Van'da düzensiz kentleşme yayılıyor, belediye yetersiz

img

VAN - Hızlı nüfus artışı, rant, zorunlu göç, yoksulluk, alt ve üst yapı yetersizliği Van'da düzensiz kentleşmeyi büyüttü. Mimarlar Odası Şube Başkanı Barış Kartal, "Önce yapı yapılıyor, sonra alt yapı geliyor" diyerek belediyenin sorumsuzluğuna dikkati çekti. 

Yerel yönetimlerin yanlış politikaları, rant, zorunlu göç, hızlı nüfus artışı, planlama ve alt yapı yetersizliği gibi sorunlar birçok yerde hızlı kentleşme sorunlarını arttırıyor. Düzensiz kentleşmenin hızla ilerlediği kentlerden birisi de Van. 1990-2000 yılları arasında yaşanan köy boşaltmalarından kaynaklı Van merkeze doğru yoğun bir göç yaşandı. Bu nedenle kentin 1990 yılındaki 637 bin 433 nüfusu, 10 yıl içerisinde 877 bin 524’e çıktı. Bu sayı 2020 yılına gelindiğinde 1 milyon 136 bin 757’ye ulaştı. Yoğun göç, beraberinde düzensiz kentleşmeyi de getirdi ve alt yapı gibi sorunların ortaya çıkmasına neden oldu. 
 
Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği (TMMOB) Mimarlar Odası Van Şubesi Başkanı Barış Kartal, yanlış kentleşmenin nedenlerini sıralayarak, çözüm önerilerini anlattı. 
 
EN BÜYÜK NEDEN GÖÇ  
 
Sorunlu kentleşmenin dünyanın birçok yerinde yaşandığını hatırlatan Kartal, bu sorunun hem ekonomik hem de sosyal yönlerinin bulunduğunu aktardı. Kartal, "Çarpık kentleşmeyi belirgin hale getiren noktalardan biri nüfustur. Nüfusun artmasıyla birlikte planlar yetersiz kalmakta. Dolayısıyla göçün artması kentlerde çarpık kentleşmeye neden olmaktadır. İnsanlar barınma ihtiyaçlarını herhangi bir denetime tabi tutmadan ve teknik destek almadan gerçekleştirmekte. Bu da çarpık kentleşmeye neden olmakta" dedi. 
 
BELEDİYELERİN YETERSİZLİĞİ
 
İktidara gelen hükümet ve yerel yönetimlerin her birinin kendine göre imar planı çıkardığını vurgulayan Kartal, "Normalde önce planlama yapılır, daha sonra kentleşme olur. Ama günümüzde kentleşme, planlamayı takip etmeye başladı. Alt yapı ve yol yapıldıktan sonra imarlaşma olması gerekirken, ülkemizde tam tersi bir durum yaşanıyor. Önce yapılar yapılıyor, daha sonra alt yapı geliyor. Bu da belediyelerin yetersizliğini gösteriyor" diye belirtti. Kartal, kentin iki dönemdir atanan kayyımlar tarafından yönetilmesinin de kent sorunlarını arttırdığını belirtti. 
 
SİYASİ NEDENLER
 
90’lı yıllarda göçe zorlanan yüzlerce insanın Van’a yerleşmek zorunda kaldığını anımsatan Kartal, bu durumun altında siyasi nedenlerin olduğuna işaret etti. Kartal, şöyle devam etti: “Kimse kendi yurdundan olmak istemez. Van’a gelen insanlar barınma ihtiyaçlarını çarpık kentleşmenin en belirgin özelliği olan gecekondu ya da kaçak yapılaşma ile çözdüler. Belli başlı mahallelerde bu durum meydana geldi. Sonra kendi ihtiyaçlarını gidermek için kent merkezine gelince, yapılan planlar yetersiz kaldı. Bu planlar belli bir nüfusa göre hesaplanıyor. Ama o kadar çok göç aldı ki artık planlar yetersiz seviyeye geldi. Bu durumda da ihtiyaçlar karşılanmamaya başladı.”
 
