İZMİR - Köyleri yakılan ve boşaltılan ailelerin yoğunlukta yaşadığı İzmir'deki Kadifekale Mahallesi'nde yurttaşlar, asimilasyon ve uyuşturucu gibi özel savaş politikalarıyla hedef alınıyor. 

 

İzmir'in Konak ilçesine bağlı Kadifekale Mahallesi, köylerin yakıldığı ve insanların göçe zorlandığı 1990'larda Kürtlerin mesken tuttuğu yerlerin başında geldi. Mêrdînlilerin yoğun olarak burayı tercih etmesinden dolayı "Küçük Mêrdîn" adıyla da bilinir oldu. Buraya yerleşen Kürtlerin politik kimliği, zamanla mahalleyi politikleşmiş mekânlarından biri haline getirdi. Rahşan Demirel’in bedenini ateşe verdiği, kitlesel Newrozlara sahne olan mahalle, şimdilerde ise uygulanan apolitikleştirme ve asimilasyon politikaları nedeniyle adeta uyuşturucu ve yoksulluk bataklığına dönüştürüldü. 

 

Kent merkezine 15 dakika mesafede olmasına rağmen adeta bir "gettoya" dönüştürülen mahallede, şimdilerde derin bir yoksulluğun ve uyuşturucunun pençesinde. Midye, inşaat, hurda gibi işlerden geçimini sağlayan mahalleli arasında işsizlik yaygın bir hal almış. Kadınların kapı önlerinde oturduğu, çocukların sokaklarda oynadığı mahallede, kadın, çocuk ve gençlerin zaman geçirebileceği, kendi yeteneklerini geliştirebileceği sosyal mekânlar bulunmuyor. Politik kimliği baskılanmaya çalışan mahallede, "Tecride son" duvar yazıları her ne kadar "radikal" politik kimliğe işaret etse de "Sonunu düşünen kahraman olamaz" gibi duvar yazıları ise "radikal" kimlik ile "arabeskleşme" eğilimi gösteren kimliğin içiçe girme eğilimini gözler önüne seriyor. 

 

‘KİMLİĞİNİ, BENLİĞİNİ UNUTTULAR'

 

Kürtler,  1970'lerde ekonomik nedenlerden dolayı göç ederek mahalleye yerleşmiş. 1975'te Mêrdîn'den göç ederek mahalleye yerleşenlerden Ramazan Kaygısız (70), 1990’lı yıllarda bölgede yaşanan çatışmalı süreç sonrası Kürtlerin yoğun olarak İzmir’e göç ettiğini ve Kadifekale’ye geldiğini kaydetti. Kaygısız, "Bu süreç içerisinde işsizlik, yoksulluk ve ayrımcılığa maruz kaldılar, çok zorluk çektiler. Eskiden mahallede gençler çoğunluktaydı, ancak iş bulamayınca farklı şeylere yöneldiler. Şu an durumları içler acısı. Kahveler tıklım tıklım, sabahtan akşama kadar kâğıt oynuyorlar. Her şeyini, kimliğini, benliğini unutmuş durumdalar. Çoğu sorgusuz, ilgisiz insanlara dönüştü" diye sitemde bulundu. 

 

'MAHALLEYE ÖZEL BİR MÜDAHALE VAR'

 

Devletin mahalleye yönelik özel bir müdahalesi olduğunu da söyleyen Kaygısız,  mahallede uyuşturucu kullanımı ve satışının yaygınlaştığını vurguladı. Açıktan uyuşturucunun satıldığını ve bu duruma karşı kimsenin bir şey yapmadığına dikkati çeken Kaygısız, "Polise gidiyorsun bir şey yapmıyor. Gençlerin çoğu işsiz, sokakta uyuşturucu işlerine bulaşmış durumdalar. Kendilerini nasıl kurtaracağını bilmiyorlar, aileler de ne yapacağını bilmiyor. Her şey kontrolden çıkmış" ifadelerini kullandı. 

