‘Bir Kuşak Bir Yol’ projesinde Türkiye 'Kürt fobisi' çıkmazında

img

HABER MERKEZİ - "Bir Kuşak Bir Yol" projesi ile ABD karşısında güç kazanmaya çalışan Çin’in bu amaçla Ortadoğu'yu dizayn etme arayışında rol biçtiği Türkiye’yi "Kürt fobisi" saha dışına itiyor. 

Yunanistan ve İspanya krizleriyle sarsılan küresel ekonominin başında yer alan ABD, bu konumunu korumak için Kore, Çin, Rusya, İran ve AB ülkelerine dönük giriştiği ekonomik dizayn politikalarıyla kapitalist dünyanın açmazlarına "çare" arıyor. ABD kurduğu hegemonyayı daha da sağlamlaştırma hesapları yaparken, Çin, Kore ve Hindistan gibi günden güne büyüyen ekonomiler ise, mevcut pastadan pay alma arayışını yoğunlaştırdı. Ticaret yollarının geçiş güzergahı olarak kabul edilen Ortadoğu'da, 1900'lu yıllarda oluşturulan sınırlar bir süredir yeniden çizilmek isteniyor.
 
"Arap Baharı" adı verilen ve Tunus'la başlayıp, bugün hala Suriye ile devam eden Ortadoğu'yu dizayn etme savaşlarında Çin, 2013 yıllında eski "İpek Yolu" eksenli “Bir Kuşak Bir Yol” (One Belt One Road-OBOR) adlı yeni bir projeyi dünya kamuoyuna duyurdu. 65 ülkeyi kapsayan 3 milyardan fazla nüfusu ve 1 trilyon dolarlık yatırımı içeren proje, uzmanlara göre, küresel ekonomi ve siyasetin geleceğini önümüzdeki 50 yılda şekillendirecek bir içeriğe sahip. 
 
Bu proje kapsamında çizilen yeni ticaret yollarıyla büyümek ve ABD'nin güç ve etkisini kırmayı amaçlayan Çin, karadan ve denizden Avrupa’ya, İran üzerinden de Ortadoğu’ya açılmayı hesaplıyor. Bu amaçlarına ulaşmak için elindeki ekonomik gücü kullanan Çin, bir süredir Suriye sahasına indi. 
 
ÇİN'İN AMACI
 
Çin, “yüzyılın projesi” olarak adlandırdığı “Bir Kuşak Bir Yol” projesini 2013 yılında uluslararası kamuoyuna duyurdu. Dünya ticaretine kan pompalanacağı belirtilerek, her ne kadar projenin ekonomik ayağı ön plana çıkarılsa da, Çin’in asıl hedefi dünya pazarına kendi ticari anlayışını aşılayıp, yine siyasi ve kültürel hakimiyet kurmak. Avrupa merkezli başlayıp, ABD'nin yaptırım ve ek vergileri ile belli biçimlerde devam eden küresel ekonomik kriz, projeyi ilerletmesinde Çin'in önünü daha da açtı.  
 
ÇİZİLEN YENİ TİCARET YOLLARI 
 
Projenin temelinde 3 ana ticaret yolu bulunuyor. Bunlardan ikisi karadan, üçüncüsü ise denizden. Birinci yol, "Avrasya Köprüsü" olarak tanımlanıyor. Bu yol Kazakistan, Rusya, Belarus ve Polonya’dan geçerek Almanya’ya kadar devam ediyor. İkinci yol, Moğolistan ile Rusya arasındaki koridoru oluşturuyor. Üçüncü yol ise, "Orta Asya" olarak tanımlanıyor. Bu yol Çin’den başlayarak Afganistan, Pakistan, İran’dan geçerek Türkiye’ye kadar uzanıyor. Proje kapsamında yine Endonezya, Hindistan ve Singapur gibi Asya ülkelerini birleştiren bir yol daha var. 
 
