Karsazê welatê Tirkiye ku eslê xwe ji Îranê ye Riza Zarrab di çarçoveya operasyona nelirêtî û diziyê li Emerikayê hatibû girtin. Darizandina Karsazê Tirkiye Reza Zarrab yê bi îdîaya ambargoya DYA'yê ya li dijî Îranê xera kiriye di Adara  2016'an de hat girtin, li DYA'yê didome. Rewşa Zarrab bû mîna xaçepirsê. Her ku lêpirsîn kûr dibe Tirkiye bêtir dikeve nava fikaran. Yek ji xwediyê van îdîayan Televîzyona NBC ye. Televîzyonê diyar kir ku Dozgerê Federal ê New Yorkê bi Zarrab li hev kiriye û ji girtîgehê derketiye. 

 

Li gorî nûçeya NBC’yê tê gotin ku Dozger ji Sarraf xwest ku agahiyên der barê Şêwirmendê Ewlehiya Neteweyî Michael Flynn yê ji peywirê hat girtin û Hikûmeta Tirkiye de bixwaze. NBC, da zanin ku Sarraf ji girtîgehê derxistine û li meqamê dozger hevditin pêk anine. Tê diyar kirin ku Serokomarê Tirkiye Tayyip Erdogan ji bo van pêşketinan asteng bike ketibû nava hewldanek mezin. Ji kesên di lêpirsîna nelirêtiyê ya di 17'ê Kanûnê de hatin darizandin a Zarrab jî yek ji serkêşê wê dozê ye. 

 

Reza Zarrab ê ku li Tirkiyeyê tev li nelirêtiya 17'ê Kanunê bûbû hatibû bertan, 2 roj berê li DYA'yê hatibû girtin.  Di rapora MASK'ê ya  di 11'e Tîrmeha 2013'an de têkildarî operasyona 17'ê Kanûnê de der barê Reza Zarrab de gelek pesn hatibû dayîn. Di îdîanameya Pteer Bharara de navê şîrketê derbas dibe. Di îdianameyê de tê gotin ku Zarrab serokê rêveberiya şirketê ye. Dîsa navê şîrketên Royal Holding, Durak Doviz Exchange, Asi Kiymetli Madenler Turizm û Zêrvaniya ECB ji di nava îdîanameyê de cih digire. 

 

Cîgirê Serokê Giştî yê CHP'ê Erdal Aksungur ku doza Zarrab dişopîne, diyar kir ku doza Zarrab dozek navneteweyî ye û 3 dozyayên girîng ên hêj di rêzê de hene. Aksûngur, anî ziman ku di nava wan dosyayan de navê zilamên Erdogan ên xas hene û wiha got: "Ev doz ji bo hikûmetê ji kar daxin hat destpêkirin. Koka vê dozê heta salên 1995’an diçe. Ji bo Zarrab welatê herî bi ewle DYA ye. Her çend hikumet bêje dozek 'Neteweyî ye jî dozek navneteweyî ye. Doza ku bi nelirêtiyên 17-25'ê kanunê dest pê kir, bi destesergirtina 210 kilo eroina ku di 2017'an de li Gumruk a Edîrneyê hat girtin dest pê kir. Di îdîanameya 15'ê Cotmehê de 3 hezar dane lê hatin zêdekirin. Tê gotin ku girêdayî 17'ê Kanûnê ne. Dozên ku li DYA'yê tên dîtin ji sedî 80'ê wan bi dozgeran re peyman çêkirine û li gorî wê bi encam bûne. Hemû otorîteyên hiqûqî yên DYA'yê vê yekê dibêjin. Ambaryoya li dijî Îranê herî zêde Tirkiye binpê kir. Dema Reza Zarrab hat girtin Recep Tayyip Erdogan û hikûmeta AKP'ê gotin 'Em vî mirovî nas nakin' Piştre gotin 'ev welatiyê Tirkiye ye û karsaz e' Niha di nava hikûmetê de yên dibêjin îtîrafkar e' hene. Ew jî baş dizanin ku serê derziyê dikêje wan û dixwazin xwe ji vê meseleyê xelas bikin." 

 

Aksunger, destnîşan kir ku her çend hikûmeta AKP'ê bêje 'Divê ev doza wekî dozek millî bê tîditin' jî ev doz navneteweyî ye. Biha vê yekê j serê xwe derxin. Dema nû doza Zarrab dest pê kir AKP’ê armanc kir ku bi diplomasiyê çareser bike. Piştî naveroka dozê zelal bû fikarên wan zêde bûn. Dema Zafer Çaglayan xistin nava meseleyê hikûmet ket nava tevgerê. Gotin ger ku Zarrab bê cezakirin ango bibe îtîrafkar tê bê guhertin. Ev jî nîşan dide ku tiştên Zarrab veşartiye heye. Ji ber ku endamên hikûmetê yên esîl di nava vê dozê de hene. Ji ber ku mirovê herî nêzîk yên hikûmetê di nava vê dozê dene. Hêj 3 dosyayên di rêzê de hene. Gelo ger ku ev dosya bên vekirin dê di nava wan de çi derkeve. 

Doz dê di 4'ê kanûnê de bê dîtin. Doza ku diviya bû di 27'e mijdarê de bihata dîtin, taloqî 4'ê kanûnê kirin. Bi sedema endamên jûrî taloqî 27-28'ê mijdarê kirin, doz jî taloqî 4'ê kanûnê kirin. 

 

Piştî dozger Bharara ji aliyê serokê DYA'yê Trump ji peywirê hat girtin, Serdozgerê li Eyaleta New Yorkê peywirdar Joon H. Kim wekaletname girt ser xwe. Di serdema Kîm de Cîgirê Midûrê Halkbankê yê berê Mehmet Hakan Atilla hatibû binçavkirin. Dîsa Wezîrê Aboriyê yê berê Zafer Çaglayan bû bersûcê dosyayê. 

 

MA / Yasin Kobulan