Mücadelesi ve sesiyle unutulmaz bir iz bıraktı

İZMİR - Sürgün ve baskılara rağmen Kürt müziğine olan katkısıyla toplumun hafızasında yaşamaya devam eden dengbêj Eyşe Şan'ın ölümünün üzerinden 28 yıl geçti. 
 
Kürt müziğinin önemli isimlerinden biri olan dengbêj Eyşe Şan'ın ölümünün üzerinden 28 yıl geçti. Halk arasında “taçsız ve tahtsız kraliçe” olarak bilinen Eyşe Şan, 4 çocuklu bir ailenin 3 kızından biri olarak 1938 yılında Amed’de dünyaya geldi. Eyşe Şan, küçük yaşlarda dengbêj babasının da etkisiyle müziğe ilgi duymaya başladı. Ancak yaşadığı çevrede şarkı söylemesi "günah" ve "ayıp" olarak görüldü. Eyşe Şan, bunun üzerine Dîlok'a yerleşti. Burada ilk süreçlerde terzilik yaparak geçimini sağladı ve müziği bırakmadı. 
 
İSTANBUL, BAĞDAT, İZMİR...
 
Eyşe Şan, 1963 yılında Dîlok'tan İstanbul’a gitti ve burada Kürtçe-Türkçe parçalardan oluşan bir plak yaptı. Eyşe Şan'ın ismi, "Ez Xezal im" parçasıyla duyulur olmaya başladı. Eyşe Şan, Kürtçe şarkılar nedeniyle ciddi baskılarla karşılaştı ve bunun üzerine 1972 yılında Almanya'da sürgün hayatı yaşamaya başladı. 
 
Eyşe Şan'ın müzik serüveni burada da devam etti. Almanya'da geniş kitlelere ulaşan Eyşe Şan, bu süreçte BBC radyosuna çıktı. Eyşe Şan, 1979 yılında Bağdat’a gitti. Eyşe Şan, burada "Eyşana Elî" olarak sesini duyurdu. Bağdat Radyosu’nda Mihemed Arif ve Hesen Cizrawi, Tehsîn Taha, Meryem Xan, Îsa Bervari, Kawîs Axa, Gûlbahar, Nesrîn Sêrvan ve Cemîlê Horo gibi Kürt müziğinin birçok önemli ismiyle tanıştı. Eyşe Şan, 1990 yılında “Werin Pêşmerge” ve “Newroz Dîyarbekir” şarkılarıyla Kürt özgürlük mücadesine destek verdi. 
 
ANNESİNİ GÖREMEDİ 
 
Eyşe Şan, Amed'e dönmek ve en büyük destekçilerinden birisi olarak gördüğü annesini görmek istedi. Ancak akrabalarının engeli nedeniyle Eyşe Şan'ın bu isteği gerçekleşmedi. Eyşe Şan, bu süreçte annesini yitirdi. Eyşe Şan, kendisini derinden etkileyen bu durumu sonrasında şu sözlerle anlatacaktı: "Annemin vefatı, benim hayatımın ikinci büyük darbesidir. Kalbim hala yaralıdır, hala kederliyim. Annemin derdi, bütün dertlerin üstündedir benim için. Kendimi bildim bileli gurbetteydim, onu yeterince görmedim, ona hiç doyamadım. O hasretle de gitti. İkimiz de toprağın üstündeydik, aynı topraklarda yaşıyorduk, aynı göğün altındaydık ama kavuşamadık.” 
 
Eyşe Şan, Bağdat’tan sonra İzmir’e taşındı ve annesine olan özlemini “Dayikê" parçasıyla dile getirdi. Yaşamı sürgün, baskı ve tehditlerle geçen Eyşe Şan, yakalandığı kanser hastalığı nedeniyle tek başına yaşadığı evde 18 Aralık 1996’da İzmir'de yaşamını yitirdi. 
 