Aynı kapsamda üç deniz yolu haritası çizilmiş. "Kuzey Buz Yolu" olarak adlandırılan deniz yolu, Kuzey Çin’den Rusya’ya uzanıyor. "Güney Asya Yolu" ile Japonya, Kore ve Asya ülkeleri birbirine bağlanıyor. Üçüncü deniz yolu ise, ikinci yol aşıldıktan sonra karadan Avrupa ülkeleri, yani Hollanda ve Almanya’ya uzanıyor. 
 
TÜRKİYE ROL KAPMA PEŞİNDE
 
ABD ile çelişkiler yaşayan Türkiye, ABD’nin Ortadoğu’yu yeniden dizayn savaşında en çok zarar gören ülkelerden biri oldu. Özellikle Kürtlere dönük yaklaşımda yaşanan ısrar Türkiye’yi kimi noktalarda uluslararası güçlerle karşı karşıya da getirdi. Bu yüzden bir süredir ekonomik bir kriz yaşayan Türkiye, krizden kurtulmak için ise farklı alternatifler üretme arayışına girdi. Bu alternatiflerden biri Rusya ile kurduğu ilişki. Ancak bu ilişki Ortadoğu’daki gelişmelerle henüz sağlam bir temele oturtulmaktan uzak. 
 
Bu tabloda Kürtlerin rolü ise, her geçen zaman içerisinde daha da belirginleşiyor. Bu yüzden Çin’i bir başka alternatif olarak gören Türkiye, projede rol alma arayışı içinde. Ekonomisini Amerika ve Avrupa’nın etkisinden çıkarmak için Çin ve Rusya’ya yaklaşan Türkiye’nin, bu amaçla bir araya gelinen Çinli devlet yetkililerine transit geçilen bir ülke konumunun ötesinde daha fazla rol alma isteklerini ilettiği gündemde.
 
ABD’NİN BASKISI 
 
Türkiye’nin rotasını kırdığı bu hat, ABD ile önümüzdeki dönemde daha fazla çelişki yaşanıp, karşı karşıya gelmesi demek. Nitekim ABD, Çin’in bu projesini hegomonyasına dönük bir tehdit olarak görüyor. Projeyi daraltmak için Ortadoğu ülkelerine ambargo uygulayan ABD’nin Rahip Brunson'un tutuklanması ile Türkiye'ye dönük giriştiği ekonomik ambargo da bu adımlardan biri. Türkiye ve diğer ülkelere dönük benzeri baskıların önümüzdeki dönemde artma olasılığı yüksek. Yine Çin'in bu projesinde Türkiye ile birlikte yer alma arayışında olan Almanya ve ABD arasındaki çelişkilerin perde arkasındaki neden de bu nokta. 
 
KÜRTLER KİLİT NOKTADA 
 
ABD'nin ambargosu karşısında Türkiye’ye ilk destek verenlerden biri projenin sahibi Çin olmuş ve 35 milyar dolar kredi açmıştı. Projede almak istediği rol doğrultusunda Türkiye, Kürt coğrafyasında tam egemenlik sağlama niyetinde. 20’nci yüzyılda yönünü Avrupa'ya çeviren Türkiye için gelinen aşamada Ortadoğu’ya yayılmak bu nedenle daha fazla önem taşıyor. Zira Çin'in projesinin en önemli ayaklarından biri, İran ve Türkiye arasındaki sınır bölgesi. Özellikle Türkiye, İran ve Irak üçgenindeki bölge, Türkiye’nin bu projeye katılımı açısından önemli bir noktada. Bu nedenle Kürtlerin rolü daha da etkili bir hal alıyor. 
 
Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, projeye daha fazla dahil olma konusunda Çin’i razı etmek için burayı kendi kontrolü altına almak istiyor. Bu hesapla önünde iki yol var. Birincisi, Kürtlerin saf dışı edilmesi, ikincisi ise işbirliği yapmak. Ancak son dönemde Xakurkê bölgesine yönelik askeri saldırılar, birinci tercihin benimsendiğinin işareti.
 