RANTA DAYALI DÖNÜŞÜM
 
Van’ın kentsel dönüşüm kavramı ile 2011 depremiyle tanıştığını ifade eden Kartal, son 10 yılda ülkede özellikle depremler ile birlikte yıkılan binaların kentsel dönüşüme geçtiğini aktardı. Ranta dayalı bir kentsel dönüşüm algısı ile karşı karşıya olunduğunu sözlerine ekleyen Kartal, “Kentsel dönüşüm kanunu ve yönetmeliği birçok kere değişti. Büyük kentlerde olduğu gibi Van’da da rant kaynaklı bir dönüşüm başladı. Küçük araziler üzerinde yapılan binalar da rant odaklı olmaya başladı” diye konuştu. 
 
YEŞİL ALAN SORUNU 
 
Birçok ilde belediyelerin kentleşme sorununu çözmek için yeni arsaları yerleşime açtığına değinen Kartal, sözlerini şöyle sürdürdü: “Van'da bunu başaramadık. Yeni yollar ve yeni yapılaşma alanları üretemedik. Van iki cadde üzerine sıkışıp kaldı. Kentin birçok parseli, kadastro parseli ve bunların boyutları küçük. Dolayısıyla küçük parseller olduğu için cadde kenarlarında binalar birbirine bitişik. İnsanların çocuklarını götürebileceği parklar, yeşil alanlar hatta araba koyacak yerleri bile yok."
 
Doğru bir kentleşme için İmar Kanunu’nun 18’inci Maddesinin uygulanması gerektiğinin altını çizen Kartal, “Yaşanan tolerans durumlardan kaynaklı kavga ve tartışmalar yaşandı. Eğer bu madde doğru bir şekilde uygulanırsa bu da çarpık kentleşmeyi önleyebilir. Belediye, Van’da Şabaniye Caddesi ve Cevdetpaşa Mahallesi’nde bu maddeye yönelik bir çalışma yürütüyor fakat daha fazla alanda uygulanması gerekir” dedi. 
 
TALEPLER
 
Kartal, düzensiz kentleşmenin önüne geçmek için kimi taleplerini ise şöyle sıraladı: “Meslek odaları olarak yerel yönetimler ile görüşmelerimizde, öncelikle bizim önerilerimizi dikkate alıp uymalarını istiyoruz. Kentimizde de birçok tahribat yaşanıyor, yapılan planların daha şeffaf ve daha fazla teknik destek ile hayata geçirilmesi gerekiyor. Aynı zamanda göç gibi nedenlerden kaynaklı ulaşım ve alt yapı sorunları yaşanıyor. Bunlara çözüm bulunmalı.”
 
