Prof. Dr. Nacaroglû: Bendav ne ji bo enerjiyê, ji bo hincetên stratejîk tên çêkirin

  • rojane
  • 09:21 11 Kanûn 2019
  • |
img

AMED - Prof. Dr. Arîf Nacaroglû, destnîşan kir ku bendavên li ser çemên Dîcle û Firatê tên çêkirin ne ji bo ceryanê, ji bo hincetên stratejîk tên çêkirin û got, axa Mezopotamyaya bi hezaran salan di bin avê de hatiye hiştin û encamên vê yekê jî li Rihayê dibînin ku her der bûye çol. 

Hîndekarê Beşa Endezyariya Elektrîk û Elektronîkê ya Zanîngeha Dîlokê Prof. Dr. Arîf Nacaroglû, bendavên li Mezopotamyayê hatine çêkirin û tên çêkirin nirxandin. 
 
Nacaroglû, destnîşan kir ku pêdiviya Tirkiyeyê bi enerjiya ceryanê tuneye. Nacaroglû, anî ziman ku ji serdema Suleyman Demîrel heta niha tim tê gotin 'dibe em di tarîtiyê de bimînin' û got, bi vî awayî reşbîniyekê li gel peyda dikin û dibêjin, enerjî bivê nevê ye. 
 
‘BENDAV NE JI BO ENERJIYÊ NE' 
 
Nacaroglû, bi daxwaza "pêdiviya me bi enerjiyê heye" qad pêşkeşî sermayeyê tên kirin û got: "Polîtîkaya enerjiyê ya giştî ya Tirkiyeyê wiha ye. Lê gava em li herêmê dinerin; mesela heger bi hêza 1200 megavatî Bendava Ilisûyê bê çêkirin wê ji hezarî 8 pêdiviya Tirkiyeyê pêk bîne. Yanî ev tê wateya li xaniyekî hezar odeyî, ceryana 8 odeyan tenê girtiye. Pêdiviya Tirkiyeyê bi enerjiyeke wiha tuneye. Li paş vê israrê tiştekî aşkere heye. Ev yek di civîna MGK'ê de bi awayekî aşkere hat gotin. Yanî tu eleqeya van bendavan bi enerjiya ceryanê tuneye." 
 
Nacaroglû, destnîşan kir ku Bendava Ilisûyê ne ji bo ceryanê, ji bo hincetên stratejîk tê çêkirin. 
 
‘AV WEKÎ ÇEKEKÊ TÊ BIKARANÎN' 
 
Nacaroglû, got: "Gava mirov li siyaseta niha dinere, helbet av wekî çekekê tê bikaranîn. Ji bo vê mînaka herî berbiçav, peymana avê ya di dema Esad de hat çêkirin ku ji bo Sûriyeyê di saniyeyê de dayîna 500 metrekup av. Yanî bazariyeke wiha heye, 'av a min e û çi qasî bixwazim ew qasî dikarim kaniyê vekim, lê heger tu vî tiştî bikî ez ê bigirim.' Lê êdî cîhan hîn bêtir yek e. Mirov bêyî sînoran jî yekîtiyên watedartir çê dikin. Yanî wisa difikirim tu mirovekî cîhanê wê nehêle ku hin kes ji tîna bimirin. Yanî ez dibêm bi avê gefxwarina li mirovên Mezopotamyaya jêrîn çîrok e. Tu bi vê rêbazê nikarî tu gelî jî dîl bigirî." 
 
WÊ BIBE SEDEMA PIRSGIRÊKÊN ÇANDINIYÊ 
 
Nacaroglû, destnîşan kir ku bendavên li ser çemên Dîcle û Firatê hatine çêkirin û tên çêkirin erdan dikin çol û got, bi bendavên hatine çêkirin jî ji bo îro sibê tê fedakirin. Nacaroglû, got: "Temenekî bendavên hîdrolîk heye. 50-70 sal. Lê ew erdên mezin tên tunekirin. Belkî em nebînin lê 100 sal şûnde wê pirsgirêka mezin a cîhanê erdên çandiniyê be." 
 
