Van'da düzensiz kentleşme yayılıyor, belediye yetersiz

img

VAN - Hızlı nüfus artışı, rant, zorunlu göç, yoksulluk, alt ve üst yapı yetersizliği Van'da düzensiz kentleşmeyi büyüttü. Mimarlar Odası Şube Başkanı Barış Kartal, "Önce yapı yapılıyor, sonra alt yapı geliyor" diyerek belediyenin sorumsuzluğuna dikkati çekti. 

Yerel yönetimlerin yanlış politikaları, rant, zorunlu göç, hızlı nüfus artışı, planlama ve alt yapı yetersizliği gibi sorunlar birçok yerde hızlı kentleşme sorunlarını arttırıyor. Düzensiz kentleşmenin hızla ilerlediği kentlerden birisi de Van. 1990-2000 yılları arasında yaşanan köy boşaltmalarından kaynaklı Van merkeze doğru yoğun bir göç yaşandı. Bu nedenle kentin 1990 yılındaki 637 bin 433 nüfusu, 10 yıl içerisinde 877 bin 524’e çıktı. Bu sayı 2020 yılına gelindiğinde 1 milyon 136 bin 757’ye ulaştı. Yoğun göç, beraberinde düzensiz kentleşmeyi de getirdi ve alt yapı gibi sorunların ortaya çıkmasına neden oldu. 
 
Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği (TMMOB) Mimarlar Odası Van Şubesi Başkanı Barış Kartal, yanlış kentleşmenin nedenlerini sıralayarak, çözüm önerilerini anlattı. 
 
EN BÜYÜK NEDEN GÖÇ  
 
Sorunlu kentleşmenin dünyanın birçok yerinde yaşandığını hatırlatan Kartal, bu sorunun hem ekonomik hem de sosyal yönlerinin bulunduğunu aktardı. Kartal, "Çarpık kentleşmeyi belirgin hale getiren noktalardan biri nüfustur. Nüfusun artmasıyla birlikte planlar yetersiz kalmakta. Dolayısıyla göçün artması kentlerde çarpık kentleşmeye neden olmaktadır. İnsanlar barınma ihtiyaçlarını herhangi bir denetime tabi tutmadan ve teknik destek almadan gerçekleştirmekte. Bu da çarpık kentleşmeye neden olmakta" dedi. 
 
BELEDİYELERİN YETERSİZLİĞİ
 
İktidara gelen hükümet ve yerel yönetimlerin her birinin kendine göre imar planı çıkardığını vurgulayan Kartal, "Normalde önce planlama yapılır, daha sonra kentleşme olur. Ama günümüzde kentleşme, planlamayı takip etmeye başladı. Alt yapı ve yol yapıldıktan sonra imarlaşma olması gerekirken, ülkemizde tam tersi bir durum yaşanıyor. Önce yapılar yapılıyor, daha sonra alt yapı geliyor. Bu da belediyelerin yetersizliğini gösteriyor" diye belirtti. Kartal, kentin iki dönemdir atanan kayyımlar tarafından yönetilmesinin de kent sorunlarını arttırdığını belirtti. 
 
SİYASİ NEDENLER
 
90’lı yıllarda göçe zorlanan yüzlerce insanın Van’a yerleşmek zorunda kaldığını anımsatan Kartal, bu durumun altında siyasi nedenlerin olduğuna işaret etti. Kartal, şöyle devam etti: “Kimse kendi yurdundan olmak istemez. Van’a gelen insanlar barınma ihtiyaçlarını çarpık kentleşmenin en belirgin özelliği olan gecekondu ya da kaçak yapılaşma ile çözdüler. Belli başlı mahallelerde bu durum meydana geldi. Sonra kendi ihtiyaçlarını gidermek için kent merkezine gelince, yapılan planlar yetersiz kaldı. Bu planlar belli bir nüfusa göre hesaplanıyor. Ama o kadar çok göç aldı ki artık planlar yetersiz seviyeye geldi. Bu durumda da ihtiyaçlar karşılanmamaya başladı.”
 