MA / Tolga Güney - Melek Şahin
 

Diğer başlıklar

16/10/2025
23:06 ESP Eş Genel Başkanı ve 3 kişi hakkında 69 yıl hapis cezası kararı
22:34 İsrail, Lübnan'a hava saldırısı düzenledi
22:25 Engellilik oranı düşürülerek tahliyesi engellendi
22:02 Geçiş Hükümeti güçlerine yönelik saldırıda ölü sayısı 5’e yükseldi
21:59 İsrail askerleri 1 Filistinli çocuğu katletti
21:53 2026 yılı bütçe teklifi Meclis'e sunuldu
21:19 Trump ile Putin'den telefon görüşmesi
20:56 Rojin Kabaiş dosyasında yeni talep: DNA’ların tam tespiti istendi
20:49 DFG, siyasi parti ve komisyon üyeleri ile görüştü
19:42 KESK'lilerden polis ablukasında açıklama: İşimizi geri alacağız
19:34 Dêrsim'de Hakan Tosun için eylem: Hakikatin sesi susturulamaz
19:26 DTK davasında beraat kararı
19:23 Tacize karşı Adalet Nöbeti tutulacak
18:54 Rojîn Kabaiş için eylem: Failler derhal tespit edilsin
18:27 Dil Çalıştayı sona erdi: Kürtçenin statüsü için seferberlik çağrısı yapıyoruz
18:03 İzmir'de kadın cinayeti
17:31 32 yıldan sonra tahliye edilen Öztürk'e memleketinde kitlesel karşılama
17:24 31 yıldan sonra tahliye edildi: Öcalan özgür olmadan hiçbir özgürlüğün anlamı yok
17:08 Dil çalıştayının son oturumu yapıldı: Kürtçe yayın kültürel bir sorumluluktur
17:04 Musa Orhan'ın tutuklanması talebi yine reddedildi
16:58 Gazeteci Hakan Tosun son yolculuğuna uğurlandı
16:26 KHK'lere karşı yürüyen KESK'liler Ankara'da ablukaya alındı
16:00 Dêrsim Barosu’ndan Gülistan Doku davasına dair sorular
15:59 DEM Parti: Saldırılara boyun eğmeyeceğiz
15:54 DEM Parti ve DBP husumetli aileleri barıştırdı
15:50 Silopiya'da bir kadına kesici aletle saldırı düzenlendi
15:49 Kurtulmuş Amed Büyükşehir Belediyesi'ni ziyaret edecek
15:45 Gençlerden yürüyüşe çağrı: Önder Apo’nun fiziki özgürlüğü hayatidir
15:42 Rojin Kabaiş için yürüdüler: Failler bulunsun
15:22 Barış konuşulurken Irak ve Suriye'ye asker gönderme tezkeresi
15:08 Gençliğin 'özgürlük' yürüyüşünün programı netleşti
14:50 Gazeteci Aykol için hastaneye ziyaretler sürüyor
14:14 Dêrsim ve Wan'da öğrenciler Rojin Kabaiş için yürüdü
14:12 Adana’da ‘plastik atık’ yangınına ilişkin suç duyurusu
13:56 Dil çalıştayı: Dil yasağına karşı direnmeliyiz
13:55 Gazeteci Rabia Önver’e ölüm tehdidi
13:54 'Gazeteci Tosun’un ölümüne ilişkin etkin soruşturma yürütülmelidir'
13:20 Bayar, 31 yıl 6 ayın ardından tahliye edildi
13:14 Madagaskar Cumhurbaşkanı ülkeden kaçtı
12:46 Yusuf Gücel’in taziyesine kitlesel ziyaret
12:30 Nevzat Bahtiyar’ın avukatı dosyadan çekildi
12:13 Gazeteci Aykol'un durumu ciddiyetini koruyor
12:02 Gazeteci Berivan Kutlu’nun davasında mütalaa hazırlanacak
11:48 Dil çalıştayında eğitim, sağlık, göç, ekoloji ile dil ilişkisi tartışıldı
11:35 'Komisyon Abdullah Öcalan'ın görüşmenin formülünü bulmak zorunda'
11:22 ‘Kara para aklama’ operasyonu: 5 gözaltı
10:58 'Rojin'in bedeninde çıkan DNA'nın kime ait olduğunu açıklayın'
10:39 'Statüsüz Kuzey Kıbrıs mafya ve kara para cenneti oldu'