ŞARKILARI 
 
Eyşe Şan ardından şu eseleri bıraktı: “Zerî Heyran”, “Xezal Xezal”, “Were Keçê Nav Zebeşan”, “Sallana Sallana”, “Salîho Kurmam”, “Mamo”, “Lawikê Mêtînî”, “Kirasê Te Meles e”, “Heywax Dayê”, “Hawar Bawo”, “Esmerê Were/Neyleyim”, “Delal”, “Berîvana Malxerab”, “Bawê Seyro”, “Ay Dil”, “Ax Lê Gulê”, “Koçerê (Min Te Dîbû)”, “Were Yadê”, “Cemîle”, “Memir Mamo”, “Hawer Delal”, “Qederê”, “Ax Lê Nazê”, “Wele Te Nastînim”, “Ximximê Torîvan”, “Yara Min”, “Xerîbim Dayê”, “Meyro”, “Bêmal”, “Govend Ranabê”, “Yadê Rebenê”, “Lê Lê Ximşê”, “Xezalê”, “Hesenîko”, “Mamir”, “Ez Xezal im”
 
'KADINLARA UMUT OLDU' 
 
İzmir'de kültür ve sanat faaliyetlerini yürüten Jîn Art Sanat Evi yöneticilerinden Belkısa Süleymanoğlu Bitkin, Eyşe Şan'ın her Kürt kadını için sembol ve örnek olduğunu belirtti. Belkısa Süleymanoğlu Bitkin, "Eyşe Şan'ı erkek egemen sisteme karşı mücadelesiyle tanıdık. Hiçbir söz ve cümle onun kutsal mücadelesini anlatmaya yetmez. Eril zihniyete karşı mücadelesi birçok kadın için umut oldu, eserleriyle birlikte bu yönünü de günümüze ulaştırdı. 3 çocuğuyla yalnız kaldığı zorlukların içinden direnişle çıkmayı başardı. Asimilasyona, eril zihniyete ve her türkü baskıya karşı kendini var etti" diye konuştu. 
 
Eyşe Şan'ın zorluklara karşı müzikten ve mücadeleden hiçbir zaman vazgeçmediğini dile getiren Belkısa Süleymanoğlu Bitkin, "Eyşe Şan, bugün de bize yol gösteriyor ve bize ışık tutuyor. Bugün mücadelesi binlerce kadına örnek olmuş" diye kaydetti.
 

