Alîkarê Serokê Komîsyona Çapemenî û Propagandayê yê Partiya Wekhevî û Demokrasiyê (DEM Partî) Tayîp Temel di bernameya "Rota" ya ku Kurşad Oguz di Halk TV de pêşkêş dike de pirsên der barê geşedanên dawî de bersivand.

 

Temel pirsên rojnamevan Oguz û Îsmaîl Saymaz, Akîf Bekî û Bariş Terkoglu bersivand û bal kişand ser çareseriya pirsgirêka kurd û nîqaşên hevdîtina bi Rêberê PKK’ê Abdullah Ocalan re.

 

HIQÛQA ÎMRALIYÊ

 

Temel diyar kir ku nîqaşên dawî girîng in lê divê bal were zanîn ku li Îmraliyê hiqûq pêk nayê û wiha axivî: “Zagonên ku nayên pêkanîn hene. Li hemberî vê bêhiqûqiyê me her tim bi dengekî bilind helwesta xwe nîşan da ku fikrên wê derê bi raya giştî re bên parvekirin.”

 

Temel da zanîn ku parlamenter dikarin biçin hemû girtîgehan û wiha pê de çû: “Lê belê çûna Îmraliyê qedexe ye. Divê ev yek rast bê pirsîn û nirxandin. Di vê mijarê de zext hene. Dema mijar dibe tecrîd û bêhiqûqî, doz tên vekirin. Tiştê ku Bahçelî anî ziman, pir aşkera ye; dibêje, 'Bila bi heyeta DEM Partiyê re hevdîtinê bike.' Em ê bi vê yekê pir kêfxweş bibin. Em bawer dikin ku peyamên girîng dikarin derkevin holê. Me bi berfirehî li ser wateya peyama ji çar hevokan a ku di hevdîtina bi Omer Ocalan re derketî de nîqaş kir."

 

‘DIVÊ TIRKIYE XWE JI BENDEYÊ XILAS BIKE’

 

Temel pirsa; ‘Li gorî te Bahçelî çima dixwaze hevdîtin pêk were, Erdogan çima naxwaze hevdîtin pêk were’ wiha bersivand: “Tiştê ku Devlet Bahçelî dît û belkî jî gelek ji me paşê parçeyên heyî anî gel hev tiştek wiha derdikeve holê; bi rastî jî divê Tirkiye ji vê bendeyê xilas bibe. Di dema ku Tirkiye ji vê bendavê xilas dibe, helbet perspektîfa ku bi referansa xwe ya îdeolojîk û helwesta xwe ya netewperestî pêşkêş dike, dibe ku ji bo pirsgirêka kurd ne çareseriyeke demokratîk be, lê em dibînin ku di wê baweriyê de ye ku divê ev pirsgirêk bê çareserkirin û çareserkirin. Divê ev bend ji lingê Tirkiyê bê rakirin. Xuya ye hişmendiya ku dewletê rêve dibin piranî bi vî awayî difikire. Ji ber vê yekê ew difikire niha ew dema rakirina qeyd û bendan e.”

 

DIYALOG

 

Temel der barê perspektîfa Bahçelî û Erdogan de jî wiha got: “Dewletê aqilmendiya Bahçelî û rîskên ku dewletê pê re rû bi rû nirxand. Ji aliyê din ve, mirov dikare bifikire ku Erdogan di derbarê desthilatdariya xwe de bêhtir hesab û nirxandinên peryodîk dike. Ev şîroveyek e. Pêşketin dê nîşan bide ka ev rast e an na. Lêbelê, ev aşkera ye; rêya çareserkirina pirsgirêkê têkilî, diyalog û gotûbêj pêkan e. Lewma muzakere û lihevkirin e."

 

‘DÊ ROL Û MÎSYONA XWE BÎNE CIH’

 

Temel diyar kir ku DEM Partî dikare rol û mîsyona xwe bilîze û got, “Ev nayê wê wateyê ku em erka DEM’ê red dikin. Weke mînak tiştekî din e ku mirov bibêje ku divê DEM Partî bi heyetekê bi birêz Ocalan re hevdîtinê bike û encamên vê yekê hem ji raya giştî re û hem jî ji muxatabên xwe re ragihîne. Lê ji bo ku bibêjin 'Bila Ocalan were DEM Partiyê xîtabê bike û PKK ji holê rabe'... DEM Partî ne xwedî hêz û ne jî pozîsyoneke wisa de ye."