RANTA DAYALI DÖNÜŞÜM
 
Van’ın kentsel dönüşüm kavramı ile 2011 depremiyle tanıştığını ifade eden Kartal, son 10 yılda ülkede özellikle depremler ile birlikte yıkılan binaların kentsel dönüşüme geçtiğini aktardı. Ranta dayalı bir kentsel dönüşüm algısı ile karşı karşıya olunduğunu sözlerine ekleyen Kartal, “Kentsel dönüşüm kanunu ve yönetmeliği birçok kere değişti. Büyük kentlerde olduğu gibi Van’da da rant kaynaklı bir dönüşüm başladı. Küçük araziler üzerinde yapılan binalar da rant odaklı olmaya başladı” diye konuştu. 
 
YEŞİL ALAN SORUNU 
 
Birçok ilde belediyelerin kentleşme sorununu çözmek için yeni arsaları yerleşime açtığına değinen Kartal, sözlerini şöyle sürdürdü: “Van'da bunu başaramadık. Yeni yollar ve yeni yapılaşma alanları üretemedik. Van iki cadde üzerine sıkışıp kaldı. Kentin birçok parseli, kadastro parseli ve bunların boyutları küçük. Dolayısıyla küçük parseller olduğu için cadde kenarlarında binalar birbirine bitişik. İnsanların çocuklarını götürebileceği parklar, yeşil alanlar hatta araba koyacak yerleri bile yok."
 
Doğru bir kentleşme için İmar Kanunu’nun 18’inci Maddesinin uygulanması gerektiğinin altını çizen Kartal, “Yaşanan tolerans durumlardan kaynaklı kavga ve tartışmalar yaşandı. Eğer bu madde doğru bir şekilde uygulanırsa bu da çarpık kentleşmeyi önleyebilir. Belediye, Van’da Şabaniye Caddesi ve Cevdetpaşa Mahallesi’nde bu maddeye yönelik bir çalışma yürütüyor fakat daha fazla alanda uygulanması gerekir” dedi. 
 
TALEPLER
 
Kartal, düzensiz kentleşmenin önüne geçmek için kimi taleplerini ise şöyle sıraladı: “Meslek odaları olarak yerel yönetimler ile görüşmelerimizde, öncelikle bizim önerilerimizi dikkate alıp uymalarını istiyoruz. Kentimizde de birçok tahribat yaşanıyor, yapılan planların daha şeffaf ve daha fazla teknik destek ile hayata geçirilmesi gerekiyor. Aynı zamanda göç gibi nedenlerden kaynaklı ulaşım ve alt yapı sorunları yaşanıyor. Bunlara çözüm bulunmalı.”
 