Diğer başlıklar

13:01 Kayyım 33 kişiyi daha işten çıkardı
12:38 Kopan elektrik teli tehlike saçıyor
12:26 Dêrsim’de 4 gözaltı
12:04 Rıfat Ronî’nin duruşması öncesi açıklama: Dilimiz varlığımızdır
11:30 Wan’da 21 yerleşim yerinin yolu kapandı
09:56 'Çözüm ve özgürlük' için yola koyuldular: Yürüyüşe güç verelim
09:53 'Çözümün muhatabı İmralı'da'
09:47 Cenazesi verilmeyen Anna Campbell’in ailesi: Öcalan’ın fikirleri en iyi çözüm
09:34 'Demokratik Çözüm ve Özgürlük Yürüyüşü'nün Adana programı
09:29 Süryani Birliği Başkanı Aktaş: Özerk Yönetim kimliklerin güvencesidir
09:22 'Asgari ücret komisyonu işçileri temsil etmiyor'
09:21 AKP'li Alagöz, Giresun'da ÇED beklemeden atık havuzu yapmaya hazırlanıyor
09:20 Mücadelesi ve sesiyle unutulmaz bir iz bıraktı
09:19 Öğrenciler geçinebilecekleri bir burs istiyor
09:18 Çocuklar yeterli gıdaya ulaşamıyor
09:16 Jiyan Dêrik: Kadınlar var oldukça direnecek
09:15 Êzidîlerden Kuzey ve Doğu Suriye için seferberlik
09:12 'Emperyalist ve gerici güçlere karşı alternatif Rojava'dır'
09:09 Direnenlere destek: Eşit ve özgür bir yaşam istiyoruz
09:06 Murat Karayılan: Rojava'da hiçbir örgütle bağımız yok
09:05 Aydın ve sanatçılar: Mesele Kürt sorunu değil Türkiye meselesi
09:04 Arap ve Ermeni kadınlar Türkiye ve SMO’nun saldırılarına direniyor
09:00 17 ARALIK 2024 GÜNDEMİ
08:12 SEP ve KESK'liler adli kontrol şartıyla serbest
16/12/2024
23:19 Ahmet Özer ile telefonda konuşan 11 kişiye tutuklama
23:10 QSD: Ateşkes görüşmeleri başarısızlıkla sonuçlandı
22:50 Özerk Yönetim heyeti Avrupa Parlamentosu’nda görüşmelere başladı
21:55 Serêkaniye’de saldırılar protesto edildi
21:50 DEM Parti milletvekilleri: İki alkış arasında Türkiye hazinesi çöktü
21:06 Riha'da Kürtçe tiyatro gösterimi
21:00 Çandar’dan Erdoğan’a: Sakın kendini Yavuz Sultan Selim sanmasın
20:46 İHD ve THİV’den kayyım ve GGM’ler paneli
19:43 Rosa Kadın Derneği’nde Rojava için barış çağrısı
19:33 Gülcan Kaçmaz Sayyiğit’ten AKP’ye tepki: Son muhteşem olacaktır
19:15 KESK ve SEP üyesi 17 kişiye tutuklama istemi
19:09 Almanya'da hükümet düştü
18:57 175 akademisyen ve araştırmacıdan metal işçilerine destek
18:39 Eskişehir Doğa ve Yaşam Platformu: Doğamıza sahip çıkacağız
18:34 Bahçeli: Türkiye ve İsrail karşı karşıya gelebilir
18:02 Mazlum Abdi'den Sultan Süleyman Şah Türbesi açıklaması
18:00 Kürt ve Arap halkından QSD'ye destek yürüyüşü
17:22 Hazine 31,9 milyar borçlandı
17:09 8 yıl 4 ay ceza verilen taciz faili tutuksuz yargılanacak
16:38 ‘Masal Gecesi’ düzenlenecek
16:37 Önce Çocuklar ve Kadınlar Derneği şiddete karşı öneriler sıralandı
16:15 Asgari ücret toplantısı sona erdi: Rakam çıkmadı
16:00 Qamişlo sınırında açıklama: Savaşı bitirecek olan Abdullah Öcalan’dır
15:47 Mersin’de gözaltı protestosu
15:45 Êlih'te kayyım sonrası yaşanan ihlaller
15:31 İzmir'de 'Tutsaklara para göndermek suç değildir' kampanyasına destek
15:23 Belediylerden yanıt: Bloke ve haciz söz konusu değil