 

‘ÎKTÎDAR XWEDÎ PERSPEKTÎFA ÇARESERIYÊ NÎN E’

 

Temel got, “Li Tirkiyeyê nêzîkatiyeke zêhnî û siyasî nîn e ku rastiya Ocalan fêm bikin. Nêzîkatiyeke bi vî rengî ne di nava partiya desthilatdar û ne jî di nava mûxalefetê de nîne. DEM Partî ku ji tevgera siyasî ya kurd û hemû pêkhate, nûner û gelek pêkhateyan pêk tê, helwesta xwe ya li ser vê mijarê aşkere kir. Çareserî bi perspektîfa diyalogê pêkan e. Her çend gelek caran hewl bidin ku îspat bikin ku ev pirsgirêk bi çewisandin, şer, pevçûn çareser nabe jî, mîrateyek îsbatkirî heye. Perspektîfa hikûmetê ya ji bo çareserkirina pirsgirêkê çi ye? Perspektîfa çareseriyê nîne. Wek nêzîkatiya demokratîkbûyînê, qeyûm tayîn dike. Li ser tasfiyekirina Rêveberiya Xweser a Bakur û Rojhilatê Sûriyê nîqaş tê kirin. Ma ev perspektîfa çareseriyê ye? Ne wisa ye. Helbet dema ku pênaseya hukûmetê ya "Tirkiyeya bê Teror" bi berfirehî were pêşkêşkirin, di rastiyê de ne li gorî polîtîkayên ewlehiyê yên hukûmetê, ne bi polîtîkayên antîdemokratîk ên berdewam û ne jî bi guhertina destûrî ya ku bi nasnameya îfadekirina gelên din û kurdan e. Ji ber vê yekê ez dibêjim nêzîkatiyeke şaş a li hemberî rastiya Ocalan heye. Tê gotin ku divê komîte bicive û pirsgirêk çareser bibe. Tiştekî wiha ne mimkûn e. Têkilî heye, muxatab dikevin têkiliyê, nîqaş hene, xalên ku li ser lihevkirin an jî nehatine derketin derdikevin holê."

 

Temel di berdewama axaftina xwe de ev tişt anî ziman: “Tê gotin ku divê heyetek biçe Îmraliyê, bi DEM Partiyê re têkiliyê deyne û mesele bi dawî bibe. Li tu devera cîhanê pirsgirêk bi vî rengî çareser nebûne û nayên çareserkirin. Lê ew ê bibe destpêkek. Her kesê ku Ocalan nas dike û dişopîne dizane ku; di şert û mercên wiha de xwedî perspektîfek e ku dikare bi hin aliyan ve tevkariyê li çareseriya pirsgirêkê bike û rê veke. Hişmendiya dewletê ku bikaribe ji çareseriyê re bibe bersiv heye gelo? Perspektîfa ku hem Bahçelî hem jî ji aliyê hikûmetê ve tê gotin, beramberî vê helwestê nîn e. Em dibêjin qet nebe divê têkilî çêbibe." 

 

Temel li ser pirsa gelo dê bi Abdullah Ocalan re hevdîtin çêbibe yan na û dê bi kîjan navan re hevdîtin çêbibin jî, wiha got: "Xuyaye ku ev pêvajo ber bi dirêjkirina demê ve diçe, hêviyê dide, red nake û di heman demê de mijûl dike. " 

 

‘LI BENDA ÇI NE?’