10:38 Şam güçlerinden Süveyda köylerine saldırı
10:25 Qoser'de İHA düştü!
10:08 Kürt dil çalıştayı katılımcıları: Kürtçeye statü barışın temel koşuludur
09:41 DEM Parti binasına saldırı
09:31 Celal Fırat: Komisyon iki hafta içerisinde İmralı'ya gitmeli
09:29 'Barış tek taraflı ilerleyemez, devlet adım atsın'
09:28 Kayyımın işten çıkardığı işçiler: Tek kişi kalana dek direnişimiz sürecek
09:18 Ahmet Türk, Özal ile diyaloğunu paylaştı: Herkes dilekçesini zarfa koyacak, zarf 5 yıl açılmayacak
09:08 Tacize karşı açlık grevinde: Çocukları korumaya söz verdik
09:07 6 yıl sonra hazırlanan bilirkişi raporu: DSİ ve kayyım kusurlu
09:05 Kürdistan'da süren bir gelenek: Kadın şifacılar
09:01 Wan sokakları: Komisyon bir an önce Abdullah Öcalan'ı dinlemeli
09:00 16 EKİM 2025 GÜNDEMİ
08:28 İstanbul’da Jineoloji atölyesi kayıtları başladı
15/10/2025
23:22 Özel: Eşitlikten yana bir iktidarın yürüyüşünü yapıyoruz
23:03 Fırat Üniversitesi’nin 3 dekanı kazada yaşamını yitirdi
21:44 DEM Partili Sakık: Kürdü yok sayanlar alçaktır
21:19 Öğrenciler 3 gündür Rojin için ayakta: Rektör açıklama yapsın
20:55 30 yılın ardından 6 tutsağa tahliye
20:45 Wan’da kadınlar Rojin için yürüdü: Adını unutturmayacağız
20:03 Şêxmeqsûd ve Eşrefiyê’ye giden yollar açılmadı
19:33 KHK Eylemi 342'nci haftasında
19:25 Ayfer Koçak: Adalet mücadelemizden vazgeçmedik
18:57 Komisyonda dinlenen kadınlar: Görüşmenin yolu açılsın
18:44 Komisyon toplantısı sona erdi
18:42 Delal Gencer’in davası ertelendi
18:31 Cizre Emniyeti taciz faili Burak Ercan için seferber oldu: Adalet Nöbeti başlatıldı
18:19 Öğrenciler Rojin Kabaiş için ATK'ye yürüdü
18:08 DFG’den Barış Gazeteciliği görüşmeleri
18:00 Çalıştayın ilk günü: Kadınlar Kürtçeye öncülük etmeli
17:46 57 gençlik örgütünden komisyona ‘çözüm’ önerileri
17:27 Cenevre’de eylem: Önder Apo özgür olmadan barış gelmez
17:23 Kayyım Mêrdîn’de 8 taşınmazı satılığa çıkardı
17:20 ‘Fuhuş Çetesi’ davası ertelendi
16:51 Birçok kentte Rojin Kabaiş eylemi: Failleri bulunsun
16:49 11’inci Yargı Paketi'nin detayları netleşmeye başladı
16:17 Cihanbeyli'de 'Barış istiyoruz çünkü' kampanyası için stant kuruldu
15:43 Komisyon toplantısı: Gençlerin yüzde 82’si Kürtçeyi istiyor
15:42 KHK'lere karşı Ankara'ya yürüyen KESK'liler Adana'ya vardı
15:32 Bakırhan PES’in Amsterdam Kongresi’ne katılacak
15:27 Rojin Kabaiş 'eylemine' Rektör Şevli sansürü
15:26 Kadın takımları karşılaşmasında Rojin Kabaiş için adalet talebi
15:23 Gazeteci Aykol yoğun bakıma alındı
14:28 Gazeteci Tosun cinayetinde bir esnaf gözaltına alındı
14:26 Peyas’ta ağaç kıyımı
14:16 Dorşîn’deki ağaç kıyımı Meclis gündeminde
14:06 Görme engelliler sorunlarının çözümünü istedi
14:00 Komisyon toplantısı başladı
13:55 Wan’da dil çalıştayı sürüyor: Demokratik ulus stratejisinde Kürtçe
13:52 Hacettepe Üniversitesi’nde yemekhane protestosu
13:34 Tahliyesi ertelenen 30 yıllık tutsak Bayar için tahliye kararı
12:34 Gazeteci Aykol yeniden ameliyata alındı
