Cîhanê Cizîr dît, lê daraza Tirkiyeyê nedît!

  • rojane
  • 09:20 11 Kanûn 2019
  • |
img

ŞIRNEX - Li Cizîrê 177 mirov bi saxî hatibûn kuştin. Lê belê di lêpirsînên derbarê van kuştinan de bi qasî serê derziyê jî pêşketinek çê nebûye. Tevî gelek delîl, deng, wêne û dîmenan jî daraz xwe li ker û lalîtiyê datîne. 

Di ser qedexeyên derketina derve yên li Cizîr û Silopiyaya Şirnexê ku di 14'ê Kanûna 2015'an de hatibûn ragihandin, 4 sal derbas bûn. Qedexeya li Cizîrê 79 rojan dewam kiribû û di 2'yê Adara 2016'an de bi dawî bûbû. Di dema qedexeyê de bi tanq, wesayîtên zirxî û çekên giran bi dehan avahî hatibûn rûxandin û bajar veguherandibûn kavilekê. Hevserokê Meclîsa Gel a Cizîrê Mehmet Tûnç, ji bo tiştên li Cizîrê qewimîn gotibû: "Me çok danenî. Ên mayî bira bi me serbilind bin." Hevserokên Meclîsa Gel a Cizîrê Mehmet Tûnç û Asya Yuksel û Mîrayê biçûk ku tevî kalê xwe hat kuştin jî di nav de, 177 kes li jêrzemînên sê avahiyan hatibûn şewitandin. Di dema qedexeyê de bi giştî 288 kesî jiyana xwe ji dest dabû. Ev dane bi serlêdanên malbatan derketibûn holê. Lê belê tê gotin hejmara kesên li bajêr jiyana xwe ji dest dane zêdetir in. 
 
Li gorî raporên ku rêxistinên mafên mirovan amade kirin, ji kesên hatine kuştin yek jê pitik, 41 jê zarok û 22 jê jin bûne. 
 
14 CENAZE HÎN JÎ NEHATINE DÎTIN 
 
Ji kesên hatin kuştin cenazeyên hin kesan ên hatibûn şewitandin radestî malbatên wan kiribûn. Lê belê hîn jî cenazeyê Ferîde Yildiz, Sakîne Dûrmîş, Mardîn Çelebî, Hacer Aslan, Osman Gokhan, Huseyîn Dervîş, Servet Aslan, Îdrîs Sûsîn, Alî Aslan, Cemal Purlek, Emrah Aşkan, Osman Esmeray,  Mustafa Keçanlû û Emrah Aşkin nedane malbatên wan. 
 
86 DOSYE JI AYM'Ê RE HATIN ŞANDIN 
 
Di lêpirsînên ji hêla Serdozgeriya Komarê ya Cizîrê hatin destpêkirin de, heta niha derbarê 86 dosyeyan de biryara "neşopandinê" hatiye dayîn. Îtirazên ji bo van biryaran jî hemû hatine redkirin û her 86 dosye ji Dadgeha Qanûna Bingehîn (AYM) re hatine şandin. Her wiha ji serlêdanên ji bo tazmînata madî-manewî jî 59 jê hatine redkirin. 
 
Ji parêzerên kesên li Cizîrê jiyana xwe ji dest dane Parêzer Huseyîn Tul, qewimînên derbarê dosyeyên kesên navbirî de ji bo Ajansa Mezopotamyayê (MA) re nirxandin. 
 
BINPÊKIRINÊN MAFAN PIŞTÎ QEDEXEYÊ JÎ DEWAM KIRIN 
 
Tul, anî ziman ku bi qedexeyên hatin ragihandin re gelek maf jî hatine binpêkirin û got: "Berî her tiştî mafê jiyanê, mafê perwerdehiyê, mafê azadî û ewlehiyê. Her wiha wekî mafê tenduristiyê gelek mafên din jî hatin binpêkirin. Ev binpêkirin tenê ne di dema qedexeyan de, piştî qedexeyan jî dewam kirin. Piştî qedexeyê hin kesên jiyana xwe ji dest dane jî hene. Pêkanînên binpêkirinî jî dewam kirin." Tul, da zanîn ku hîn jî tam nayê zanîn hejmara kesên di dema qedexeya li Cizîrê de jiyana xwe ji dest dane çend heb in û got, tê gotin hîn jî cenazeyê 16 kesan nehatiye tespîtkirin. 
 