 

Temel ji bo hevdîtina balkişand ser axaftina Wezareta Edaletê ya ‘demeke musaît’ û ji bo pirsa ‘li benda çi ne’ jî wiha axivî: “Dibe ku ew li bendê ne ku li Sûriyê hinek tişt zelal bibin. Pêvajoya ku hêzên koalîsyonê, HTŞ û Tirkiyeyê di nav xwe de dihewîne nîqaş û nezelal e ku çarenûs û statuya Rêveberiya Xweser dê çawa be... Belkî ew li hêviya vê yekê ne. Em jî rastiyê meraq dikin. Bi rastî tiştên ku ji Omer Ocalan re hatine gotin pir zelal e. Dibêje, eger şert û merc pêk bên û ev pêvajo hinekî samîmî bimeşe, ez ê hêza xwe, zanîna xwe ya teorîk û pratîkî di vî warî de bikar bînim da ku ev pêvajo ji nakokiyan derbasî zemîneke hiqûqî û siyasî bibe. ' Wê şaş be ku mirov bibêje ku banga Ocalan tenê li ser aliyê kurd, rêxistina wî yan jî DEM Partî yan jî tevgera siyasî ya kurd bi giştî ye. Yên ku şêwaza wî dizanin dikarin pir baş texmîn bikin ku ew dersên malê dide. Di hevdîtinên xwe yên berê de gotibû, "Rojava xeta min a sor e." Ev di girtekan de cih girtibû. Weke mînak, belkî nabêje ku divê Rêveberiya Xweser a Sûriyê xwe fesih bike. Hêviyek wisa şaş e. Wek mînak tê nirxandin ku PKK çekan berde yan na. Ew ê li ser çawaniya afirandina şert û mercên vê yekê nirxandinan bike. Ji ber vê yekê dê di hevdîtina ku li Îmraliyê bê lidarxistin de her kes encamê derxe.”

 

‘DIVÊ ÎMRALI WERE GIRTIN’

 

Temel da zanîn ku divê Girtîgeha Îmraliyê were girtin û wiha axivî: “Divê şert û mercên ku Ocalan bikaribe rol û mîsyona xwe tê de bilîze were afirandin. Di bin van şert û mercan de divê tev li pêvajoyê bibe. “ Temel bal kişand ser daxuyaniyên endamên Komîteya Navendî ya KCK'ê jî û diyar kir ku ew Abdullah Ocalan weke muzakere sereke dibînin. 

 

GAVÊN KU BÊN AVÊTIN

 

Temel bal kişand ser nîqaşa “efûya giştî” ya ji bo girtiyên nexweş û siyasî û wiha got: “Berî her tiştî divê tecrîda ku rengekî şantajê ye, spasdar e, dema tê xwestin dirêjkirin, dema tê xwestin tecrîd e, bi dawî bibe. Ji bo ku nîqaş bi tendurist bimeşin ev girîng e. Ji bo ku rêxistin li xwe guhdarî bike divê nîqaşek baş hebe. Ya duyemîn jî destûreke bingehîn a demokratîk pêwîst e. Ev ne tenê pêwîstiya kurdan û DEM Partiyê ye. Divê makeqanûn pirçandî û pirzimanî be. Divê em yekîtî û yekparçebûna Tirkiyeyê biparêzin, lê li Tirkiyeyê gelên cuda dijîn. Mijareke din jî girtiyên siyasî ne. Rewşeke ku girtî bi biryarên neheq û dadgehên alîgir di girtîgehê de tên ragirtin. Ji ber siyaseta demokratîk bi hezaran kes di girtîgehan de ne. Divê ev wekî paqijkirina rê were pêşkêşkirin.”

 

Temel anî ziman ku ger bi Abdullah Ocalan re têkilî çêbibe, wê di navbera Tirkiye û Bakur û Rojhilatê Sûriyeyê de li ser bingehek rast têkilî çêbibe û got, “Lê belê em dizanin hêzên navneteweyî çawa nêzî çareseriya pirsgirêka kurd dibin. Piraniya wan jî naxwazin Tirkiye ji van qeyd û bendan rizgar bibe. Ew ne alîgirê wê yekê ye ku li Tirkiyê ev pirsgirêk bi dînamîkên xwe bên çareserkirin. Hêzên ku dixwazin kurd bi Tirkiyeyê re aştiyê nekin hene û hesabên siyasî dikin.”

 

Temel diyar kir ku divê mûxalefet rola xwe bilîze û wiha got: “Divê ev ji însiyatîfa hikûmetê re neyê hiştin. Divê plan û proje bên danîn. Dibe ku CHP pêşengiyê bike, dibe ku DEM Partî bibe pêşeng. Lê di vî warî de kêmasiyên me hene."