Ji ber polîtîtîkayên dewletê, di qadên cemaweriyê yên mîna perwerde, tenduristî, hiqûq û siyasetê de zimanê kurdî bi zext û astengiyan tune tê hesibandin. Nûnerên qadên navborî banga parastina zimanê kurdî kirin.
Di çarçoveya çalakiyên Cejna Zimanê Kurdî de Ma Musîcê bernameya ‘Dîwana Zarokan’ li dar xist. Zarokan bi stran û govendgerandinê Cejna Zimanê Kurdî pirozkirin.
Saziyên ziman û çandê yên li Amedê di çerçoveya çalakiyên Cejna Zimanê Kurdî de daxuyanî dan û bal kişandin ser qedexekirina çanda û zimanê kurdî û êrişen Tirkiyeyê yên li dijî Başûrê Kurdistanê wiha hat gotin: “Em li dijî êrişan û xeta îxanetkar li dora man û nemanê, azadî û rumete bibin xelek.”
Welatiyên Amedê têkildarî 15’ê Gulanê Cejna Zimanê Kurdî axivîn û diyar kirin ku kurdî di bin zext û astengiyên dewletê de ye û wiha gotin: “Divê em vî zimanê qedîm biparêzin. Wer in em di 15’ê Gulanê de ji bo zimanê xwe bi hev re bimeşin.”
Di çarçoveya bernameyên 15'ê Gulanê Cejna Zimanê Kurdî de li Parka Rojavayê dîwana dengbêjan hat danîn.
Pirtûka bi navê "Çîrokên Şêwra Ermenan" ku di sala 1936'an de bi alfabeya kîrîlî wergerî kurdî hatibû kirin, vê carê bi alfabeya latînî wergera wê hat kirin.
Hunermend û şanogerên kurd diyar kirin ku xetereyeke mezin li ser zimanê kurdî heye û wiha gotin: “Ziman, hebûn û tunebûna gelekî ye. Xwedîderketina li ziman, xwedîderketina li hebûna xwe ye. Em banga xwedîderketina li ziman û tevlibûna meşa 15’ê Gulanê dikin.”
Serê Gulanê ku li herêma Farqînê weke roja bereketê tê zanîn, her sal bi coşeke mezin tê pîrozkirin. Ji rûspiyên Farqînê Hecî Şerîf Farqînî diyar kir ku weke Newrozê, Serê Gulanê jî cejneke kevnare ya kurdan e û got: “Divê hemû kes beşdar bibe û xwedî li vê çandê derkevin.”
Welatiyê ermenî Erol Bostanci ku piştî 42 salan serdana Sûrê ya ku lê çêbûye û mezin bûye kir, got: "Ev avahiyên nû ruhê kuçeyan kuştine. Êdî kes nikare min li vir ragire."
Şanoya Bajar a Amedê, di navbera 22-29'ê gulanê de wê lîstika 'Don Kîxot' li bajarên mîna Stenbol, Çanakkale û Kocaeliyê nîşan bide.
Lîstika “Kobanê Vedixwîne Ser Dikê” dê ji bo piştevaniya bi Bakur û Rojhilatê Sûriyeyê re dîsa li li Şanoya Bellînî ya bajarê Napoliyê bê pêşandan.
Di çarçoveya 15'ê Gulanê Cejna Zimanê Kurdî de li navçeya Bismilê ji bo zarokan bernameyeke ziman û çandê hat lidarxistin.
Meclisa Çand û Hunerê ya HDK’a Îzmîrê damezirandina xwe ragihand û diyar kir ku weke çalakiya ewil dê konserekê li dar bixin.
Pirtûka "Şewqa Sibê" ku ji nav weşanên Lîsê vê mehê çap bû, li gorî amedakarê pirtûkê rojnamevan Îbrahîm Bulak pirtûka ewil a çîrokên kurdî ên modern e. Bulak dibêje nivîskarê vê Nûrî Hîzanî jî ne kurd e, ermen e.
Koma Şanoyê ya Yekta Hêvî promiyera listika xwe ya bi navê ‘Tu Ne Gara Yî’ li ser dika Şanoya Bajêr a Amedê da nîşandan.