XAKURKE SALDIRISI 
 
Bu tercihle AKP iktidarı 10 Mart 2018 tarihinde Xakurkê alanına dönük ilk saldırıları başlattı. Xakurkê’ye saldırı devletin sınır ötesi operasyonunun 30’uncusu olarak tanımlandı. Operasyonun karakteri de geçmişte yapılan operasyonlardan oldukça farklı. Türkiye eskiden sınır ötesi operasyonlarını bir gerekçe ile başlatırdı ama hem Efrîn hem de Xakurkê’ye yönelik saldırıların tüm bölgeyi kapsayacağı açıklandı. Türkiye, Xakurkê'ye girmeyi Çin projesinde kalıcı olmak için önemli görüyor. Çünkü bu bölgedeki PKK'lilerin varlığı, Türkiye için bir engel durumunda. 
 
Çin projesinde Türkiye’ye geçişin en önemli noktalarından biri Tahran’dan Tebriz’e, oradan da Hakkari'nin Şemdinli-Yüksekova ilçeleri üzerinden ülkenin batısına uzanan yol. Bu bölgeler ise, yine yoğunlukta PKK'nin faaliyet alanları. Türkiye, Xakurkê ile başlayıp PKK'nin güç olduğu alanlarda hakimiyet sağlamak istiyor.  
 
ÇİN'İN ALTERNATİFLERİ HAZIR
 
Bölgeye yönelik uzun süredir devam eden bu operasyondan sonuç alınamaması halinde Türkiye’nin projeye girme konusunda Çin’i ikna etmesi oldukça zor. Çin’in ise şimdiden iki alternatif yol belirlediği konuşuluyor. Biri Irak’tan doğrudan Suriye’nin Akdeniz kıyılarına, oradan da Avrupa’ya uzanacak yol. Diğeri ise, İran, Azerbaycan, Gürcistan ve Rusya’nın kuzeyinden Avrupa’ya uzanacak yol. Bu her iki alternatifte de Türkiye’nin rolü ortadan kalkıyor. Hata birinci alternatifte öngörülen yol Tahran, Musul ve Halep olarak geçiyor. Bu bölgelerde Kürtlerin etkisi fazla. Bu da Türkiye için büyük bir tehlike olarak algılanıyor. 
 
Türkiye'nin başarısızlık ihtimalini değerlendiren Çin Cumhuriyeti, 24 Temmuz’da “Bir Kuşak Bir Yol” projesinin bazı sorunlardan kaynaklı ertelenebileceğini açıkladı. Çin'in diğer adımları atmasında ise, Ortadoğu'daki dengeler belirleyici olacak.
 
Sonuç olarak Türkiye’nin Xakurkê bölgesine yönelik operasyonunu ekonomik arayışların dışında tek taraflı olarak değerlendirmek yanlış. Mevcut gelişmelerle okunduğunda giriştiği yolda Türkiye'nin asıl açmazı, değişen dünyayı Kürtler konusunda hala statükocu zihniyetle okuması.
 