15:08 Sosyalist gençler: Rojava devrimine sahip çıkacağız
15:00 Asgari Ücret Tespit Komisyonu ikinci kez toplandı
14:49 CHP’li 6 belediyenin hesabına bloke konuldu
14:46 ‘Abdullah Öcalan özgürlüğüne kavuşana kadar yürüyüşümüz sürecek’
14:25 Qamişlo sınırındaki nöbet direniş şarkılarıyla sürüyor
13:53 Mülteci işçi Nourtani’nin davasına katılım çağrısı
13:52 İzmir’de öğretmene şiddet
13:51 Asgari ücret anketi: 35-45 bin arasında olmalı
13:45 Amed Barosu: Vekil ücretleri vergiden muaf tutulsun
13:25 Kobanê’de onbinler saldırılara karşı ayakta
13:23 Wan’da gözaltı protestosu: Arkadaşlarımız serbest bırakılsın
13:19 Bakanlık’tan Golan Tepeleri açıklaması
13:13 Tarım ürünlerindeki fiyat 1 yılda yüzde 46,91 arttı
12:57 'Afganistanlı kadınlar geleceklerini dış aktörlerin belirlemesini istemiyor'
12:22 AKP 'Eşme ruhu'nu gömmek istiyor!
12:13 Özerk Yönetim’den 10 maddelik diyalog beyannamesi
11:54 'Kimse Kürtler üzerinden yanlış hesap yapmamalı'
11:39 'Donduran' ekonomik kriz
11:38 Beritan Sarya: Özerk Yönetim olmadan Suriye demokratikleşemez
11:06 AKP'li isim 'emanete ihanet ediliyor' diyerek istifa etti
10:50 Nihat Kazanhan davasında HTS kayıtları incelenecek
10:49 Cizîr’de 2'si çocuk 4 gözaltı
10:49 SKM’li Satiye Ok: Savaşa karşı barış için kadın girişimleri oluşturulmalı
10:15 HDK: Ortadoğu'nun kaderini kadınlar belirleyecek
10:14 ‘Rojava’nın hedef alınması Suriye halklarının geleceğini tehdit ediyor’
09:57 Saldırılara karşı direnişteler: Rojava insanlığın onurudur
09:57 Oya Baydar: Muhalefet partileri adım atmalı
Onur Hamzaoğlu: İlk adım olarak tecrit kaldırılmalı
09:39 Birdal: Çözüm için yasal değişiklik olmalı, tecrit kaldırılmalı
09:15 Gazeteci Yurtsever: Türkiye istemese de QSD artık muhataptır
09:03 Demokratik Çözüm ve Özgürlük Yürüyüşü'ne katılım çağrısı
09:02 Av. Şen: 'Umut hakkı' şarta bağlanmadan uygulanmalı
09:00 Kürtçe eğitmen Ronî'nin duruşması yarın
09:00 16 ARALIK 2024 GÜNDEMİ
15/12/2024
22:26 İngiltere’de ‘Rojava’yı savun’ eylemi
22:02 Gazze’de katledilen gazeteci sayısı 196’ya çıktı
21:26 DBP’den ‘Özgürlük Yürüyüşü’ne videolu çağrı
20:45 BM Suriye Özel Temsilcisi Şam'ı ziyaret etti
20:40 AKP, MHP, İYİ Parti ve Saadet Partisi Kuzey ve Doğu Suriye saldırılarında ortaklaştı
20:04 Amed’de ‘Demokratik Çözüm ve Özgürlük Yürüyüşü’ için çağrı
19:30 CHP’nin Kürtçe tahammülsüzlüğüne ‘Bê ziman jiyan nabê’ ile tepki
18:55 Amêdiyê’nin Mijê köyü bombalandı
18:37 Bakanlığın bütçesinden eğitime ayrılan pay yüzde 20
18:07 Özgül Saki: İsrail’i eleştirenler Rojava’da aynı konumdalar
17:48 Adalet Kaya: Aile modeliniz Narin’i katleden ailedir
17:30 Özgür Baretliler: Şehirlerin hafızası için mücadele vereceğiz
16:56 PYD’den ‘Suriye ulusal toplantısı’ çağrısı
16:42 Hayvan hakları savunucularından ‘yan yana gelelim’ çağrısı
16:35 Dicle Nehri’ne düşen çobanın cenazesi bulundu
16:18 Riha ve İstanbul'da İnsan Hakları Haftası etkinlikleri