GUMANBAREK JÎ TUNEYE 
 
Tul, anî ziman ku piştî van pêkanînan diviya dozger xwe bi xwe tev bigeriyana û ewilî delîl berhev bikirana û got: "A diviya bê kirin; lêkolîna li cihê bûyerê û berhevkirina delîlan bû. Lê dozgerek jî neçûye cihê bûyerê. Me çend caran got jî lê neçûn. Wê çaxê rêxistinên parêzeran hatin. Me hevdîtin bi serdozger re çê kir, lê tiştek jê derneket û tu dozger li cihê bûyerê lêkolîn nekirin. Helbet kesên delîl berhev kirine girîng in. Li Cizîrê ji bo mirina kesên jiyana xwe ji dest dane hema bêje polîsan lêkolîna cihê bûyerê kirine. Yanî hîn di destpêkê de lêpirsîn hatiey binpêkirin. Ji windakirina delîlaln bigirin heta afirandina delîlên bigumanbar. Niha hindik maye têkeve sala xwe ya pêncan, lê belê dev ji dozê berddin hîn wekî gumanbar îfadeya polîsekî jî nehatiye girtin. Wisa xuyaye wê negirin jî." 
 
PÊVAJOYÊN LÊPIRSÎNÊ 
 
Tul, anî ziman ku di lêpirsînan de ji bo kesên jiyana xwe ji dest dane gotine "endamên rêxistinê û got: "Lêpirsîna derbarê mirinê de veguherandin lêpirsîna endamên rêxistinê. Û ji ber vê derbarê gelek dosyeyan de jî biryara neşopandinê hat dayîn. Ji bo biryarên neşopandinê jî hincetên wekî 'kuştina endamekî/e rêxistinê', 'ev parastina rewa ye' û 'li gor hiqûqê ye' hatin berpêşkirin. Her wiha beyanên şahidên aşkere û nepen jî hene. Şahidên aşkere, di di danişînan de gotin bi darê zorê ev îfade dane, hatine îşkencekirin. Derbarê 86 dosyeyan de biryara neşopandinê hatiye dayîn û her 86 dosye jî niha li AYM'ê ne. Wisa xuyaye wê di nêze de bên vekolandin." 
 
EMNIYET DELÎLAN VEDIŞÊRE 
 
Parêzer Tul, anî ziman ku roja lêpirsîn dest pê kirine nêrîna dozgeriyê ya ji bo dosyeyên kesên jiyana xwe ji dest dane diyar bûye û got, derbarê hincetên ku dozgeran berpêş kiriye li holê delîl tunene. Tul, destnîşan kir ku delîlên ku dikarin îdiayên dozgeran pûç bikin hene û got, ev jî qeydên kamerayên wesayîtên zirxî yên wê demê ne. Tul, diyar kir ku lê belê ev delîl ne di dosyeyê de ne û got, dozgeriyê ji emniyetê dîmen xwstine lê belê emniyetê gotiye dîmen tunene û dîmen neşandine. Tul, destnîşan kir ku ew dizanin dîmen hene û ji bo vê doza li DMME'yê bibîr xist ku DMME'yê gotibû ji ber rêyên hiqûqa navxweyî nexitimîne û red kiribû. Tul, got: "Gava em li parêziyên Tirkiyeyê dinerin, em dibînin ku dîmen hene. Wezaret di parêziya xwe ya li DMME'yê de dibêje dîmen hene. Ev jî tê wateya veşartin û revandina delîlan." 
 
 
Tul, anî ziman ku ji bo dosyeyên kesên di dema qedexeyan de hatin kuştin biryara "neşopandinê" tê dayîn û ev jî tê wateya ku tê xwestin dosyeyan ber bi dosyeyên "kiryar nediyar" ve bişînin. Tul, diyar kir ku li Tirkiyeyê bi sedan dosyeyên "kiryar nediyar" hene û got: "Di van dosyeyan yekê de jî kiryar nehatin tespîtkirin. Ji bo tespîtkirinê lêpirsîneke çalak jî nehat kirin. Wisa dixuyê wê neyên kirin jî. Me serî li AYM'ê da û em ê bidin jî. Tavilê em ê ji DMME'yê re bişînin." 
 
