Rêxistinên Şengalê daxwazên destûra bingehîn dan Bexdayê

  • rojane
  • 13:17 9 Kanûn 2019
  • |
img

ŞENGAL - Partî, rêxistin û saziyên Şengalê, pêşniyarên ji bo ku mafên gelê Êzidî di destura bingehîn a Iraqê de cîh bigirin, pêşkêşî Lijneya Guhertina Destura Bingehîn a Iraqê kirin.

Piştî xwepêşandanên gel ên li Iraqê, nîqaşên li ser destûra bingehîn hatibûn destpêkirin û Lijneya Guhertina Destûra Bingehîn hatibû avakirin. Bi avakirina lijneyê re rêveberiya Şengalê jî, bi armanca ku mafên civaka Êzidî di destûrê de bên bicîhkirin, komîteyek ava kiribû. Komîteya ku demek beriya niha dest bi xebatan kiribû, têkildarî mafên civaka Êzidî dosyayek amade kir û li Bexda pêşkêşî Lijneya Guhertina Destûra Bingehîn kir.
 
Daxwazname û pêşniyarên hatine pêşkêşkirin wiha ne:
 
“Ji bo Lijneya Guhertina Destûra Bingehîn. Pêşniyarên derbarê guhertina destûrê de 
 
Pêkhateya Êzidî ji kevntirîn gelên li welatê di navbera her du çeman (Mezopotamya) de ye. Êzidiyan piştevaniya avakirina şaristaniya Iraqê kir. Parastina dîroka gelê Iraqê wekî şaristaniya Babil, Aşûr, Akad û şûnwarên wê kir û hê jî nûnertiya dîroka Iraqê dike. Debara xwe bi sewalvanî, çandinî û çêkirina alavên rojane dikirin. Lê mixabin ji ber encamên destwerdanên hêzên derve û hundirîn ên Iraqê û kiryarên tundiyê li dijî pêkhateya êzidî, me parçeyek ji şaristaniya xwe winda kir û her wiha me hevbeşiyên bingehîn, jiyana birûmet û rûmeta civaka Iraqê di parastina hev du de jî winda kirin.
 
Em wekî nûnerên civaka Êzidî:
 
Partiya Demokrasî û Azadî ya Êzidiyan (PADÊ), Meclîsa Rêveberiya Xweser a Şengalê, Yekîneyên Berxwedana Şengalê (YBŞ), Yekîneyên Jinên Êzidî, Tevgera Jinên Azad ên Êzidî, Navenda Çanda Şengalê, Komeleya Piştevaniya Jinên Êzidî, Rêxistina Însanî ya Gelê Şengalê ku Jibo Azadiya Gelan Tekoşîn Dike, Van daxwazên xwe ji we re pêşkêş dikin:
 
Di destpêka Destûra Bingehîn de benga “Qirkirina Pêkhateya Êzidî” bê zêdekirin. Pêwîste li destpêka Destûr Bingehîn ev hevok bê zêdekirin: “Sîstema Hikûmetê sîstemek komarî, federal û demokrasiya piralî ye”.
Di destûrê de bê gotin ku di hemû saziyên dewletê de sîstema hevserokatiyê were pêkanîn. Di Destûrê  de xala, “Hemû saziyên dewletê yên perwerde, leşkerî, ewlekariyê di mijara erkdarkirina kesan de bê alî bin û partîzaniyê nekin”.
Xalek bê zêdekirin ku hemû rayedarên dewletê rewşa xwe ya madî eşkere bikin. Madeyên ku pêşniyar tê kirin bên sererastkirin
 
Xala 1: Komara Iraqê dewleteke Yekgirtî, federalî, serbixwe û yek parçe ye....
 
Xala 2:
 
1- Guhartina madeyê li gorî pirrengiya olî ya li Iraqê.
 
Wekî xwe bimîne. Wekî xwe bimîne.
 
2- Wekî xwe bimîne.
 
Xala 3: Li gorî bingeha madeyê, neteweya êzidî di nava neteweyên Iraqê de tê sepandin.
 
