Li navçeya Sûrê ya Amedê piştî şer di qedexeya derketina derve de wêrankirin wê didome. Bi wêrankirinê rê ve carê jî Sûr kirin qada tiryak û fihûşê. Jinên li taxên cûda yên navçeyê dijîn, diyar kirin ku dibin kontrola dewletê de kirîn û firotina tiryak û fihûşê li taxan tên kirin. Jinan, anîn ziman ku dê li dijî vê pêkanîna  zêde dibe tedbîrên xwe bigirin û wiha axivîn: “Di hefteya bûrê de bi komî em çûn Qereqola Çarşiyê û me serlêdana sûc kir."

 

‘KESÊN NE NAS LI TAXAN BI CIH DIKIN’

 

Jinên, taxê dan zanîn ku di nava  rojê de li ber çavên hemû kesê tiryak tê firotin û wiha pê de çûn: “Ligel ku me gilî kir jî, polîsan çavên xwe jê re girtin. Di demên dawî de gelek kesên nayên naskirin li taxê bi cih kirine. Ev kes tiryak û fihûşê li nava  taxan belav dikin.”

 

PIŞTÎ QEDEXEYÊ ZÊDEBÛ 

 

Jina binavê Safurya Bîçîm a 65 salî, diyar kir ku temenê wê di taxê de derbas bû û wiha axivî: “Sûr mîna cihê paşa û axayan dîhat  zanîn. Mirovan rêz ji hev re digirtin. Kesekê çavê xwe bera malê cîranê û derdora xwe nedida. Lê di demên dawî kesên ne nas tên Sûrê û tiryakê difiroşin. Jiyaneke Sûrê ya  xweser heye. Li Sûrê dev ji tiryakê û diziyê berdin, kesekê nedizanî behsa wan jî bike. Di du salên dawî de hin mirovên nayên zanîn ka ji ku derê hatine, li taxên Sûrê bi cih bûn, tiryakê belav dikin û ciwanên me fêrî tiryakê dikin.”  

 

‘DIXWAZIN ÇANDA SÛRÊ BIGUHERIN’

 

Bîçîm, anî ziman ku li aliyekê bi wêrankirin û êrîşên dewletê re têdikoşîn, li aliye din jî bi çeteyên tiryakê re têdikoşîn. Bîçîm, da zanîn ku dixwazin çanda taxên Sûrê biguherînin û wiha domand: “Em di malên xwe de ne rehetin. Ji bo em koç bikin, dewlet bi zanebûn çavê xwe ji van kesan re digire. Dema bûyer siyasî be polîs demildest mudaxile dikin, lê dema  bûyer  ne siyasî be dewlet û polîs çavên xwe jê re digirin. Em jin li taxên xwe tiryak û fihûşê naxwazin.”

 

‘ÊN KU MUDAXILYÊ FIROŞKERAN DIKIN, POLÎSAN PÊŞBERÎ XWE DIBÎNIN’

 

Mukrîme Canlî ya 40 sale li Taxa Alîpaşa a Sûrê dijî jî, diyar kir ku malên gelek xizmên wan hat rûxandin û wiha axivî: “Dê mala me jî wêran bikin. Bi awayekê vekirî tiryak li taxê tê firotin. Em şaşwazin. Li serê hemû koçeyan mobese bi cih kirin. Ne gengaze ku dewlet vê yekê nebîne. Berî çend rojan ciwanên taxê kesên tiryak difirotin hişyar kirin, lê nîqaş derket. Berî du rojan jî bi hinceta 'îxbar heye' ser malan de girtin û hemû ciwanên taxê binçav kirin. Ên ku mudaxileyê firoşkeran dikin, dewletê pêşberî xwe dibîn in.” 

 

Canlî, dest nîşan kir ku li taxê zilamek kal ê binavê M. û xizmên wî vî karî dikin. Canlî di dewama axiftina xwe de wiha got: “Tiryakê dixin nava nivîştokên stûyê zarokên 7 û 9 salî. Hemû kes vê yekê dizanin. Ciwanên ku fêrî tiryakê dibin bi demê re dest bi dizî û karên cûda dikin.”

  

‘POLÎS LI ŞÛNA VAN ÇETAN BIGIRN, KURÊ MIN GIRTIN’

 

Leyla Demîr a ji navçeya Mehserta Mêrdînê koçî Sûrê kir jî, ev tişt gotin: “Tiryak û diziya li taxan zêde bûyî êdî em bêzar kirin. Kurê min jî tiryakêş bû. Kurê min jî ket tora tiryakê, min nekarî wî ji vê yekê xelas bikim. Em dixwazin ciwanên din jî nekevin vê torê. Li taxê dema em bertek nîşan didin, êrîşî me dikin. Berî demê ku çeteyên tiryarkê bi çekên xwe ser mala min de girtin, ji min re gotin ‘Kurê te karê me tevlîhev dike.’ Heqaret li min û keça min kirin. Gef li me xarin. Em li polîsan geriyan, lê nehatin. Li şûna kesên êrîşî me kirin bigirin, kurê min girtin. Niha kurê min girtiye û tiryak firoş jî serbestin. Ma ev edalete?”