MA / Ahmet Kanbal – Mujdat Can

Sernavên din

09:46 Tevî hemû îtîrazan jî qirkirina xwezayê ya li Gabarê nayê sekinandin!
09:08 Li Çeşme û Odemîşê şewat derket
09:07 Seroka ÎHD a Stenbolê: Girtiyên nexweş nikarin li benda Îlon-Cotmehê bin!
09:03 Emîne Uçak Erdogan: Ji bo mayinde bûna pêvajoyê sererastkirinên qanûnî divê
09:01 KJAR: Em ji bo jina azad, Îrana demokratîk têdikoşin
09:00 ROJEVA 3’YÊ TÎRMEHA 2025’AN
08:22 Mûstafa Karasu: Derdoreke di nava dewletê de dixwaze pêvajoyê xera bike
02/07/2025
23:13 Çetîn Arkaş hate berdan
19:24 Hevşaredara Silopiyayê bi daxwaza îxrackirinê sewqî lijneya dîsîplînê hat kirin
16:42 Rapor: Aborjîn hatine qirkirin
16:35 Li Egeyê şewatên daristanan
16:15 Şirnexiyan li pêşiya wezaretê got: Bila projeyên bendavan bên betalkirin
15:10 Di lêpirsîna Lemanê de ji bo 4 kesan daxwaza girtinê
15:07 DFG û MKG ji bo piştevaniyê çûn serdana rojnameger Zeynep Durgutê
14:53 Îranê hevkariya xwe ya bi Ajansa Enerjiya Atomê ya Navneteweyî re da sekinandin
14:49 Li nexweşxaneyê tecawizî zaroka astengdar hate kirin
14:48 Di doza tecawiza li dijî zarokê de biryara ‘domandina rewşa girtî’ hat dayin
14:31 Li Gemlîkê bi pileya 4.3’yê erdhej çêbû
14:07 Der barê Lemanê de lêpirsîna darayî hate vekirin
14:06 Halîde Turkogluyê ji bo meşa li Enqereyê banga tevlibûnê kir
13:45 Meclisa Giştî ya Agiriyê têkildarî nelirêtiyên li bajar daxuyanî da
12:47 Li Sekasurê berxwedan didome: Telafiya zirara xwezayê nîne
12:31 Şandeya ji Ewropayê: Divê Ocalan bêşert were berdan
12:22 Ji bo doza zaroka tecawiz lê hatibû kirin banga tevlibûnê
12:05 Ji Trump daxuyaniya têkildarî Xezeyê: Îsraîlê şertên agirbestê qebûl kir
11:50 Însiyatîfa Jinan dê têkildarî pêvajoyê daxwazên xwe ragihînin Meclisê
11:48 Rejîma Îranê êrişî jinên Beluc kir: Jinek hat kuştin û 11 jî birîndar bûn
11:43 Komkujiya Madimakê di sala 32’yan de ye: Edalet û hevrûbûn divê
11:28 Rewşa girtiyên nexweş ên li girtîgehên Antalyayê giran dibe
11:21 Bîranîna Komkujiya Madimakê: Divê komîsyon were avakirin û lêborîn bê xwestin
11:15 ‘Şewata pirêzeyan dibe sedema felaketê’
10:51 Abdullah Ocalan a ji bo şandeya Ewropayê peyam şand
10:29 Xelatên Rojnamegeriya Jinê ya Gurbetellî Ersozê: Mîrateya wê bû îlham
10:20 Li Mexmûrê ambargo: Tedawiya nexweşan tê astengkirin
09:53 Li Îranê zextên ser Kurdan zêde bûn: Hewl didin daxwaza xweseriyê tune bikin
09:20 Ji mihrîcana Gimgimê: Jina azad, civaka azad e
09:17 Ciwanên tev li mihrîcana Erdîşê bûn: Em dixwazin çanda xwe azad bijîn
09:02 'Divê kedkar kirdeya pêvajoyê bin'
09:01 Piştî peymanê rewşa dawî ya Serêkaniyê, Girê Spî û Efrînê
09:00 Serokê Baroya Îdirê Tûtûlmaz: Beranberî her gavê divê gavên qanûnî bên avêtin
09:00 ROJEVA 2’YÊ TÎRMEHA 2025’AN
01/07/2025
16:15 Li Îranê di şeş mehan de 424 kes hatin darvekirin
15:46 Komîsyona Ciwanan a ÎHD'a Enqereyê hate damezirandin
15:42 Hûrgiliyên gelaleya DEM Partî dê pêşkeşî komîsyonê bike diyar bûn
15:24 Komeke paşverû li Beyoglûyê kom bû
15:15 Danişîna Nîmet Tanrikûlû hate taloqkirin
15:00 Malpera înternetê ya Lemanê hate astengkirin