Xala 4: Zimanên Erebî û Kurdî, zimanên sereke yên Iraqê ne û ji mafên Iraqiyan e ku zarokên xwe bi zimanên Tirkmenî, Suryanî, Ermenî û Êzidî di saziyên perwerdeyê yên hikumetê de fêr bikin.
 
Xala 9: Zêdekirin li ser benda taybet:
 
Ji ber ku parastina xaka Iraqê dikin, îtîraf bi Yekîneyên Berxwedana Şengalê (YBŞ) û dayîna taybetmendiyên wê tê kirin.
 
Xala 12:
 
A duyemîn, roja 3’yê meha 8`an wek betlaneya fermî zêde bibe û bikeve nava betlaneyên fermî li rêziknameyê ji bo rêzdariya ji qurbaniyên pêkhateya Êzidî.
 
Xala 49:
 
Ya yekemîn li gorî bingeha madeyê; divê kursiyên pêkhateya Êzidî li gorî piraniya şêniyan zêde bibin.
 
Xala 4: Nûnertiya her du zayendan ji sedî 40 be.
 
Xala 92:
 
Ya duyemîn: Dadgeha Yekîtiya Bilind ji gelek dadger, pispor û feqiyên qanûnê pêk tê.
 
Xala 108: Li gorî bingeha madeyê; nûjenkirina Desteya Serbixwe ya ku bi taybet ji bo sûcên DAIŞ’ê, kar û barên rizgarkirî û revandiyên Êzidiyan hatiye avakirin.
 
Xala 116: Li gorî naveroka madeyê... Şengal û Deşta Nînowa wekî 2 parêzgehên nenavendî yên girêdayî hikumeta federal werin nûjenkirin.
 
Xala 125: Mafên rêveberî, siyasî, çandî, perwerdeyên neteweyên cur bi cur ên wek Tirkmen, Keldan, Aşûr, Êzidî û tevahî pêkhateyên din li ser xalê bên zêdekirin û bên aktîfkirin.
 
Li gorî madeya 125’an, nûjenkirina herêm û parêzgehên nenavendî ji neteweyên navborî re li gorî erdnîgariyê.
 
Bi hêviya şopandin û pêkanîna tişta li ser me û ragihandina wê ne… spasdar in.”