MA / Tolga Güney - Melek Şahin
 

Diğer başlıklar

12/10/2025
23:21 ABD: İsrailli esirler 24 saat içinde bırakılacak
22:13 Şiddet faili 10 gün sonra tahliye edildi
21:29 Şêxmeqsûd ve Eşrefiyê'de mazot yasağı nedeniyle elektrik sorunu
21:22 Gazeteci Hakan Tosun'a yönelik saldırıya ilişkin 2 kişi tutuklandı
20:10 DEM Parti Eş Genel Başkanları: Tosun'a yönelik saldırı derhal aydınlatılmalı
19:53 Ankara'da trafik kazası: 1 kişi hayatını kaybetti
19:45 DEM Parti İzmir'de halkları buluşturdu
19:03 Rojin Kabaişin ailesine dayanışma ziyareti
18:13 Uluslararası Af Örgütü, Pexşan Ezîzî için imza kampanyası başlattı
17:38 Barış ve çözüm paneli: Ortak mücadele örmeliyiz
17:33 Taciz failine verilen cezanın bozulmasına karşı açlık grevi başlattı
17:19 İstanbul'da Ekin Kültür ve Sanat açıldı
17:08 Gerok Ma'dan Abdullah Öcalan'ın evinde çocuk atölyesi
17:04 Êlih mitinginden notlar: Halk Önderliğini istiyor
16:10 Miting ardından gençler 'Barışın mimarı İmralı'da' sloganıyla yürüdü
16:01 Efrîn’de iki yurttaş kaçırıldı
16:00 'Rojin Kabaiş'in bedeninde rastlanan DNA'ların sahipleri tespit edilsin'
15:38 Gar Katliamı’nda yaşamını yitirenler anıldı
15:23 Meclis'te bütçe görüşmeleri başlıyor
15:06 'Özgürlük' mitinginde Abdullah Öcalan’ın posteri açıldı
15:05 Çiğdem Kılıçgün Uçar: İmralı kapıları açılmadıkça çözüm yaşam bulmaz
14:51 Êlih mitingine katılanlar: Devlete değil, Öcalan'a güveniyoruz
14:10 Kitap Fuarı'nda 'Kürtçe eserleri sahiplenme' çağrısı
14:04 Kadınlardan “Özgür ve demokratik bir Suriye’ kampanyası
13:36 Afganistan ve Pakistan sınırında çatışma
13:19 İsrail Hamas tünellerini yok etmeye hazırlanıyor
12:46 Qoser’deki yangında ölen çocuk sayısı 2 oldu
12:40 Tunuslu filozofdan Öcalan’ın çağrısına destek
12:38 Meral Danış Beştaş: Öcalan’ın özgürlüğü milyonların talebidir
12:05 ‘Halklar ve İnançlar Konferansı’nın sonuç bildirgesi açıklandı
11:52 Ankara rüşvet soruşturmasında 9 tutuklama
11:36 Wan Büyükşehir Belediyesi Kadın Meclisi toplandı
11:26 Gazeteci Tosun, yol kenarında darp edilmiş halde bulundu
10:58 Havalar soğuyor: 25 kentte kar ve sağanak
10:39 Kürt Dirilişi belgeseli sezon finalini yapıyor
10:30 Gazze zirvesi öncesi üç Katarlı diplomat Mısır’da kazada öldü
10:05 Rojin Kabaiş soruşturması: Savcı ‘cinsel saldırı’ dosyası açmalı
09:40 Pastör Peker: Kanuni düzenlemeler yapılmadan süreç sözde kalır
09:30 Jin dergi ‘Demokratik Entegrasyon’ manşetiyle yayında
09:20 Estukyan: Öcalan insanlığın bir arada yaşamının reçetesini sunuyor
09:05 Wan'da 2 yılda 700 esnaf kepenk indirdi
09:00 12 EKİM 2025 GÜNDEMİ
08:50 Prof. Lemkow: İlk adım Abdullah Öcalan’ın özgürlüğü olmalı
08:06 Nisêbîn’de Kültür Sanat Festivali başladı
11/10/2025
23:56 Mısır: Gazze zirvesine 20'den fazla ülke katılacak
22:19 Bismil’de halk konseri
22:14 Êlih mitinge hazır: Bu davanın sahibi halk
22:08 Tülay Hatimoğulları Berlin’de: Demokratikleşme ve özgürlük yasaları hayata geçirilmeli
22:01 ABD'nin Mississippi eyaletinde silahlı saldırı