14:55 Îfadeyên xebatkarên Kovara Lemanê yên li emniyetê temam bûn
14:52 Tulay Hatîmogûllari çû serdana TESK’ê
14:51 Der barê girtiyên li Girtîgeha Dûmlûyê de lêpirsîn hate destpêkirin
14:48 Şandeya ji Ewropayê çû serdana DEM Partiyê
13:58 Li Erxeniyê mirina bi guman
13:57 DAD’ê têkildarî Madimakê daxuyanî da: Bila Komîsyona Lêkolînên Heqîqetê bê avakirin
13:48 Gemlîk vêcarê bi pileya 3.0’ê hejiya
13:43 Îran: Heke DYA temînatê nede em ê muzakereyan nekin
13:36 Piştî 31 salan bi sirûda ‘Herne Pêş’ hat pêşwazîkirin
13:30 Li Gemlîkê bi pileya 4.2’yê erdhej çêbû
12:54 Wezîr Yûmakli têkildarî şewatan daxuyanî da
12:50 Bakirhan: Bila komîsyon bê avakirin, gavên demokratîkbûnê bên avêtin
12:45 Şandeya ji Ewropayê hat ji bo hevdîtina bi Abdullah Ocalan re daxwazname da
12:35 Li Gemlîkê erdhej
12:19 Li Hatayê şewat belav dibe: Ka ew 27 balafir û 105 helîkopter li ku ne?
12:03 DEM Partî: Em li dijî hemû zextên li ser muxalefetê ne
12:02 Ferîde Eralp: Em ji bo aştiyeke jin tê de azad bixebitin
11:36 Bayindir: Geşedanên kurewî kongreya netewî ferz dike
11:35 Serokatiya demê ya YE’yê derbasî Danîmarkayê bû
11:21 DYA’yê mueyîdeyên ser Sûriyeyê rakir
11:21 Li Elkê têketina 3 herêman hate qedexekirin
11:15 Xelata serketiyên pêşbirka wênekêşiyê nehate dayîn
11:14 Çalakî û meşên li Beyoglûyê ji bo rojekê hatin qedexekirin
11:13 Şewata li Antakyayê didome
11:13 Bi hinceta ‘stokê’ dest danîn ser tirşiyê girtiyan
11:12 Li 3 navçeyên Manîsayê şewat derket
11:11 Şewata li Îzmîrê di roja 3’yan de didome
11:11 Jin li Gimgimê ji bo çand, xweza û azadiyê civiyan
10:20 Serokên Baroyan: Divê TBB şandeya çavdêriyê ava bike
10:18 Li Hesandînê xebatên bêyî ÇED’ê: Hişyariya texrîbatên jêneveger hat kirin
09:43 Fatma Bostan Unsalê bangî desthilatê kir: Divê gavên hiqûqî û siyasî bên avêtin
09:42 Li Rihayê dê danişîna tecawizkirina zarok bê lidarxistin
09:41 Seferî Yilmaz: Divê li dijî rantxwirên şer her kes ji bo aştiyê bixebite
09:24 Malbata Rozerîn Çûkûrê bertek nîşanî biryara AYM'ê da: Me edalet nedît
09:00 Nivîskar Taç: Em li pêvajoyê xwedî derkevin
09:00 ROJEVA 1’Ê TÎRMEHA 2025’AN
08:29 Mihrîcana Tetwanê: Em jin ji bo pêvajoyê amade ne
08:28 Li Îzmîrê li dijî CHP’iyan operasyon: Tunç Soyer hate binçavkirin
30/06/2025
17:21 Temellî: Divê zemîna hiqûqî were avakirin
17:07 Encamnameya Meclisa Ekolojiyê ya Amedê: Bi komunan em xwezayê biparêzin
16:19 Jin di ‘Atolyeya Jineolojiyê’ de hatin gel hev
16:06 Înîsiyatîfa Jinan a Pêdiviya Min bi Aştiyê Heye ji bo 8’ê Tîrmehê bang kir
15:23 Şirîn Ebadî: Îşkenceyên li Girtîgeha Evînê zêde bûn
14:57 Li Amedê sulha du malbatan hate kirin
14:46 Mihrîcana jinan di roja duyemîn de didome
14:38 Şîna Bêrîvan Arazê bi girseyî hate ziyaretkirin
14:29 Ji ber ‘pîrozkirina Newrozê’ ceza dan girtiyên jin
13:55 Kerîm Boran ji girtîgehê derket
13:32 Şewata li Antakyayê gihişt jîngehan
13:10 CHP: Em partiya xwe teslîm nakin
13:00 Di doza lijneyê ya CHP’ê de dê xwe li benda ‘îtîraza li dijî bêpeywiriyê’ bigirin
12:19 Xwebûn bi manşeta ‘Şêx Seîd dengê gel bû’ derket
12:11 Dayikan banga yekitiyê li gelê Kurd kir