Sernavên din

12/12/2019
09:00 ROJEVA 12'Ê KANÛNA 2019'AN
08:22 NY: Di çalakiyên li Iraqê de 424 kes hatin kuştin
11/12/2019
17:58 Li Bazîdê Rojnameger Oruç û Hevserokê HDP'ê binçav kirin
17:49 Parêzera li cem malbatan cih girt, doz li wê vebû
17:35 Şaredara Qelqeliyê rakirin nexweşxaneyê
17:29 Xwişk û birayên Murat Kaya serbest berdan
16:50 Li Amedê 17 kes hatin binçavkirin
16:39 Hevşaredarên Pasûrê tehliye bûn
15:26 Ji kedkarên fransayî yên di grevê de re nameya piştevaniyê şandin
15:16 Li Kobanê komxebata yekitiya neteweyî dest pê kir
15:13 Li Girtîgeha Jinan a Gebzeyê bi beşdariya polîsan lêgerîn hatiye kirin
14:39 Greva birçîbûnê ya li Girtîgeha Turkoglûyê bi dawî bû
14:05 Ji bo xwarina Navenda Giştî ya AKP'ê hunermendên dewletê hatin peywirdarkirin
14:04 Li gorî rapora CPJ: Herî zêde li Çîn û Tirkiyeyê rojnamevan girtî ne
13:43 Li Mêrdînê bertek nîşanî binçavkirinan dan
13:41 Dema maşîneya polîsan digeriya teqîn pêk hat
13:35 Rêxistina Efûyê: Divê Tirkiye biryara Kavala li ber çavan bigire
13:21 Cezayê hefsa malê yê rojnameger Şahîn û Gayîp hat rakirin
13:17 Lênûska wî ji ber peyva ‘Kurd û Kürdistan’ desteser kirin û ceza kirin
13:14 Haber-Sen: Kedkarên postaxaneyê wek koleyan tên xebitandin
12:57 Bi hênceta ‘pere ji girtiyan re şandine’ hatin binçavkirin
12:46 Angaştnameya hevşaredarên Rêya Armûşê hat amadekirin
12:04 Eskeran 4 kes li Licê binçav kirin
11:51 Bêzimaniya me û kurdiya TRT 6’ê
11:09 Bîlîcî: Ger ku parazvanên mafên mirovan di bin zextan de bin, her kes di bin zextan de ne
10:51 Doz li parêzerê destek da malbatên girtiyan hat vekirin
10:22 Nûçegîhanên me Eser û Topaloglû: Em ê di her şert û mercî de binivisînin
10:14 Hevserokê HDP’a Mêrdînê Kuday û Seroka Odeya Bijîşkan Etem hatin binçavkirin
10:08 Malbatên girtiyan: Gardiyanan li girtiyan xist
09:58 Hevseroka HDP'a Stenbolê Bûlût: Hikûmet nikare xwe li ber hêrsa li civakê peyda bûye ragire
09:37 Prof. Barkey: Welatên cîhanê ji bo Tirkiyeyê xwe li nedîtinê datînin
09:37 ‘Pêkanînên li Girtîgeha Bakirkoyê, delîla şidet û feraseta dewletê ye'
09:22 Armanca jinên Pêrtagê avakirina kooperatîfekê ye
09:22 Hîn jî 14 cenaze nehatine dîtin: Min çi dît û çi nedît
09:21 Prof. Dr. Nacaroglû: Bendav ne ji bo enerjiyê, ji bo hincetên stratejîk tên çêkirin
09:20 Cîhanê Cizîr dît, lê daraza Tirkiyeyê nedît!
09:19 'Konjuktura cîhanê kurdan ber bi yekîtiyê ve dibe'
09:18 Dixwazin malbatan bi dayîna kar û pereyan bibin ber avahiya HDP’ê
09:17 Barhilgirên Wanê ji serê sibê heta êvarê li benda kar in
09:17 Definkirina cenazeyan û şîn li kurdan qedexe ye: 24 cenaze bê merasim defin kirin
09:00 ROJEVA 11'Ê KANÛNA 2019'AN
10/12/2019
16:44 Polisê ku Mazlûm Kaynak kuşt 10 sal ceza girt
15:59 Hunermend Yilmaz Çelîk girtin û şandin girtîgehê
15:50 Ji rêxistinên mafan daxuyaniya hevpar: 2019 salan bû sala binpêkirina mafan
15:48 Li Amedê wê mîtînga ‘Aştî û Demokrasiya Civakî’ bê lidarxistin
15:22 Ji bo 3 bersûcên ku li qursa qûranê zarokan îstîsmar kiribûn 226 ceza hat xwestin
15:08 Doza Nisêbînê: Feraseta ku Rêveberiya Xweser sûc dibîne, sûcê herî mezin dike
14:54 Eskeran 2 birayên Murat Kaya yê hat kuştin, binçav kirin