MA / Erdoğan Altan

Diğer başlıklar

11:57 'Orhan Doğan' ismine ret kararı mahkemeye taşındı
11:35 DEM Parti'den 'suikast' açıklaması: Önder kamuoyunu paniğe sürüklemek istemedi CANLI
11:16 Sırrı Süreyya Önder için memleketinde taziye kuruldu
11:14 Hindistan ve Pakistan’da karşılıklı saldırılar yoğunlaşıyor
11:12 Çözüm karşıtları devrede!
10:52 Ailelerden İmralı'ya gitmek için başvuru
10:37 Gardiyan saldırısından şikayetçi olunca sanık durumuna düştü
10:00 Koçerlerin zorlu yolculuğu başladı
09:55 Gazeteci Kanbal hakkında dava açıldı
09:23 Kürt sorununun çözümünde heba edilen süreçler
09:08 Gabar'da orman kıyımının yeni görüntüleri
09:07 Semt pazarındaki yurttaşlar: Çözüm Öcalan’ın çağrısında
09:06 Dicle Anter: Sırrı gerçeklerle yüzleşilmesi için savaştı
09:05 Antalya'daki cezaevlerinde 90 hasta tutsak var: Serbest bırakılmalılar
09:04 Şirnex’te öldüren sağlık hizmeti: Ekipman ve doktor yok
09:03 Uluslararası Kadın Yönetmenler Festivali: Dayanışma güçlendiriyor
09:02 Tutsak yakınları: Gözümüz televizyonda büyük barışı bekliyoruz
09:01 ‘Umut hakkı düzenlemesi tartışmasız atılması gereken adımdır’
09:00 09 MAYIS 2025 GÜNDEMİ
08:30 31 yıl sonra memleketinde coşkulu karşılama
08/05/2025
23:44 ‘Suriye’de 5 ayda 5 bin 500 sivil öldürüldü’
22:48 SOHR: Silahlı gruplar Şam’da yurttaşların evlerine el koydu
22:07 Birçok kentte Abdullah Öcalan posterleri asıldı
21:34 Êlih’te kadınlar buluştu: Kayyım zihniyetine karşı dayanışacağız
21:22 Wan’da Kürt Dili Bayramı şöleni
21:08 Yeni Papa Robert Francis Prevost oldu: Barış sizinle olsun
21:02 Federe Kürdistan’da yaşamını yitiren Işık’ın taziyesine kitlesel ziyaret
20:57 Sırrı Süreyya Önder anısına Beynelmilel gösterimi
20:54 ‘Kürtçe hukuk literatürünün oluşturulması gerekiyor’
19:32 15 yaşında girdiği cezaevinden 46 yaşında çıktı
19:21 Eskişehir'de kadın katliamları protesto edildi
19:15 Dêrsim Belediye Eşbaşkanı Birsen Orhan davasında karar
19:03 Türkiye ile Irak arasında 11 anlaşma imzalandı
18:55 Taciz failine verilen cezanın bozulması protesto edildi
18:45 Şarbajêr’de bir kolber katledildi
18:10 ‘Cezaevinde kalamaz’ raporu dikkate alınmadı: Elisa Ayık tahliye edilmedi
17:44 Qoser Meclisi: Zeyni İpek, araçları yandaşlara peşkeş çekmek için istedi
17:36 Qoser’de bir öğretmen öldürüldü
17:21 Pasûr Belediyesi eşbaşkanları halk buluşması düzenledi
17:12 DEM Parti’den kayıt dışı çalışma koşullarının tespiti için önerge
17:01 Ankara'da bir kadın katledildi
16:54 Wan'da Kürt Dili Sempozyumu düzenleyecek
16:33 Arınç’tan taziye ziyareti: Süreçte yer alanları devlet korumalı
16:01 Amed’de hukuk öğrencileri Önder’i andı
15:51 9 kadın tutsağa ‘sarılma’ ve ‘zılgıt’ cezası
15:39 CHP İl Başkanı Çelik ve 25 kişi hakkında iddianame
15:28 Mersin’de ağaç katliamına karşı nöbet
15:19 Zirai don için 'özel afet bölgesi' çağrısı