 

'ÖRGÜTLÜLÜK YOZLAŞMAYI BİTİRİR'

 

Söz konusu duruma karşı en büyük yükün Kürtleri temsil eden partinin sırtında olduğuna işaret eden Kaygısız, "Örgütlemek lazım. Bu partinin işi, kişilerin işi değil, ancak organize bir güç burada yaşanan asimilasyon ve yozlaşmayı bitirebilir" sözleriyle öngörüsünü dile getirdi. 

 

Mahalleye yönelik ayrımcılığa da işaret eden Kaygısız, belediyenin mahalleye uğramadığını ve hizmet alamadıklarını belirtti. Suriyeliler başta olmak üzere Afgan ve son zamanlarda Afrikalıların yoğun olarak mahalleye geldiğini aktaran Kaygısız, Kadifekale'nin ötekilerin yaşadığı bir mekân haline geldiğini söyledi. 

 

'KÜRTLER POLİTİKLEŞMESİN DİYE ZEHİRLİYORLAR'

 

Bu kaygı sadece Ramazan Kaygısız'ın kaygısı değil, mahallenin Kürt sakinlerinin ortak kaygısı. İsmini vermek istemeyen mahalleli kadınlar uyuşturucu kullanımı ve satışından duyduğu kaygıyı dile getirdi. Çocuklarını rahatça dışarı gönderemediklerini ve güvenlik kaygısı yaşadıklarını dile getiren kadınlar, geçen yıl uyuşturucu kullanan ve yoksunluğunda krize giren bir erkeğin mahallede akrabası olan kadını kesici öldürmeye çalıştığını aktardı. 

 

Uzun yıllardır mahallede yaşayan ve ismini vermek istemeyen bir yurttaş da mahalledeki uyuşturucu satışına ve devletin politikasına dair şunları aktardı: "Köşe başlarında gözümüzün önünde uyuşturucu satılıyor. Özellikle Çimentepe ve Kadifekale gibi Kürtlerin yoğun olarak yaşadığı yerlerde, Kürtler politikleşmesin diye zehirlemeye çalışıyorlar. Ailesine uyuşturucu bulaşmayan ev yok burada. Bu nedenle çocukların akşam dışarı çıkmasını istemiyoruz. Şu an uyuşturucu kullanımı 10 yaşına kadar düşmüş durumda. Siyasi partiler sadece seçim zamanı geliyor, buradaki hiçbir sorun çözülmüyor.  Broşürlerini dağıtıp gidiyorlar." 

 

TANDIR BAŞINDAKİ KADINLAR AZALIYOR

 

Mahallede, Kürt kimliğinin değişime uğradığını gösteren işaretlerin başında tandır geliyor. Eskiden yaygın olarak kullanılan ve neredeyse her evin önünde kurulan tandırlar, artık yaygınlığını yitirmiş. Bu gelenek aynı zamanda tandır başında sosyalleşmeyi de beraberinde getiriyordu. Eskiye oranla sayıları azalsa da buradaki tandırlar mahallenin sembollerinden biri haline gelmiş. Kriz tandır yapan kadınları da etkilemiş. Artan un fiyatları ve hayat pahalılığı nedeniyle ekmek yapan kadın sayısında ciddi bir azalma görülüyor. Tandır ekmeği yapanlardan biri Mêrdin’in Midyat ilçesinden ekonomik nedenlerden göç eden Felek Gülmez. 20 yıldır Kadifekale’de yaşayan Gülmez, 10 yıldır aynı tandırda ekmek pişirmeyi sürdürüyor.  4 çocuğu olduğunu ve çocuklarının işsiz olduğunu bu nedenle ekmek yapmak zorunda olduğunu dile getiren Gülmez, hayat pahalılığı nedeniyle yaşam koşullarının giderek zorlaşmasından yakındı. Kiraların arttığını ve her şeye zam geldiğini söyleyen Gülmez, "Evde çalışan yok, kirayı ödemekte zorlanıyoruz. Kadifakele eskiden güzeldi, şimdi öyle değil. Buraya önem verilmiyor. Kürtlerin yaşadığı yerlerle ilgilenmiyorlar. Kentsel dönüşüm başladı, ancak ne yıkılıyor ne de bir şeye başlanıyor. Öylece kalmış durumda" diye konuştu. 