14:40 Guzel 'tunebûna kurdî' ya li Navendên Banga Lezgîn a 112'an pirsî
14:18 Parêzerên Ocalan serî li dozgeriyê dan
14:07 Ferzkirina sîxurtiyê bir rojeva Meclîsê
14:05 Tiryakî: Yên tayînkirina qeyûm îmze dikin sûcê destûra bingehîn dikin
13:34 Xaniyê kerpîç hilweşiya: 3 kesan jiyana xwe ji dest da
13:20 Doza 'KCK'ê ya Mêrdînê' taloq bû
12:52 Xwendekarê Zanîngehê rastî êrîşa nijatperest hat
12:29 HDP: Ji ber Karabulut li hemberî gefên qeyûm serî danî îstîfa kir
12:27 DMME: Girtina Kavala binpêkirina maf e û divê were berdan
11:48 Jinên ji ber pêşandana dansê hatin binçavkirin: Li dijî her kuştinekê em ê dengê xwe bilind bikin
11:40 Esad: Divê Tirkiye biçe
11:33 Hevşaredarê Rêya Armûşê di hucreya yek kesî de tê girtin
11:04 Li ser sînorê Îranê cenazeyek hat dîtin
10:57 SMO Girê Spî talan dike
10:11 Mirov dixwazin li dijî pergala Neoliberal kooperatifan pêş bixin
10:05 Bîrdal: Tirkiye bûye welatê cinayetan
09:28 Hevşaredarên Pasûrê sibê tên dadgehkirin
09:20 Dayik Dîlber Kaya: Ji bo ser sûcên xwe bigirin ji kurê min re dibêjin 'terorîst'
09:16 Polîsan destê parlementer şikand, dozger got 'li gor hiqûqê ye'
09:13 Helbestvan Erbaş: Divê em ji vê dojehê derkevin
09:12 Çîçek Kobanê nayê tedawîkirin
09:10 Gergerlîoglû: KHK, qirkirina sedsala 21'emîn in
09:10 'Divê meaşê kêm 5 hezar TL be'
09:00 ROJEVA 10'Ê KANÛNA 2019'AN
09/12/2019
20:55 Ji hevşaredarên hatin binçavkirin 3 jê hatin girtin
17:56 Boksorê kurd Altaş: Ez vê serketinê diyarî gelê kurd dikim
17:03 Danişîna Ayşe Karaman hat taloqkirin
15:54 Leşkeran kesên ku li Tûtaxê çûn sersaxiyê asteng kirin
15:40 Malbatên Somayî: Em ê têkoşîna xwe di konan de be jî, dewam bikin
15:34 21 fezlekeyên din ji meclisê re hatin şandin
15:23 Xwest angaşta îşkenceyê ya li dijî gundiyan bê lêkolînkirin
14:46 Polîsê ku pişta parêzer Balci şikand piştî 3 salan derket pêşbeerî dadger
14:27 Li girtîgehên Şakran û Kalkandereyê binpêkirinên mafan
13:51 Li Hezexê teqîn çêbû û 2 leşkeran jiyana xwe ji dest da
13:17 Rêxistinên Şengalê daxwazên destûra bingehîn dan Bexdayê
13:13 Piştî definkirinê şînê jî asteng kirin
12:49 Hevşaredarên di bin çavan de sewqî edliyê kirin
12:45 Li Wanê ji ber berfê rêya 33 gundan hat girtin
12:44 Li Wanê 'OHAL' dîsa dirêj kirin
12:36 Dayika Karaman a hat qetilkirin: Em ê cînayetên jinan rawestîn in
12:17 Keskîn: Di şeran de mirina zarokan sûcê şer e
11:54 Tosun: Di bazirganiya tiryakê de yekîneyên din ên ewlehiyê jî hene?
11:18 'Ma zarokên li kolanê dilîstin terorist bûn?'
11:10 Hevşaredara Awîskê Taş: Em ê xwedî li xetên xwe mor derkevin
10:18 Polisan gule li zarokên bê eliyet barandin û bi qûntaxa çekê li wan dan
09:27 Cenazeyê Kaya di dorpêça eskeran de defin kirin
09:02 Serokê TOHAV'ê Erdem: Mexdûrê îşkenceyê neçar dimîne îfade bide îşkencekerê xwe
09:02 Jinên ciwan ên bêkar: Hepskirina malê û anîna zarokan li me tê ferzkirin
09:02 Hevserokên DBP'ê: Emê ji bo îtîfaqên Kurdistanî bixebitin
09:02 Kesên li Hezexê bi 'dîmenên senaryo' hatibûn girtin beraat kirin
09:02 Ma Muzîkê ji stranan pirek çêkir
09:02 Fîncanci: Polîtîkaya bêcezahiştinê îşkenceyê zêde dike