördüğü tespit edilmiştir. Heyetimiz tarafından kriz masasındaki kaymakamlığa ve belediye başkanlığına alınması gereken tedbirlerle ilgili gerekli bilgi verilmiştir. İhtiyaç olması halinde kurumumuzca hasar tespiti yapılabileceği kendilerine bildirilmiştir.

 

KONTROLSÜZ YAPILAŞMA 

 

* Elazığ şehir merkezinde yapılan incelemelerde Mustafapaşa Mahallesi’nde aynı sokakta bitişik nizam olarak inşa edilen, 3 bina ve yine bitişik nizam olarak inşa edilen 1 bina, Sürsür Mahallesi’nde 1 bina olmak üzere toplam 5 binanın tümden göçtüğü yerinde tespit edilmiştir. Ancak AFAD ekiplerince arama ve kurtarma çalışmaları devam ettiğinden dolayı bina enkazı üzerinde detaylı inceleme yapılmamıştır. Yapılan gözlemsel incelemeye göre yapıların, yeterince mühendislik hizmeti almadığı, bitişik nizam olmalarına rağmen yeterince dilatasyon mesafesinin olmadığı, betonun tümden gevrekleşip mukavemetini kaybettiği, yeterince donatı kullanılmadığı, kontrolsüz yapılaşma sonucunda binaların göçtüğü tespit edilmiştir. Ayrıcı arama kurtarma çalışmalarının yapıldığı bölgede yeterli güvenlik önlemi alınmadığı,  yoğun bir gaz kokusunun olduğu tespit edilmiş olup acil önlem alınması için Valilik özel kalemine bilgi verilmiştir.

 

* Diyarbakır Ergani, Çermik ve Çüngüş ilçelerinde ve köylerinde yapılan incelemede tümden göçen yapı olmadığı ancak başta kamu binaları ve camiler olmak üzere birçok yapıda hasar oluştuğu tespit edilmiştir. Ayrıca bazı kırsal bölgelere yoğun kar yağışından dolayı ulaşım sağlanamamıştır. Köy muhtarlarından alınan bilgilere göre bu bölgelerde tarımsal ve hayvancılık için kullanılan yapıların hasar gördüğü bilgisi alınmıştır.”

 

‘SİYASİ PROPAGANDADAN VAZGEÇİLMELİ’

 

Raporda, acil alınması gereken önlemler ise 10 madde şu şekilde sıralandı:

 

“* Deprem sonrası ağır hasar oluşan yapıların artçı sarsıntılardan kaynaklı yıkım tehlikesi olduğundan risk teşkil eden yapıların ivedi bir şekilde tespit edilip tahliye edilmesi gereklidir.

 

* AFAD, UMKE ve AKUT gibi ekiplerin birbirleri ile koordineli çalışamaması ciddi bir kriz yönetim problemi olduğunu ve gerçekçi bir deprem senaryosuna sahip olmadığımızın göstergesidir.

 

* Kriz yönetiminin güvenlik güçleri ile değil ilgili kurumların himayesinde yürütülmesi gerekmektedir.

 

* Kriz masalarına ilgili meslek örgütlerinin ve sivil toplum kuruluşları da dâhil edilmelidir.

 

* Yoğun kış koşulları göz önünde bulundurularak yapılacak tüm insani yardımların engellenmemesi gerekiyor.

 

* Kırsal alanlardaki iletişim ve ulaşım yetersizliği göz önünde bulundurulmalı, arama kurtarma ve insani yardım çalışmalarına bu bölgeler de ağırlık verilmelidir.

 

* Hükümetin birinci derecede yapmakla yükümlü olduğu görevlerini siyasi bir propaganda aracına dönüştürmeyi bırakıp sağlıklı çalışma yürütmelidir.

 

* Özellikle depremden etkilenen yapıların tamamı gözden geçirilerek raporlaştırılması ve depreme dayanıklı hale getirilmelidir.

 

* Mühendislik hizmeti almayan yapıların imar afları ile aklanmaması gerekir.

 

* İmar politikaları ranta göre değil deprem gibi doğal afetler göz önünde bulundurularak düzenlenmelidir.”

 

ÇALIŞMALARA DEVAM 

 

TMMOB Diyarbakır İl Koordinasyon Kurulu olarak bölgede teknik çalışmalarına devam edeceklerini söyleyen Acar, “Deprem sonrası hasar tespiti eğitimi verdiğimiz inşaat mühendislerimizle birlikte, ihtiyaç dâhilinde yetkili kurumlarla ortak çalışmalarda yer almaya hazır olduğumuzu belirtmek isteriz” diye belirtti.