Mardin’in Kızıltepe ilçesinde yaşayan 85 yaşındaki Barış Annesi Türkiye (Türkan) İldem, 14 Mayıs gecesi geçirdiği kalp krizi sonucu kaldırıldığı hastanede hayatını kaybetti. 85 yıllık ömrü mücadeleyle geçen İldem, 29 Mart 1937’de Mardin’in Nusaybin ilçesine bağlı Sitîlîlê (Akarsu) köyünde dünyaya geldi. Kimi rivayetlere göre; babasının batıda olması nedeniyle kimi rivayetlere göre de Türkiye Cumhuriyeti’nin henüz kurulmuş olması ve ailenin ilişkileri nedeniyle babası tarafından İldem’e Türkiye ismi verildi. İldem ise, kendisini hep köylüsü olan Kürt Bilge Apê Musa’nın (Musa Anter) öğrencisi olarak tanımladı. Okuma yazmayı genç yaşta Apê Musa’dan öğrendi, kendisini geliştirdi ve mücadelenin içinde buldu.

 

Okuduğu kitaplar, diyaloğa girdiği doktorlardan öğrendiği basit tıbbi müdahaleler ile çevresinde “şifacı” olarak da tanınan İldem, yeri geldiğinde ebelik yaparak da kadınlara katkı sundu. 9 çocuğundan Müslüm 1994 yılında PKK’ye katılan İldem, her fırsatta barış talebini dillendirdi. Eylemlerde en ön saflarda yer aldı, yeri geldi savaşa karşı canlı kalkan oldu.

 

5 YIL HAPİSTE KALDI

 

2007 yılında yaşı 70 olduğunda 13 yıldır görmediği oğlunu görebilmek için pasaport başvurusu yapıp, Federe Kürdistan Bölgesi’ne geçen İldem, Kandil Dağı’nda oğlu ile 6 saatlik bir görüşme yaparak hasret giderdi. Geri döndüğü sırada Habur Sınır Kapısı’nda gözaltına alınan İldem hakkında, “örgüt üyeliği” iddiasıyla soruşturma başlatıldı. Bir yıl içinde yapılan yargılama sonucunda “örgüt üyeliği” iddiasıyla 6 yıl 3 ay hapis cezası verilen İldem, 15 Temmuz 2008’de tutuklanarak, 4 yıl 8 ay Mardin E Tipi Kapalı Cezaevi’nde tutuldu. İldem, cezasını tamamladıktan sonra 21 Mart 2012’de cezaevinden çıktı. 

 

HEM TERZİ HEM DOKTOR

 

İldem, dışarıda olduğu gibi cezaevinde de mücadele etti; hem öğrendi hem öğretti. İleri yaşına rağmen cezaevinde okumayı sürdürürken, tutukluların her türlü hastalığı ile de ilgilendi, bitkilerden hazırladığı ilaçlarla yaralarına merhem oldu. Aynı zamanda iyi bir terzi de olan İldem, çevre köylerin de terziliğini yapıyordu. Tahliye edildiğinde de mücadelesine kaldığı yerden devam eden İldem, bir süre sonra hastalıklarıyla mücadele etmek zorunda kaldı.

 

SON SÖZLERİ

 

Oğlu ile 6 saatlik bir görüşme için 5 yıl cezaevini göze alan İldem, hayatını kaybetmesinden bir gün önce çekilen videoda da oğlu Müslüm ve yoldaşlarına selamlarını ileterek, hayata veda etti.

 

CANFEDAYDI

 

Anne İldem’i anlatan kızı Koçer İldem, annesinin insanlar arasında sevilen biri olduğunu belirterek, “Can fedaydı. Kadınla kadın, erkekle erkekti. Gönlünde olanla dilinde olan aynıydı. Bilgiliydi. 75 kişiyle, gençle aynı cezaevindeydi. Onlarla yaşayabildi. Basit bir şey değil bu. Hepsi gençti. Sabahtan akşama kadar bir öğretmen gibi içlerindeydi. Uyum sağlayabiliyordu. Kendi aralarında nöbetleşiyorlardı yemeğini veriyorlardı. Kendi kendine bazen ‘çocuklarım olmasaydı gidip kendime cezaevinde kalacaktım’ diyordu” diye anlattı.

 

MUSA ANTER’İN ÖĞRENCİSİ 

 

Annesinin kendilerine sürekli hikayeler anlattığını dile getiren İldem, “Musa Anter’in öğrencisiydi, O’nun yanında öğrenmişti. Musa Anter’i anlatıyordu. Musa Anter ailelerinin yanına gidip, çocukları okula göndermelerini istiyordu. Hem Kürtçe hem Türkçe ders veriyordu. O zaman Musa Anter çocuklarını göndermeyenleri zorluyordu. Ceza veriyordu. Bu nedenle anne ve babasının kendisini okula gönderdiğini anlatıyordu. Annem okudu. Zaten 5-6 sene o zaman okuyup, hemşire gibi olmuştu” dedi.

 

ÇOK ACI ÇEKTİ

 

Annesinin çok acı çektiğini dile getiren İldem, 3 oğlunun olduğunu ancak hiçbirinin yanında olmadığını, yıllarca PKK’ye katılan oğlunun sağ olup olmadığını bilmeden yaşamak zorunda kaldığını söyledi. Annesinin PKK’ye katılan oğlunun ismini dilinden düşürmediğini belirten İldem, “Her defasında ‘Bilsem onu göreceğim, yeniden de cezaevine girecek olsam, yine yanına gideceğim’ diyordu” şeklinde anlattı. 

 

‘BARIŞI GÖRMEK İSTİYORDU’

 

Annesinin sürekli barışın sağlanmasını istediğini belirten İldem, “Kendisi gibi binlerce ailenin olduğunu söylüyordu. Gerilla annelerinin de asker annelerinin de aynı durumda olduğunu söylüyordu. Gözleriyle barışı görmek istiyordu. Çocukların hepsinin evlerine döneceği günü bekliyordu. Sabah akşam bunun için dua ediyordu. Kardeşçe, barış içinde birlikte bir yaşam sürdürmek istiyordu. Ben yürek acısı çekmişim, kimse çekmesin diyordu. Barış için canını vermeye hazırdı” dedi. 

 

Vasiyetini yerine getirmeye çalıştıklarını belirten İldem, “Oğlu Roni gaz bombasının çarpması sonucu gözünü kaybetmişti. Sonra trafik kazasında hayatını kaybetti. Hep onun yanına defnedilmek istiyordu. İstediğini yaptım. Gönlüm rahat” diye belirtti. 

 

MA / Ahmet Kanbal