21:57 Mazlum Ebdî: Türkiye ile görüşmelerimiz oluyor
21:55 X’te Rojin Kabaiş tepkisi: Failler hesap vermeli
20:01 Hamas, barış anlaşması imza törenine katılmayacak
18:56 'Anadilde eğitim demokratik entegrasyonu güçlendirir'
18:49 Êlih mitingine çağrı: Barışın sesini yükselteceğiz
18:11 Amed'de Mehmet Uzun anması
17:49 Irak Dışişleri Bakanı Türkiye’yi ziyaret etti
17:45 Avrupa ve Latin Amerika’da 9 Ekim protestosu: Öcalan serbest bırakılsın
17:16 Dêrazor'da İç Güvenlik Güçleri'ne saldırı girişimi
17:13 İran 13 ayda en az 49 kadını idam etti
17:04 İzmir'de bağımlılık tartışıldı
16:51 ‘Abdullah Öcalan’ın perspektifi halkların ve inançların önünü açıyor’
16:35 Tahliyesi 3 kez ertelenen Berlik cezaevinden çıktı
16:33 Êlih ‘özgürlük’ mitingine hazır: Kentte Newroz havası var
16:07 İHD: Tutsakların taleplerine kulak verin
16:04 Gar Katliamı panelinde 'çözüm' önerileri: Özgürlükler güvenceye alınmalı
15:42 'Barış bir haktır' talebiyle bildiri dağıtıldı
15:33 Êlih mitingine çağrı: Gelin sürecin sahibi olun
15:28 Rojin Kabaiş soruşturmasında yeni gelişme: Cinsel saldırı ihtimali ortaya çıktı
15:06 İngiliz filozof Critchley: Öcalan'ın çağrısı antikapitalistler için ilham verici
14:51 Halklar ve inançlar konferansı: Herkes sürece destek vermeli
14:34 ‘Hatice Onaran’ın infazı ertelensin’
14:26 Eşbaşkan Taş tahliye edildi
14:25 Oluç: Üslup ve dil değişikliğine ihtiyaç var
13:58 Gözaltına alınan gazeteciye şiddet
13:31 Kayıp yakınları Gar Katliamı'nın faillerini sordu
13:15 Mehmed Uzun mezarı başında anıldı
12:59 Êlih büyük mitinge hazır: Abdullah Öcalan’ın özgürlüğü haykırılacak
12:58 Cumartesi Anneleri Cemil Kırbayır’ın akıbetini sordu
12:38 Gençler Amed ve Bursa’da ‘özgürlük’ yürüyüşü düzenleyecek
12:29 Amed’de ‘Görsel sanatlar kadın çalıştayı’ düzenlendi
12:24 Demokratik Birlik İnisiyatifi Konferansı: Suriye Kürtlerin kırmızı çizgisidir
12:05 Pervin Buldan: Sayın Öcalan, tehdit dilinin terk edilmesi gerektiğini söyledi
11:45 Kız Çocukları Günü: Geleceklerinin karartılmasına izin vermeyeceğiz
11:29 30 yılın ardından tahliye olan Erden: Özgür yaşayacağımız günler yakın
10:39 Gençlerden özel savaş politikalarına karşı yürüyüş ve açıklama
09:41 DFG gazeteci Erdemci’yi andı: Mücadelesini yaşatacağız
09:40 Gazeteci Demhat Akar yaşamını yitirdi
09:06 ‘Özgürlük’ mitingine çağrı: ‘Umut hakkı’ tanınmalı
09:05 Eskişehir bu sefer ‘Nadir element’ kıskacında
09:03 Yüksel Genç: Türkler de barışı sağlayana 'bijî' diyebilmeli
09:01 Hevrîn Xelef’in mücadele arkadaşı: İntikamını demokratik Suriye’yi kurarak alacağız
09:00 11 EKİM 2025 GÜNDEMİ
08:37 Mazlûm Ebdî: Askeri bir komite Şam’a gidecek
00:03 Êlih mitingine çağrı: Öcalan'ın özgürlüğünü haykıracağız
10/10/2025
23:55 Avrupa kentlerinde 9 Ekim protestoları
23:42 Macron, Lecornu'yu yeniden başbakan olarak atadı
23:12 ABB Başkanı Yavaş hakkında bakanlıktan soruşturma izni istendi
23:08 Hamas: İsrail ile esir takası 13 Ekim'de başlayabilir
23:03 Geçiş Hükümeti güçleri Dêr Hafir kapısını bombaladı