14:50 Nisan ayında 8'i çocuk, 152 işçi hayatını kaybetti
14:49 Özel’den İmamoğlu’na ziyaret
14:21 124 isimden Önder’e veda: Hepimizin yüreğine barışı yazdın
14:12 'Çocuk Hastanesi'nin deprem raporu 27 aydır gizleniyor'
14:12 Zırhlı araçla katledilen Öner davası istinafa taşındı
13:31 Hastane yolunda tutsaklara saldırı
13:12 Tutsaklara hücre cezası
12:55 Cezaevindeki şiddet davasında görüntüler istenecek
12:45 Erdoğan: Bizi kolay bir süreç beklemiyor
12:29 TBB'den avukata saldırıya tepki
12:25 Werîşe Muradî’nin tedavi hakkı engelleniyor
12:19 Avukatlardan İmralı başvurusu
12:18 Gazeteci Güneş davasında emniyetten 'bilgi' istenecek
12:14 Amed’de tutsaklar için yapılacak açıklamaya çağrı
12:05 DEM Parti'den Önder'e suikast iddialarına dair açıklama
12:02 Amed'de ArtTigris Sanat Fuarı'nın lansmanı yapıldı
11:08 Hasta tutsak Karatay'ın yeniden yargılanmasına devam edildi
11:03 Serê Gulanê etkinliklerinin startı verildi
10:57 Hindistan-Pakistan çatışmasında en az 43 ölü
10:52 'Kuyu tipi' cezaevlerine karşı açlık grevi başlatılıyor
10:43 Gazeteci Zeynep Kuray hakkında beraat kararı
10:28 Dezenformasyonla Mücadele Merkezi’nden İmamoğlu açıklaması
10:16 İşçiler greve gitti, çöp yığınları oluştu
10:14 GES'e karşı direnenler: Göç etmek istemiyoruz
10:05 DAİŞ’in Dêrazor’a saldırıları sürüyor
09:26 Hasta tutsak Ayık’ın annesi: Barış için önce hasta tutsaklar bırakılmalı
09:25 ‘Sürgüne’ karşı oturma eylemi başlattı
09:13 ‘Sırrı’nın cenazesine katılanlar barış mücadelesi sözünü verdi’
09:12 ‘Şiddetin son bulması için sorumluluk alınmalı’
09:08 30 yılın ardından tahliyesi ertelendi: Ölsem de pişmanlığı kabul etmem
09:06 Amed’de halk ulaşım zammına tepkili: Geri çekin
09:05 'Önder'e sözümüz; bu topraklara onurlu barışı getirmektir'
09:04 33 yıllık sürgünden sonra Amed’te sahneye çıktı
09:03 Ev ev gezerek Öcalan'ın çağrısını anlatıyorlar
09:02 Ateşkese rağmen 23 bin 369 saldırı
09:02 Dünyada barış görüşmeleri: Karşılıklı adımlarla çözüm sağlandı
09:00 08 MAYIS 2025 GÜNDEMİ
07:49 Amêdiyê Bölgesi’ne hava saldırısı
06:12 İmamoğlu'nun X hesabına erişim engeli getirildi
00:10 AYM'nin kararına tepki: Bu düzenlemeye boyun eğmeyeceğiz
07/05/2025
22:37 Suriye sahil kentlerinde 10 kişi kaçırıldı
21:33 'Özgür Özel'e yapılan saldırı araştırılsın' önergesine ret
21:21 Fed faiz kararını açıkladı
21:17 Tutsak kadınlardan Sırrı Süreyya Önder için taziye mesajı
20:47 AK’nin Türkiye raporu onaylandı
20:36 ÖHD ve TUHAD-FED: Hasta tutsakların yeri cezaevi değil hastanedir
20:01 Meclis’te 2025 yıllı ‘Sırrı Süreyya Önder Barış Yılı’ talebi
19:22 Mor Dayanışma: Bir üyemiz ajanlaştırılmaya çalışıldı
18:50 KHK eylemi 330'uncu haftasında: Sırrı’ya sözümüz barış olacak
18:47 Kadın katliamları ve cezasızlık protesto edildi
18:35 Mêrdîn’de köylüler direndi, kepçeler çekildi