Nacaroglû, anî ziman ku lê dîsa jî axa Mezopotamyaya bi hezaran salî di bin avê de tê hiştin û got: "Encamên van bendavan hêdî hêdî xuya dibin; li Riha, Heran, di projeya GAP'ê de û di erdên bûne çol de derdikevin pêşberî me. Yanî ji bo xelaskirina îro, sibeya me tê fedakirin. Bendavên hîdrolîk bi golên avê yên mezin erdên çandiniyê tune dikin. Ev ji bo pêşerojê karesateke mezin e." 
 
Prof. Nacaroglû, bal kişand ser tunebûna qadên çandî û arkeolojîk jî. Nacaroglû, got: "Di pirtûkên pîroz ên ji nivîstekên sumeriyan pêk tên de tê gotin li vira ji xeynî Dîcle û Firatê çemekî mezin ê din jî hebûye. Û ev çemê sêyemîn ziwa bûye, tune bûye. Mixabin wisa dixuyê di nêz de wê Dîcle û Firat jî ji dest mirovan biçe." Nacaroglû, diyar kir ku ev talan bi çêkirina bendavên Firat û Ataturkê dest pê kiriye û got: "Navçeyên mezin ên Semsûrê tunebûn. Bi bendava Bîrecûkê re Xelfetiya mezin çû. Şaristaniyeke 10 hezar salî tunebû. Bajarê Zeûgma yê 2 hezar û 500 salî di bin ava bendava Bîrecûkê de ma." 
 
TEKNOLOJÎ SIYASETÊ TÊKDIŞKÎNE
 
Nacaroglû, da zanîn ku kêmasiya sereke ya polîtîkayên enerjiyê, ew e ku qîmeta teserifê baş nayê zanîn û got: "Êdî divê mirov jiyana xwe bi enerjiyeke kêm bidomînin û ji bo vê li hin rêyan bigerin. Hikûmet divê pêşengiya vê bikin. Mirov dikarin panelên rojê deynin ser avahiyên xwe û pêdiviyên xwe bi cih bînin. Ji xwe pêşeroj jî ber bi vê ve diçe. Rojavayê cîhanê ji zûv de dest bi vê kiriye. Wisa difikirim em ê jî ber bi vê ve biçin. Çimkî teknolojî, tim û tim siyasetê têkdişikîne. Wê dawî ev be. Wê di pêşerojê de bê dîtin ku mirovê bextewar, mirovê ku enerjiyê kêm bi kar tîne bi xwe ye." 
 
