Komeleya Mafên Mirovan (ÎHD) ya Amedê, li avahiya komeleyê rapora 2017'an bi civîna çapemeniyê bi raya giştî re parve kir. Di civînê de Serokê Şaxa ÎHD'ê ya Amedê Raci Bîlîcî, diyar kir ku bi îlana OHAL'ê û derxistina KHK’yan gelek beşên civakê mafê wan hatiye binpêkirin û binpêkirina mafên mirovan gelek zêde bûye. Bîlîcî, anî ziman ku 18 mehin OHAL didome û wiha got: "OHAL'a ku j bo 3 mehan hat îlan kirin 18 mehin li dar e û 3 mehên din jî dirêj kirin. Bi OHAL'ê bi hezaran xebatkarên cemaweriyê û akademisyen bêyî sedemen hiqûqî ji kar hatin dûrxistin. 145 rojnameger û xebatkarên çapemeniyê girtî ne. 10 wekîl û zêdetirî 65 hevşaredar girtî ne. " 

 

Bîlîcî, anî ziman ku hevşaredar û wekilên ku mafê xwe yê xala 34'an a Qanûna Bingehîn parastin û xwestin jê sûdê bigirin rastî êrîşa polîs û leşkeran hatin û wiha got: "Di serî de Hevserokên Giştî yê HDP'ê yên berê Selahattin Demîrtaş û Figen Yuksekdag jî di navde 9 parlamenterên HDP’ê û yek parlamenterê CHP’ê bi giştî 10 parlamenter hatin girtin. Ji 102 şaredariyên DBP’ê jê 93 şaredarî qeyûm tayînî wan kirin. Zêdetirî 65 hevşaredarên DBP'ê niha girtî tên darizandin. " 

 

3 HEZAR Û 787 KES HATIN BINÇAVKIRIN Û 788  KES HATIN GIRTIN

 

Bîlîcî, anî ziman ku di sala 2017'an de bê heq mirov hatin binçavkirin û wiha got: "Di salekê de 20 jê zarok 3 hezar û 878 kes hatin binçavkirin. Jê 2 zarok bi giştî 788 kes hatin girtin. Polîs û leşkeran bi ser 2 hezar û 900 malan de girt. Dîsa li girtîgehan binpêkirina mafan zêde bû. Bi OHAL'ê re mafên girtiyan hatin îhlalkirin. Girtî rastî cezayê tecrîd, hucre, ragihandin, hevdîtin û gelek cezayên din hatin. " 

 

TECRÎDA LI SER OCALAN DIDOME

 

Bîlîcî, bal kişand ser rewşa Rêberê PKK'ê Abdullah Ocalan û wiha got: "Li gorî tespîta komeleyê 357 jê giran bi giştî Hezar û 25 girtiyên nexweş hene. Terîda li ser Rêberê PKK'ê Abdullah Ocalan ku li Girtîgeha Tîpa F a Ewlehiya wê Bilind a Îmraliyê bi awayekî giran didome. Dîsa 5 girtiyên siyasî ku bi Ocalan re girtî di bin heman tecridê de tên girtin. Em dixwazin demek berî demekê dawî li tecrîdê bînin. 

 

QEDEXEYA LI KOLANAN DIDOME

 

Tevî gund û gundikan jî di navde bi sedan wargeh û herêm bi hinceta operasyonên leşkerî di çarçoveya “Herêma Ewlehiya Taybet" hatin qedexekirin. Mafê jiyana mirovan a rojane binpê kirin. Ji ber operasyonan şewat derket û xwezayê zerarek mezin dît Zerara maddî çêbû. Leşkeran di serdegirtina malan de îşkence li welatiyan kir. 

 

CENAZE DERXISTIN

 

Bîlîcî, diyar kir ku gorên endamên PKK'ê leşkeran di operasyonan de wêran kirin û bi biryara dozger cenaze ji goran hatin derxistin. Bilîcî, anî ziman ku wêrankirina goristanan û derxistina cenazeyan şerma mirovahniyê ye. Bîlîcî, anî ziman ku ev yek li dijî wîcdan û hiqûqê ye. 

 

45 JIN HATIN KUŞTIN

 

Bîlîcî, anî ziman ku tundiya li ser jinan her diçe zêde dibe û di sala 2017'an de 45 jin hatin kuştin. 13 jinan întîhar kir û ji ber tundiyê 37 jin birîndar bûn. 8 jin rastî êrîşa zayendî hatin û 5 zorî fihûşê hatin kirin. Li dibistan û saziyên dewletê jî zarok rastî tundî û êrîşa zayendî hatin. 12 zarok hatin qetilkirin. 8 zarokan întîhar kir. 2 zarok zorî fihuşê kirin. 95 zarok rastî îstîsmarê hatin. 

 

136 POLÎS Û LEŞKERAN JIYANA XWE Jİ DEST DA

 

Bîlicî, anî ziman ku ji ber pevçûnên li herêmê 136 polîs û leşkeran jiyana xwe ji dest dan. 258 kes polîs û leşker birîndar bûn. 461 endamên rêxistina çekdarî jiyana xwe ji dest dan. 6 endamên rêxistinê birîndar bûn. Di şer de 11 sivîlan jiyana xwe ji dest dan. 9 leşker û polîs bi awayekî şik hatin kuştin. 