18:20 ÇED raporundaki sahte fotoğraflara suç duyurusu
17:43 Emekliler TÜİK önünde: Maaşlarımız sadakaya dönüştürüldü
17:37 AYM’ye yürüyüşleri engellenen kitle oturma eylemi başlattı
17:33 Cenevre eyleminde Sırrı Süreyya Önder anıldı
17:13 İzmir’de 3 belediyede iş bırakma eylemi
17:02 Amik Ovası çiftçileri isyan etti
16:31 Önder için mevlit ve taziye
16:27 Oda ve borsalardan Sudani-Erdoğan görüşmesi öncesi 5 talep
16:21 TÜSİAD'ı ziyaret eden Özel: Bundan sonra yeni bir iktidar var
16:09 Dêrsim'de askeri operasyon
16:07 AYM'ye yürümek isteyen hayvan hakları savunucularına polis engeli
15:29 Meclis'te Önder anması: Eksik bıraktığı süreci tamamlamamız gerekiyor
14:59 AYM'den Hayvan Yasası’nın iptali başvurusuna ret
14:43 Sağlıkçılardan şiddete karşı eylem
14:40 Hayvan hakları için AYM önünde eylem
14:39 İHD’den gözaltılara tepki: Tutsaklarla dayanışma insanidir
14:10 Wan’da 15 Mayıs Kürt Dili Bayramı startı
13:48 SGDF Eşbaşkanı Müslüm Koyun tahliye edildi
13:46 Semra Güzel davasında tanık hakkında zorla getirme kararı
13:34 Bahçeli'den Önder'in Meclis'teki taziyesine ziyaret
13:24 GES'e karşı çıkan yurttaşlar kepçeleri durdurdu
13:07 Avukat İçli'ye dönük silahlı saldırıya tepki
13:02 İstanbul’da 3.4 büyüklüğünde deprem
12:34 Almanya’da Kürt üniversitesi açılıyor
12:34 Rektörden İmamoğlu diploması açıklaması
12:26 'Örgüte yardım' iddiasının 'örgüt üyeliği' kabul edilmesinde ihlal kararı
12:25 Suriye'de 24 saate 13 kişi katledildi
11:23 Gazeteci Diren Yurtsever beraat etti
10:49 JINNEWS şiddet çetelesi: 34 kadın katledildi, 14 şüpheli ölüm
10:39 Bir yılda 6 bin kişi trafik kazalarında yaşamını yitirdi
10:29 Hilal Kar’ın katiline ağırlaştırılmış müebbet hapis
10:16 Hindistan-Pakistan arası çatışma: Onlarca ölü, 3 uçak düştü
10:01 'Kadınların Ayak İzi' yürüyüşü: İşimizi istiyoruz
09:57 Cixsêliler GES’e karşı mücadelede kararlı
09:11 Önder'i anlattı: Hayalini kurduğu Demokratik Cumhuriyet'i Öcalan’ın paradigmasında gördü
09:09 Kerboran'da 3 mahalle yolu 'güvenlik' gerekçesiyle kapatıldı
09:08 Ayla Akat Ata: Önder’in mücadelesi vasiyettir
09:07 Çilek üreticileri artan maliyetlerden şikayetçi
09:06 Zeyneb Murad: Öcalan’ın çağrısı konferansa zemin hazırladı
09:02 Barış Anneleri: Önder'in mücadelesi başarıya ulaşacak
09:00 Hasta tutsaklar için 16 kentte eylem yapılacak
09:00 07 MAYIS 2025 GÜNDEMİ
06/05/2025
23:57 Yüzde 78 engelli hasta tutsak tahliye edildi
23:43 Hindistan'dan Pakistan'a saldırı
23:25 ABD ile Husiler arasında ateşkes sağlandı
23:16 Suriye’de 5 kişi katledildi
22:54 HSK için adaylar belli oldu: CHP seçimden çekildi
21:34 Suriye’de bir cezaevinde isyan çıktı
21:18 Amed’de avukata silahlı saldırı
20:57 Gazeteciler Ercüment Akdeniz ve Yıldız Tar’a ‘örgüt üyeliği’ suçlaması
20:40 Minguzzi cinayetinde iki gözaltı daha