MA / Lezgîn Akdenîz 

Sernavên din

28/03/2024
20:56 Jinên endamê DEM Partiyê û parêzer çûn serdana Emîne Şenyaşarê
20:01 Li Girtîgeha Bakirkoyê êrişî girtiyan hat kirin
17:26 DEM Partiyê lez da xebatên hilbijartinê | HATE NÛKIRIN
17:09 Zanayê bang li gelê Bedlîsê kir: Xwedî li sindoqên xwe derkevin
17:07 DEM Partî: Em Namzetê xwe yê Antalyayê venakişînin, deng ji DEM’ê re ne
17:00 Hatîmogûllari: Li şûna hûn ji bo şer derî bi derî bigerin, ji bo aştiyê li deriyê Îmraliyê bixin
16:45 Ji Nobeta Edaletê banga ‘Deriyên Îmraliyê vekin’ hate kirin
16:24 Temellî li Colemêrgê got: Dê îradeya we vê îktîdara faşîst hilweşîne
16:24 Girtina Hatîce Yildizê li ber Girtîgeha Bakirkoyê hate şermezarkirin
16:09 Heta ku bi Roboskê re hevrû nebin demokrasî ne pêkan e
16:08 'Em ê şaredariya Sêrtê ji qeyûmên dagirker rizgar bikin'
15:56 Eşira Meleyî piştgiriya xwe ya ji bo DEM Partiyê eşkere kir
15:45 Ji bo komkujiyên di meha adarê de banga hevrûbûnê hat kirin
15:36 Qeyûmê Êlihê ji bo namzetê AKP’ê bi 53 milyonan qolî amadekirin
15:29 Nivîskarê pontus Haralambîdîs wefat kir
15:28 Bakirhan: Gel dê xwedî li vîn û rûmeta xwe derkeve
15:06 Girtiyên siyasî ji 4 partî û Serokatiya Meclisê re name şandin
15:06 Li Amedê 15 xwendekarên paqijî pê dane kirin bi jehrê ketin
14:26 Dibistan di 1’ê nîsanê de dikevin betlaneyê
14:21 Bayindir li Bazîdê bang kir: Em di 1’ê nîsanê de serkeftina xwe pîroz bikin
13:55 Koordînasyona Şopandina Greva Birçîbûnê: Divê daxwazên girtiyan bên bicihanîn
13:44 Li Mûşê walî, qeymeqam û fermandar ji AKP'ê re xebata hilbijartinê dikin
12:58 DEM Partiyê li 3 navendan mitîng li dar xistin
12:37 Li Kutahya û Stenbolê û tundiya mêr
12:26 OHD’ê serî wezaretan da: Bila pêkanînên dibin sedema binpêkirina mafê tenduristiyê bi dawî bibin
11:53 Rapora cîsmên teqîyayî: Malbata Dayan hat mexdûrkirin
11:52 Parêzerên Abdullah Ocalan ji bo hevdîtinê dîsa serlêdan kirin
11:25 Ertak: Em ê li Şirnexê bi ruhê 2004’an biçin ser sindoqan
11:19 Bi hinceta îşareta serkeftinê peywîra wî ya hilbijartinê betal bû
11:02 Karkerên Agrobayê destkeftiya xwe ya ewil bi dest xist
10:57 Tiştên ku ji kantînê bi pereyên xwe kirîne hatine desteserkirin
10:33 Ji bo piştgiriya bi DEM Partiyê re li Şemrexê meş hat lidarxistin
10:22 Parêzerê Abdullah Ocalan: CPT ji saziyeke ku baweriyê dide derketî ye
09:43 DEM Partî ji bo Cîhanbeyliyê serferber bûye
09:07 Ebex wê hesabê 2019'an bipirse: Em ê bi DEM Partiyê re xwe bi rê ve bibin
09:06 DEM dê li Xinûsê bibe warê çareseriyê
09:05 Greva birçîbûnê ya bi daxwaza azadiya Abdullah Ocalan di roja 123’yan de didome
09:04 Ji rojnameger Silêman Ehmed 156 roj nin agahî nayên girtin
09:03 Wêranşar li gel DEM Partiyê ye
09:02 Li dijî hilbijêrên sixte hilbijêrên livdar: Bi hezaran kesî serî li DEM Partiyê dan
09:01 Xizmên girtiyan: Hûn pêdiviyên wan pêşwazî bikin em jî dê pereyan neşînin!
09:00 ROJEVA 28’Ê ADARA 2024’AN
08:50 Li Girtîgeha Tîpa T a Xelatê êrişa provakatîf
08:49 Qesra Spî hewl dide Îsrarîlê ji bo hevdîtinan qaneh bike
27/03/2024
23:30 Li Agiriyê ciwanan bal kişand ser tecrîdê
21:53 Gergerlîoglû: Tu hêz nikare dengê 'Berxwedan jiyan e' bibire
21:49 Namzetên Mêrdînê li qadê ne: Em ê bi rêjeyeke zêde bi ser bikevin
21:37 Li Îzmîrê kuştina jinan hat şermezarkirin
20:35 Ji ber keyatiyê bi hev ketin: 4 jê giran 8 kes birîndar bûn
20:24 Polîsan nehişt EMEP'î biçin cem Emîne Şenyaşarê
