Di 23'yê Mijdarê de li Soçiyê bi beşdariya Serok dewletê Rûsyayê Vladîmîr Putîn, Serokomarê Îranê Hasan Rûhanî û Serokê Giştî yê AKP'ê û Serokomar Tayyîp Erdogan "Civîna asta bilind a 3 salî" hat lidarxistin. Civîna ku mijara sereke Sûriye bû, daxuyaniyên di vê der barê de hêj tên nirxandin. Endamê Komîteya Têkiliyên bi Derve re yê Kongreya Neteweyî ya Kurdistanê (KNK) û rojnameger Selahattîn Soro, diyar kir ku Putînê piştgirî dide rejîma Esad, Rûhanî û Tirkiyeya ku piştgiriyê dide komên çekdar ên li Sûriyeyê, hatina wan a gel hev kombînasyonekî ava dike.

 

Soro bal kişand ser lûtkeya ku her sê serokên welatan tev li bûn û rewşa li Tirkiyeyê nirxand û ev tişt got: "Esad rêya hewayî ya Tirkiyeyê xebitand û çû Soçiyê û careke din vegeriya Sûriyeyê. Ev jî dide nîşan ku Erdoganê ku dixwest rejîma Esad birûxîne, di heman demê de diçe ber piyê wî. Dîs bi gotina 'Esad birayê min e' li ser kurdan bazar kir." Soro bal kişand ser nirxandinên Erdogan ên di deklarasyona hevbeş de û wiha axivî: "Erdogan got ku ew ê di bin sîwaneke ku PYD/YPG tê de me netên gel hev. Dê di rojên pêş de ev xal hêj zelaltir bibe. Di daxuyaniyên rayedarên rûsî de derket pêk ku dê kurdan tev li pêvajoyê bikin û di vê der barê de hin biryar hatine girtin."

 

'DIVÊ BERÎ HER TIŞTÎ HÎZBÛLLAH Û TIRKIYE VEKIŞIN'

 

Soro gotinên Serokomarê Îranê Rûhanî en wekî "Bila hêzên biyanî li Sûriyeyê vekişin" jî bi bîr xist û wiha pê de çû: "Heke bêjin bila hêzên biyanî vekişin, wê demê Îran, Hîzbûllah û Tirkiye vekişin. Hemû welat di çarçoveya polîtîkayên xwe de hatin Sûriyeyê. Tirkiyeyê mudaxaleyê çi kir? Bi hezaran TIR'î piştgiriya çekan da komên terorîst. Sedema bingehîn a Tirkiye li wir e, kurd in. Ji bo kanton negihêjin hev, Tirkiyeyê polîtîka bi pêş xist." Soro da zanîn ku dê girêka li Sûriyeyê çawa bê vekirin hêj ne diyar e û wiha dirêjî da axaftina xwe: "Ev komên li vir dê çi bin? Hêj bersiva van nehatiye dayîn. El Nusra, Ahrar El Şam û bi dehan komên din hene. Bi qedandina DAIŞ'ê re bêjin ku 'teror qediya ye' ev ne rast e."

 

'TIRKIYE LI BER TEQÎNÊ YE'

 

Soro diyar kir ku di çapemeniyê de didin nîşan ku DYA ne li Soçiyê ye, aşkera kir ku piştî hevdîtina Trump û Putîn Soçiyê dest pê kiriye û ev tişt anî ziman: "Rûsya û DYA'a li Rojhilata Navîn du hêzên xurt in. Rola ku di sedsala 20'an de Îngîltere û Fransazyê dileyst, îro DYA û Rûsya dileyzin. Tirkiyeya ku wekî aktor ji navê firiya, wekî bombeya li ber teqînê ye."

 

'BEYÎ KURDAN ÇARESERÎ NABE'

 

Soro der barê nirxandinên dê kurd li Soçiyê bin an na ev ev tişt anî ziman: "Vîna ku paytexta DAIŞ'ê bi erdê re kir ye û 4 milyon mirovî ji maseya çareseriyê dûrxistin pirsgirêkeke girîng e. Heke li Soçiyê kurd nebin, dê tu wateya Soçiyê tune be. Ji xwe Cenevreyeke bê kurd, Astana û Riyada bê kurd hebû. Pêwîstî bi avakirina maseyeke din tune. Lê divê beyî kurdan kes jî li benda çareseriyê nebe."

 

'HEVSENGIYA LI SÛRIYEYÊ ALIYÊ KURDAN E' 

 

Soro destnîşan kir ku heke kurd li Soçiyê nebin, dê ji derveyê cih guhertinê ev civîn bi kêrê tiştekî neyê û piştrast kir ku heta niha heke Esad li ser piyan be, ev bi saya kurd, Rûsiya û Îranê pêk hatiye û ev nirxandin kir: "Heke Esad dixwaze li desthilatdariyê bimîne, divê bi kurdan re li hev bike. Heke li dijî kurdan şer bide destpêkirin, dê Sûriye parçe bibe. Dê bibe çend parçe ne diyar e. Hevsengiya li Sûriyeyê di desê kurdan de ye."

 

‘DÊ KURD BI ÇALAKBÛNA XWE VALA DERXIN’ 

 

Soro ihtimala êrîşeke li dijî Efrînê jî bi van gotinan şîrove kir: "Tirkiye bi rojeva xwe ajandayayeke xwe heye. Divê di pêvajoya pêşiyê de li benda hemleyên Tirkiyeyê bin. Welatekî ku dixwaze Esad hilweşîne û DAIŞ'ê ava bike. Niha jî dixwaze bi Esad re li maseyê rûnê. Tirkiye dixwaze kurdan di Rojhilatê Firatê e hepis bike. Ev gelek caran anîn ziman. Tirkiye wekî rejîmekî rûxandinên cidî dijî. Du sal e tu wehşet neman li bajarên kurdan pêk anîn. OHAL'a di 87'an de li Kurdistanê îlan kirin, îro li tevahiya Tirkiyeyê dewam dike. Dixwaze li hemû Rojhilata Navîn belav bike. Dibe êrîşekî li dijî Efrînê bide destpêkirin. Di vê der barê de daxuyaniyên DYA û Rûsyayê hebûn. Kurd di vir de baweriya xwe bi kesî naynin. Bi çalakbûna xwe ev vala derxistin."

 

'LI ROJHILATA NAVÎN POLÎZYON GIRT'

 

Soro anî ziman ku hemû hêzên li Rojhilata Navîn pozîsyonke nû girtine û axaftina xwe wiha bi dawî kir: "Li dijî Qatarê polîsyonek cidî hat girtin. Erebistana Siûdî û Misirê wekî pêşengên Îslamê rol girtin. Serokwezîrê Lubnanê welat berda û revî. Filistîn û Îsraîlê pozîsyoneke nû girtin. Kurdên Başûr jî xwestin pozîsyonkeke nû bigirin, lê çi heye ji ber siyaseta xirab a Başûr, ev nemeşiya. Li herêmê pêvajoyeke girîng heye. Dê rewşên nû derkevin holê. Di navenda Sûriyeyê de jî kurd hene. Ev dê ji bo kurdan destkeftiyên nû bi xwe re bîne. Dîsa komkujiyeke wekî ya ermeniyan dibe ku li dijî kurdan jî pêk were. Ji bo wê divê hêj zêdetir baldarî hebe."

 

MA/Yasîn Kobulan