STENBOL – Gerînendeyê Weşana Giştî yê Rojnameya Yenî Yaşamê Ferhat Çelîk bertek nîşanî zextên li ser rojnamevanan da û got: “Kuştinê gav bi çapemeniya azad paş de neda avêtin, di salên dawî de dixwazin bi girtinê ‘terbiye’ bikin.” Hevdîrokteroê MLSA’yê Parêzer Veysel Ok jî diyar kir ku rojnameger bi destdirêjiya darazê re rû bi rû dimînin û banga hestiyariyê kir.
Zextên li ser rojnamevanan zêde dibin. Rojnamevan tên binçavkirin û girtin. Herî dawî nûçegihana Ajansa Mezopotamyayê Rûken Demîr û nûçegihana JINNEWS’ê Melîke Aydin li Îzmîrê di 12’ê Mijdarê de hatibûn binçavkirin û bi angaşta “endamên rêxistinê ne” hatin girtin. Nûçegihana Ajansa Mezopotmayayê Bêrîvan Altan jî di 26’ê mijdarê de li Enqereyê hat binçavkirin. Nûçegihanên Ajansa Mezopotamyayê Sadik Topaloglu û Sadiye Eser jî di 29’ê mijdarê de li Stenbolê hatin binçavkirin. Nûçegihanên ajansa me hêj di binçavan de tên ragirtin û biryara nepeniyê danîne ser dosyeyên lêpirsîna wan.
Rojnamevanan bertek nîşanî zextên li ser rojnamevanan dan û diyar kirin ku her serdem zextên giran li ser çapemeniya kurd hene û ev zext didomin.
‘WE BANGÎ KÎJAN ME KIRIYHE KU EM NEHATINE?’
Ji edîtorên rojnameya Bîrgunê Ûgûr Şahîn anî ziman ku ew elimîne zextên li ser çapemeniyê û wiha got: “Ev demek dirêj e li Tirkiyê rojnamevan ji ber sedemên nayêzanîn bi lêpirsînên nepen tên binçavkirin û girtin. Em dixwazin pîşeya xwe bikin. Em neçarin ku li dijî zextên îqtîdarê li ber xwe bidin. Ji ber ku em rastiyê ji gel re radigihînin ev zext li me tên kirin. Loma îqtîdar dixwaze li gorî xwe me ceza bike. Gelek hevalên me di serdegirtinên malan de tên binçavkirin. Em jî ji wan dipirsin we bang kîjan li me kiriye ku me nehatiye îfade nedaye? Binçavkirin û girtina li dijî rojnamegeran êrişek li dijî me hemûyan e.”
‘YÊN NAKEVIN BIN BANÊ WAN, ZEXT LI WAN TÊN KIRIN’
Şahîn da zanîn ku zext û êrişên li dijî ajansên wek Ajansa Mezopotamya, rojnameyên wek Yenî Yaşamê, Bîrgun, Evrensel û Cumhuriyetê ne tesadufî ne û got: “Îqtîdar ji Ewropayê re dibêje ‘binêrin va weşanê dikin. Em çiqas welatek azad in.’ Lê zextên li ser van rojnamevanan her kes dizane. Tenê ne binçavkirin, ev rojname û ajans di heman demê de bi zextên aborî re jî hevrû dimînin. Ji ber vê yekê ev yek hemû nîşaneyên helwesta zextdar a îqtîdarê ne.”
‘MEDYA DI REWŞEK PERÎŞAN DE YE’
Gerînendeyê Weşana Giştî ya Rojnameya Yenî Yaşamê Ferhat Çelîk jî destnîşan kir ku li Tirkiyê medya di rewşek perîşan de ye û wiha got: “Îqtîdara AKP’ê dibêje û medya hawizê jî dileyîze. Rojnamegerên ku bi weşangeriya xwe aramiya wan xera dikin, bi rêbazên serdema despotiyê dixwazin bi destê polîs û darazê bêdeng bikin. Di heman demê de bi derxistina rêziknameyan weşangeriyê dixin zorê. Bikaranîna gelek têgehan qedexe dikin. Hêj çend roj berê jinek pîr ji ber got ‘we xwar û xwer û hûn têr nebûn’ giliyê wê hat kirin û binçav kirin. Gel di bin zextên giran ên siyasî û aborî de dike nale nal û rojnamegerên dibin dengê vî gelî jî para xwe ji vê nale nale digirin.”
‘EM JI BO RASTIYAN CANÊ XWE DIDIN’
Çelîk diyar kir ku çapemeniya azad ji salên 1990’î ve rastiyan hemû bi awayek şênber ji dinyayê re radigihîne û bi canê xwe bedelên mezin dide û got: “Kuştinê gav bi çapemeniya azad paş de neda avêtin, di salên dawî de dixwazin bi girtinê ‘terbiye’ bikin.” Ji stajyeran bigire heta xwediyên îmtÎyazê, ji xebatkarên çapxaneyan bigire heta belavkar û kebaniyên wan saziyan yên nehatibe binçavkirin û doz li wan nehatibe girtin tune ne. Herî dawî sê hevpîşeyên me nûçegihanên Ajansa Mezopotmya hatin binçavkirin. Ji bo ku raya giştî û bi taybetî jî Ewropa bertek nîşan nede hevalên me rojnameger bi angaştên bêbinî didin girtin.”
‘ROJNAMEGER BI DESTDIRÊJIYA DARAZÊ RE HEVRÛ DIMÎNIN’
Hevdîrektorê Komeleya Xebata Hiqûqê ya Medyayê (MLSA) parêzer Veysel Ok jî da zanîn ku heta li Tirkiyê serxwebûna darazê pêk neyê heta dixwazin bila pakêt û reformên darazê derxin lê dê dîsa jî encam neguhere û wiha got: “Niha li Tirkiyê yek ji pirsgirêkên herî mezin pirsgirêka kurd e. Rojnamegerên têkildarî pirsgirêka kurd nûçeyan çê dikin hemû di bin destdirêjiya darazê de ne. Hin rojnameger tên berdan hin rojnamegeran binçav dikin û digirin. Şûna rojnamegerên tên berdan vala nahêlin. Ev yek ji ber pirsgirêka kurd xwe dide nîşandan. Heta pirsgirêka kurd neyê çareserkirin, dê rojnamegerên ku pirsgirêka kurd dinivîsinin di bin zextan de bin. Em wek MLSA’yê li dijî van binçavkirin û girtinan di nava piştevaniyê de ne. Lê divê hin bêtir piştevaniya li dijî zextên ser rojnamegeran zêde bibe.”
MA / Erdogan Alayûmat