 

6 ZAROK JI BER MAYINAN, 7 JÎ BER WESAYÎTÊN ZIRXÎ MIRIN 

 

Li bajarên herêmê 6 jê zarok 7 kes ji ber mayin û teqîna bombeyên bêxwedî mirin. 17 jê zarok, yek jê jin 28 kes jî birîndar bûn. Kesek li ser sînor bi guleya leşkerên Îranê mir. 7 jê zarok 20 kes jî ji aliyê wesayîtên zirxî ve hatin kuştin. Her wiha 3 jê zarok 38 kes jî birîndar bûn. 9 kes jî bi hinceta li ser hişyariya raweste nesekinîne hatine kuştin û 10 kes jî birîndar bûn. 2 kes jî ji aliyê cerdevanan ve hatin kuştin. Li girtîgehê jî 2 girt, bi awayekî gumanbar mirin. 8 kes di êrîşên kiryar nediyar de mirin û yek jê jin 10 kes jî birîndar bûn. 

 

83 CARAN QEDEXEYA DERKETINA KOLANAN HAT ÎLANKIRIN 

 

Ji ber operasyon û pevçûnên çekdarî 13 caran li daristanan şewat çê bû. 35 caran jî herêmên ewlehiya taybet ên bi sedan herêmê dihebînin hatin îlankirin û 83 caran jî qedexeya derketina kolanan hat îlankirin. Cenazeyê 24 kesên rêxistinê radestî malbata wan nehatin kirin. Goristan û gorên cenazeyên endamên rêxistinê lê ne herî kêm 8 caran hatin texrîbkirin. Ji goristanekê jî 267 cenaze bi biryara dozgeriyê hatin derxistin û ew şandin Saziya Tiba Edlî. 

 

35 JIN HATIN QETILKIRIN 

 

13 jin întihar kirin û yek jê jî hewl da întihar bike. 35 jin jî ji ber şideta li nav malê hatin qetilkirin û 24 jê jî birîndar bûn. 7 jin di jiyana civakiyî de, ji ber êrîşan hatin kuştin û 13 jê jî birîndar bûn. 8 jin bi êrîşa zayendî re rû bi rû man û li 5 jinan jî fuhûş hat ferzkirin. Her wiha di warê binpêkirina mafên zarokan de jî; 8 zarok întihar kirin. 5 zarok bi şideta li nav malê hatin qetilkirin û 7 jê jî birîndar bûn. 5 zarok jî di jiyana civakiyî de hatin kuştin û 2 jê jî birîndar bûn. 95 zarok bi îstismara zayendî re rû bi rû man û li 2 zarokan jî fuhûş hat ferzkirin. 

 

BI SER 2 HEZAR Û 900 MALÎ DE HAT GIRTIN 

 

29 kes di bin çavan de bi îşkence û muameleya kirêt re rû bi rû man. 153 kes jî ji bilî cihên binçavkirinê bi îşkence û muameleya kirêt re rû bi rû man. 433 kes jî li girtîgehan bi îşkence û muameleyên kirêt re rû bi rû man. 14 kes jî bi ferzkirina sîxurtiyê re rû bi rû man û 20 kes jî hatin tehdîtkirin. 65 kes di xwepêşandanên civakî de an mudaxileyî wan hat kirin an jî bi lêdanê hatin birîndarkirin. Li dibistanê şidet li 2 zarokan hat kirin. Li gor daneyên me xwe gihandin wan; 20 jê zarok 3 hezar û 858 kes hatin binçavkirin. 2 jê zarok 788 kes hatin girtin. Bi ser 2 hezar û 900 malî de hat girtin. 

 

35 KOMELE HATIN GIRTIN 

 

Bi hinceta Rewşa Awarte 8 çalakî hatin qedexekirin. 11 weşan hatin qedexekirin. Polîsan avêt ser buroyeke belavkirina rojnameyan. 7 saziyên çapemeniyê û weşanê hatin girtin. 7 malperên nûçeyan ên înternetê hatin sansurkirin. Bi ser 15 avahiyên partiyên siyasî, 15 avahiyên şaredariyê û avahiya komeleyekê de hatin girtin. 35 komele, weqfek û 4 saziyên perwerdehî û çandê hatin girtin. Hêzên ewlehiyê mudaxileyî 17 xwepêşandanên civakî û civînên li derve kirin. Civîn û xwepêşandan li hin deveran bi awayekî bêdem û li hin bajaran jî her meh bi awayekî rêkûpêk hatin qedexekirin. Di nav 2017'an de 17 caran biryara qedexekirinê hat dayîn. 

 

630 GIRTÎ HATIN SEWQKIRIN 

 

630 girtî bêyî hincet hatin sirgûnkirin û sewqkirin. 159 girtî jî bi binpêkirinên mafan re rû bi rû man. Hevdîtina navbera 14 girtî û malbatên wan hat astengkirin. 95 girtî bi tecrîd û îzolasyonê re rû bi rû man. Herî kêm li 6 girtiyan cezayê dîsîplînê hat birîn. Mafê pêwendiyê yê 11 girtiyan jî hat astengkirin. 44 girtî ji mafên çalakiyên civakî hatin mehrûmkirin. Di warê bikaranîna zimanê dayikê de jî 4 caran binpêkirina mafan rû da. 

 

30 KARKER MIRIN 

 

Ji ber şert û mercên bêewlehî di qezayên karî de, 30 karker mirin û 26 karker jî birîndar bûn. 229 kedkar û karkerên cemaweriyê ji kar hatin dûrxistin. 4547 karker û kedkarên cemaweriyê bi biryarnameyan hatin îxrackirin. Der barê 83 kedkarên cemaweriyê de lêpirsîn hat vekirin û li 20 karkerên cemaweriyê jî cezayê îdarî hat birîn.