22:55 Abdullah Öcalan: Komisyon bir an önce İmralı’ya gelmeli
22:34 İki kişinin ölümüne sebep olan elektrik faciasında cezalar açıklandı
20:34 Gar Katliamı paneli: Delillere rağmen cezalandırmalar yapılmadı
19:59 Qoser’deki yangında 1 çocuk hayatını kaybetti
19:42 Özerk Yönetim: QSD’nin Suriye’nin yeni ordusunda yerini alma zamanı gelmiştir
19:40 Amed'de 'Marksizm Günleri' başladı
19:21 Şêxmeqsûd ve Eşrefiyê çevresinde yeni noktalar kuruldu
18:31 Özgürlük mitingine çağrı sürüyor
18:13 İsrail saldırılarında 77 bin kişi katledildi ve kayboldu
17:50 Anne ve 3 çocuğunun yaşamını yitirdiği yangında sanıklara tahliye
17:17 Bayrampaşa başkan vekili seçimleri iptal edildi
17:06 Tahliye edilen Bese Ecer hastaneye kaldırıldı
15:39 İstanbul'da 'Sırrı Süreyya Önder Barış Futbol Turnuvası' düzenlenecek
15:37 Amed 9'uncu Kitap Fuarı’nın tarihi belli oldu
14:55 'Gar Katliamı hukuki ve siyasi olarak aydınlatılmalı'
14:13 Hukuk kurumlarından Kürtçeye resmî statü talebi
13:59 Tahliye edilen Taşdemir memleketinde coşkuyla karşılandı
13:55 Hasta tutsak Bese Ecer için cezaevi önünde oturma eylemi başlatıldı
13:53 Süreci doğru sahiplenmek
13:20 Demhat Baytar’ın taziyesine kitlesel ziyaret
13:10 Belediyelerden Koma Amed konserine davet
13:05 Nobel Barış Ödülü'nün sahibi açıklandı
12:52 9 Ekim protestoları: Temel talep Öcalan'ın özgürlüğü
12:49 Gazze’de ‘ateşkes’ resmen yürürlüğe girdi
12:38 İmralı Heyeti'nden Halk TV yazarı Ergan'a yalanlama
12:09 ‘İstanbul ve Lanzarote Sözleşmesi kız çocuklarının güvencesidir’
11:40 Gar Katliamı anmasına polis saldırısı
11:34 Ölüm Cezası ile Mücadele Günü: İran’da idamlar artıyor
10:09 Gar Katliamı tanığı: Katliam İŞİD'indi, sorumluluk ise devletteydi
09:59 104 kişi katledildiği yerde anıldı: 10 yıl önceki barış şiarı hala etkilidir
09:23 Öcalan'ın avukatı: İktidar, barış isteğini AİHM kararını uygulayarak gösterebilir
09:06 Yazar ve sanatçılar sürece dair ne diyor?
09:05 Pasûr'da halk doğa talanıyla göçe zorlanıyor
09:05 'Tutsaklar ağız içi arama nedeniyle 3 yıldır hastaneye gidemiyor'
09:03 ÖHD Eş Genel Başkanı: Öcalan’ın dinlenmesi tarihi bir sorumluluk
09:02 Kadınlar 'yaşamak ve yaşatmak' için örgütleniyor
09:00 10 EKİM 2025 GÜNDEMİ
08:27 Komplo Marmara Bölgesi’nde protesto edildi
09/10/2025
22:27 Gever sokaklarında 9 Ekim pankartları
22:15 THY Silêmanî seferlerine başlayacağını açıkladı
21:59 İstanbul Altın Rafinerisi operasyonunda 20 tutuklama
21:47 Hamas: Kalıcı ateşkes başladı
21:31 ‘Sürecin başarısı için mücadele edeceğiz’
20:45 DEM Parti’den önerge: Kamu görevlilerinin sorumluluğu açığa çıkartılsın
20:24 Trump Ortadoğu turuna çıkıyor, Türkiye programda yok
20:04 Maxmûr’da komploya karşı yürüyüş
19:31 Amedspor‘un yeni Teknik Direktörü Sinan Kaloğlu
19:30 Meclis Genel Kurulu'nda Gar Katliamı tartışması
19:06 QSD: Geçiş hükümeti güçleri Tişrîn çevresini bombaladı
18:32 'Abdullah Öcalan’ın fiziki özgürlüğü vazgeçilmez bir gerekliliktir'
18:07 Amedspor’dan transfer yasağı iddialarına yalanlama