19:54 Li Stenbolê gelek kes hatin binçavkirin
17:20 Turkdogan serdana TÎHV û ÎHD’ê kir
17:06 Zana çû serdana Nobeta Edaletê: Heke ne ji têkoşîna dayikan bûya dê zimanê me tune bûbûya
17:05 Hatîmogûllari: Me xwe bi hezaran kesan li qadê îspat kir
17:01 DEM Partî xebatên hilbijartinê didomîne: Em ê di 1’ê nîsanê de serkeftinê pîroz bikin
16:25 OHD’ê rapora xwe ya têkildarî girtîgehên Herêma Marmarayê eşkere kir
16:24 Hilbijêrên bitevger ji Mûglayê bi rê ketin
15:48 Şaredariyê 70 hezar lîre dan zêringirê ku ‘hewcehiya wî bi alîkariyê heye’!
15:42 Uçar: Ev hilbijartin di navbera kesên heqaret li Şêx Seîd kirin û neviyên Şêx Seîd de ye
15:26 Bersûcê Doza Hrant Dînk: Me agahiya cînayetê weke ku rojek piştî cînayetê girtibe rapor amade kir!
15:00 Bayindir li Qereyaziyê ye: Ev hilbijartin ji bo ziman û nasnameya kurdan referandûm e
14:58 Rewşa Yildiz a 75 salî aloz bû rakirin nexweşxaneyê
14:53 Li Qilebanê xebata belavkirina belavokan veguherî meşê
14:42 DEM Partiyê li Elkê perwerdeya ewlehiya sindoqan da
14:38 Şagirtên dibistanan birin mîtînga Erdogan
14:37 Rayedarê tirk: Daxwazeke Rûsyayê ya ji bo girtina êrişkaran tune bû
13:50 Baro û saziyên sivîl ji bo Îmraliyê bang li CPT’yê kirin: Ji bo çareseriyê gavê biavêjin
13:46 Li Çewligê bi tevlibûna hezaran kesan mitîng tê lidarxistin
13:42 Cezayê hucreyê dan 5 girtiyên ketine greva birçîbûnê
13:05 Rapora kesê pispor a Licikê: Xetere heye ku kîmyewiyên jehrî tevî Hewzaya Firatê bibin
12:14 YNK: PDK’ê li Kerkûkê bi Eniya Tirkmen re lihev kir û nirxên neteweyî firot
11:36 Bakirhan: Em li bin dara Rêya Sêyemîn bibin yek
11:23 Ji namzetên hevşaredariyê banga ‘xwedîderketina li sindoqan’
11:22 Di êrişên li ser sînor de 10 kolber birîndar bûn
10:38 Li Şirnex û Rihayê gelek kes hatin binçavkirin
10:24 Li bejahiya Hezroyê operasyona leşkerî û dorpêç
10:00 Parastvanên mafan: Girtina Yildiz binpêkirina mafê mirovan e
09:51 ‘Em ê her kesên ku xwe digihînin me em ê bibin ser sindoqan’
09:04 Êrişên DAIŞ'ê: Dixwaze vegere rewşa xwe ya beriya 2015'an
09:03 Girtiyên siyasî 122 roj in bi daxwaza azadiya Abdullah Ocalan di greva birçîbûnê de ne
09:03 155 roj nin agahî ji rojnameger Silêman Ehmed nayên girtin
09:01 Malbatên Roboskê: Her raya ji AKP'ê re diçe dê wekî bombe li ser serê me bibare
09:01 Qeyûm navenda jinan salane bi hezar û 500 lîreyî da bi kirê
09:01 Li Bakur û Rojhilatê Sûriyeyê şaredariyên neteweya demokratîk
09:00 Ji Egeyê bi hezaran hilbijêr ji bo qeyûman bişînin diçin bajarên xwe
09:00 AKP li Dîlovasiyê dest bi belavkirina bertîla hilbijartinê kiriye
09:00 ROJEVA 27'Ê ADARA 2024'AN
26/03/2024
23:59 Girtiyê nexweş piştî 30 salan ji girtîgehê derket
22:48 Li Hezexê şahiya gel
20:54 Nobeda Edaletê ya Emîne Şenyaşarê di roja 62'yan de ye
19:58 Karwana DEM Partiyê li gundên Silopiyayê geriya
19:37 Namzetên AKP'ê yên Amedê beramberî rayan kartên BÎM'ê belav dikin
18:46 'DEM wê li Rihayê, Riha jî wê pir li DEM'ê bê'
16:50 Dozger xwest Keskîn û Yarkan bên cezakirin
16:47 Zana: Ji bo paqijkirina mejiyan şaredarî girîng in
16:40 Demîrel ji doza “heqareta serokkomar” beraet kir
16:23 Di Nobeta Edaletê de peyama israra domandina têkoşînê hat dayîn
16:11 Têkildarî tundiya polîsan a li Colemêrgê pûşnûmepirs dan Meclisê
15:59 DEM Partiyê xwest ji bo girtiyên nexweş li Meclisê komîsyon bê avakirin
15:58 Zilamekî hewl da li Rihayê jinekê bikuje