11:54 'Kürtçeye statü tanınmadığı sürece ne barış gelir ne de huzur'
11:40 Haberi nedeniyle gözaltına alınan Yum serbest bırakıldı
11:36 Gazeteci Hüseyin Aykol ikinci kez beyin kanaması geçirdi
10:56 Asrın Hukuk Bürosu: Kan emicilere inat barış ve kardeşlik kazanacak
10:11 Ebex Belediyesi Kadın Meclisi Kuruluşunu ilan etti
09:43 Meteoroloji'den birçok kent için sağanak uyarısı
09:32 Altında rekor devam ediyor
09:24 Gençler iki kentte yürüyüşe hazırlanıyor
09:16 Cübbeli'nin damadı jandarma zoruyla malına el koydu!
09:10 Ahmet Türk: Halk endişeli, devlet sürecin ruhuna uygun adımlar atmalı
09:05 Susuz kalan Tahran'ı taşıma planı: Krizin nedeni rejim
09:03 'Kıbrıs'ta işgal sonrası mülkiyet sorunu devam ediyor'
09:00 15 EKİM 2025 GÜNDEMİ
08:55 Trump: Gazze'de ateşkes anlaşmasının ikinci aşaması başlıyor
14/10/2025
23:39 Nisêbîn’de binler festivalde buluştu
23:34 Bafil Talabanî, Fransa Büyükelçisi ile görüştü
23:30 ABD Venezuela açıklarında tekneyi vurdu: 6 ölü
22:39 Bakırhan, Aykol'u ziyaret etti: İyi bir müdahale yapılmış, mücadele edeceğine inanıyoruz
21:28 Kalkan: Bahçeli sadece ‘Kurucu Önder’ diyerek bizi kandıracağını sanıyor!
21:21 Bangladeş'te tekstil fabrikasında patlama
21:17 Gazeteci Aykol yoğun bakıma alındı
20:05 Aydın Özdemir’in taziyesine kitlesel ziyaret
19:36 Ameliyata alınan Gazeteci Aykol'a 'geçmiş olsun' mesajları
19:32 Qoser’de uyuşturucu ve sanal kumara karşı açıklama
19:26 223 işçinin direnişi 76'ıncı gününde
19:02 DEM Parti İzmir'de gazetecilerle bir araya geldi
18:56 Gazeteci Aykol ameliyata alındı
18:36 Pervin Buldan'dan İYİ Parti Grubuna: Size inat barış demeye devam edeceğiz
18:30 Gazeteci Hüseyin Aykol beyin kanaması geçirdi
18:20 Dedeoğulları davasında Yargıtay gelişmesi: Beraatlere itiraz
17:58 Çiğli Belediyesi işçileri: TİS hakkımızı istiyoruz
17:54 Rojin Kabaiş'in şüpheli ölümü Meclis gündeminde
17:45 Tara Mamedova Van Üniversitesi'nde yapacağı konseri iptal etti
17:35 Gazeteci Tosun 16 Ekim'de toprağa verilecek
17:32 DEM Parti Adana’da iki aileyi barıştırdı
17:30 Üniversitesi öğrencileri Rojin Kabaiş için oturma eyleminde
17:12 Gazeteci Karabay hakkında tutukluluğa devam kararı
17:01 Şirnex'ta eko kırım sürüyor: Kesilen ağaçlar kamyonlarla taşınıyor
16:53 İBB Başkan Vekili Nuri Aslan hakkında 3 yıla kadar hapis talebi
16:49 Pervin Buldan’dan Abdullah Öcalan'a hakaret eden Çömez'e sert tepki
15:43 İran'da son 20 günde 164 kişi idam edildi
15:21 Kadınlardan Abdullah Öcalan’a bin 800 mektup
15:07 Özgür Özel: Muhalefete sınır çizilemez
15:03 Rojin Kabaiş için yürüyüş: Kimler, neden korunuyor?
15:00 Gazeteci Salaz mezarı başında anıldı
14:54 BİSAM raporu: Açlık sınırı 21 bin 149 TL
14:37 İran’da tutuklular idamlara karşı açlık grevi başlattı
13:58 Bağdu ölüm yıldönümünde mezarı başında anıldı
13:48 AİHM'den ihlal kararı: Aysel Tuğluk siyasi nedenlerle tutuklandı
13:23 Eylül ayında 396 şiddet çağrısı alındı: Fail en yakınındaki erkek