16:14 Eskişehir’den Polonez’e boykot çağrısı
16:12 Aile Bakanlığı bütçesine tepki: Kadınlar bu iktidardan alacaklı
16:02 Qamişlo sınırından seslendiler: 21'inci yüzyıl Kürtlerin yüzyılı olacak
15:50 Mazlum Abdi’den Ürdün’deki toplantıya dair açıklama
15:25 Adana’da asgari ücret protestosu
15:13 Engelli ve Yaşlı Hizmetler Daire Başkanlığı lansmanı: Gücümüz var
14:20 Ankara'da 38 kişi gözaltına alındı
13:36 Özel: 'Kürt sorunu yoktur' demekle sorun çözülmez
13:20 7 partiden metal işçilerine destek: Grev hakkı yasaklanamaz
13:09 Qamişlo sınırındaki nöbet 3’üncü gününde
13:08 Doğu Karadeniz'de yüzlerce köy yolu ulaşıma kapandı
12:39 Sağlık emekçileri 6-10 Ocak’ta tekrar iş bırakıyor
11:59 'Demokratik Çözüm ve Özgürlük Yürüyüşü’ yarın başlıyor
11:50 DBP 3'üncü Kadın Konferansı'nın sonuç bildirgesi açıklandı
10:49 Jin derginin 94’üncü sayısı çıktı
10:46 'Engelli ve Yaşlı Hizmetleri Daire Başkanlığı yerel yönetim için örnek olacak'
10:32 Çekmeköy'de 3 katlı binada yangın
10:16 Bakırhan’dan belediyelerine çağrı: Hizmetler engelliler için erişebilir olmalı
09:51 Marmara’da fırtına nedeniyle deniz seferleri iptal edildi
09:46 Nisêbîn-Qamişlo sınırında nöbet: Saldırılara geçit vermeyeceğiz
09:08 Öztürk: Türkiye Suriye'de çözüm istemiyor
09:07 Doğum oranının en yüksek olduğu kentte doktora ulaşmak imkansız
09:06 DEM Parti’den istifa eden Budak belediye meclisini işlevsizleştirdi
09:05 Serhat'ın vazgeçilmez yakacağı!
09:05 İktidar medyası savaşı körüklüyor
09:03 Gazeteci Adalı: Suriye'nin birliği için Özerk Yönetim bütün süreçlerde yer almalı
09:02 Akademisyen Döğüş: Ağır ekonomik krizin çözümü demokratikleşme
09:00 15 ARALIK 2024 GÜNDEMİ
14/12/2024
23:26 Yerlikaya, Meclis Genel Kurulu’na koruması ile girdi
22:48 Mamak’ta 'hayvan katliamı' iddiası: Valilik tahkikat başlattı
22:41 Mazlum Abdi’den ulusal birlik çağrısı
20:59 Avrupa ayakta: Kuzey ve Doğu Suriye’ye saldırılar son bulsun
20:49 İHD’den panel: Hasta tutsakların sorunları katliam boyutuna evirildi
19:43 İHD Agirî Şubesi’nden film gösterimi
19:20 Kuzey ve Doğu Suriye ile Türkiye arasında ateşkes sağlanamadı
19:18 Amed'de 16 Aralık'ta yapılacak yürüyüşe çağrı
19:16 Sağlık Bakanı da ‘3 çocuk’ istedi!
18:55 Yerlikaya’yı ‘Habur süreci’ üzerinden eleştirdi: O günkü gibi rolünüzü oynamanız gerekir
18:31 CHP’li Ocaklı: Kayyım 12 Eylül zihniyetinin devamıdır
18:25 DAİŞ 6 çobanı katletti
18:10 Bakan Güler, Irak Savunma Bakanı ile görüştü
18:07 Necla Demir: Türkiye saman ithal eder duruma geldi
18:03 Karabak: Çok temiz giyindiğim için 7 kez tahliyem engellendi
17:53 Nevşin Mengü serbest bırakıldı
17:34 Amed’de kanserle mücadele için dernek kuruldu
17:30 Birdal: Tecrit kapısı demokrasi ve barışa açılmalıdır
17:17 Savunulmayı DEM Parti’den torpili AKP’den istedi
17:02 Aksaray’da iş cinayeti
16:58 Türkiye’nin saldırıları Suriye’de çözümsüzlüğü derinleştiriyor’
16:53 Ayla Akat Ata: Özerklik en uygun sistemdir