 

Kadınların artık tandır başında ekmek yapamadığını söyleyen Gülmez, "Un fiyatları arttı, her şey pahalılaştı, eskiden insanlar bu tandır sayesinde geçiniyordu, fakat birçok kişi buradan gitti, tek tük kalanlar da masraflardan dolayı artık yapmıyor. Ekmek fiyatlarındaki artış nedeniyle insanlar ekmek alamıyorlar" diye belirtti. 

 

'SENE 2024 BİZİM SOKAĞA ÇÖP TENEKESİ YENİ GELDİ'

 

Kadifekale'de doğan gençler de durumdan şikayetçi. Emircan Bağcı, (20) bir genç olarak mahallenin sorunlarına değinerek, hizmet konusunda belediyenin yaklaşımının mahallenin yaşadığı en büyük sorunlardan biri olduğunu dile getirdi. Bağcı, "İzmir’in diğer mahallerine gittiğiniz zaman farkı görebiliyorsunuz" dedi. 

 

Ayrımcılık uygulamalarına dikkati çeken Bağcı, sözlerini şöyle sürdürdü: "Bakım yok, hiçbir şey yok. Alt yapı sorunu var, internet gitti mi bir daha gelmiyor. Sene 2024 bizim sokağa çöp tenekesi yeni geldi. Çöpler sokağa atılıyor, çöpçüler isterse topluyor istemezse toplamıyor. Temizlik yapılmıyor. Her akşam Karşıyaka, Bornova’nın sokakları yıkanır, çöpler temizlenir. Burada öyle bir şey yok. Niye? Çünkü göçmen mahallesi. İnsanlar  burayı gezmeyi, görmeyi tercih etmiyor."

 

MÜLTECİLERİN DURUMU 

 

Mahalle, Suriye savaşından kaçıp gelen mültecileri de kendine çekmiş. Alt yapısı olmayan yıkık dökük evlerde yaşayan mülteciler, bir an önce ülkelerine dönmek istiyor. Mahallede merdiven altı bir yerde kalabalık ailesi birlikte yaşayan 20 yaşındaki Fatma Osman Meletî’de yaşadıklarını 6 Şubat depremlerinden sonra İzmir’e geldiklerini aktardı. Aynı zamanda mevsimlik işçi olarak çalıştıklarını belirten Osman, "Su ve elektrik faturasını dahi ödeyemiyoruz.  Bu yıkık dökük eve bin TL kira veriyoruz. Sürekli koku geliyor. Yaşam şartlarımız zor. Savaş biterse ülkemize dönmek istiyoruz" dedi. 

 

BİTMEYEN ÇÖP SORUNU

 

Mahalledeki bir diğer sorun çöp sorunu. Belediyenin çöpleri toplamaması nedeniyle birikmiş küçük çöp dağları görmek mümkün. Belediyeden hizmet alamayan mahalliler, sokaklarını kendileri temizliyor. 1969 yılında ekonomik nedenlerle Mêrdin’den göç eden Bedia Kılıç, mahallenin en büyük probleminin çöp sorunu olduğunu dile getirdi. Kılıç, "Çöp ve ölü hayvan kokusundan akşam yatamıyoruz. Herkes bu durumdan şikâyetçi. 13 yaşlarında geldim buraya, yaşlandık hala aynı sorunları yaşıyoruz. 25 senedir çöp sorunu var, herkes kendisi kapısının önünü temizliyor buraya bir temizlik görevlisi bile gönderilmiyor. Nereye şikayet etsek de boş" diye konuştu. 

 

MA / Semra Turan