VAN - Van depreminin yıldönümünde HDP Van Milletvekili Murat Sarısaç, yurttaşlar ve esnafların mağduriyetlerinin giderilmesi ve alınabilecek tedbirlerin belirlenmesi için Meclis bünyesinde Araştırma Komisyonu kurulmasını istedi. 

 

Halkların Demokratik Partisi (HDP) Van milletvekili Murat Sarısaç, Van'da 23 Ekim ve 9 Kasım 2011 tarihlerinde yaşanan iki büyük deprem felaketi sonucu yaşanan mağduriyetlerin giderilmesi ve bu konuda alınabilecek tedbirlerin belirlenmesi için sunduğu önerge ile Meclis Araştırması açılması istedi. 

 

Sarısaç, sunduğu önergesinde, "23 Ekim ve 9 Kasım 2011 tarihlerinde yaşanan depremlerde 644 yurttaşımız hayatını kaybederken 1.966 yurttaşımız yaralanmıştır. Bununla birlikte Van Merkez, Erciş ve birçok köyde birçok ev ve işyeri yıkılırken, birçok yerde de ciddi hasar meydana gelmiştir. Buna rağmen Van depreminin üzerinden yedi yıl geçmesine rağmen yurttaşlarımızın barınma sorunu ve esnafın vergi borcu başta olmak üzere birçok sorun halen devam etmektedir. Dolayısıyla Van depremine bağlı olarak esnafın ve yurttaşların devam eden sorunlarının tespit edilerek alınabilecek tedbirlerin belirlenmesi amacıyla Anayasa’nın 98’inci, İçtüzüğün 104’üncü ve 105’inci Maddeleri gereğince Meclis Araştırması açılması" önerisinde bulundu.

 

HDP’li Sarısaç, önergesinde Araştırma Komisyonu kurulması isteminin gerekçelerini şöyle belirtti: 

 

"Türkiye’nin jeolojik yapısı nedeniyle meydana gelen depremlerin ciddi can ve mal kaybına neden olmakla birlikte yurttaşların yaşamını altüst ettiği hatırlatıldı. Yine istenilen Meclis Araştırma önergesinin gerekçesinde "Etkin bir deprem kuşağında bulunan Van’da da 23 Ekim 2011’de meydana gelen Van-Erciş merkezli deprem ve 9 Kasım 2011’de yaşanan Van-Edremit merkezli deprem ciddi bir yıkıma ve zarara neden olmuştur.

 

YIKIMININ BOYUTU 

 

Van’da meydana gelen iki deprem nedeniyle 644 yurttaşımız hayatını kaybederken 1.966 insanımız yaralanmış ve 252 vatandaşımız ise enkazdan yaralı olarak kurtarılmıştır. Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığının (AFAD) hazırladığı rapora göre; konut, işyeri ve ahır bazında; 48.689 yıkık/ağır hasarlı (yüzde 26), 22.483 orta hasarlı (yüzde 12) ve 73.058 (yüzde 39) az hasarlı yapı tespit edilmiştir.  Hasarsız yapıların, incelenen tüm yapılar içerisindeki oranının yaklaşık yüzde 23 olduğu belirtilmiştir. Buna göre incelenen her 100 yapıdan yaklaşık 77’sinin deprem nedeniyle bir derece hasar gördüğü gerçeğine bakıldığında Van depreminin neden olduğu yıkımın boyutu da ortaya çıkmaktadır.

 

'AFET BÖLGESİ İLAN EDİLMEMESİ AĞIR SONUÇLARA NEDEN OLDU'

 

Van depreminin yıkıcılığına rağmen kurtarma ekiplerinin bölgeye sevkinde yapılan hatalar başta olmak üzere bütüncül ve herkesin katılımını sağlayacak bir planlamanın yapılmaması ve en önemlisi de Van’ın 'afet bölgesi' ilan edilmemesi ağır sonuçlara neden olduğu gibi depremin etkilerinin bugün de devam etmesine neden olmuştur. Oysa muhtelif zamanlarda Karadeniz Bölgesi’nde yaşanan sel felaketlerinde ve Sakarya depreminde ilgili kanun gereği afet bölgesi ilan edilerek yaralar hızlı bir şekilde sarılabilmiştir. Aynı şekilde Sakarya depremi akabinde 4731 Sayılı Kanun gereğince Sakarya esnafının bir kısım vergi borcunun silindiği bilinmektedir. Buna karşın Sakarya ilinden daha düşük milli gelire sahip olan Van’da ilgili Kanun’da belirtilen uygulamaya başvurulmamıştır. 

 

Depremden sonra Van nüfusunun önemli bir bölümü şehir dışında yaşamak zorunda kalırken kimi iş yerleri 15 ay boyunca kapalı kalmış, kimi işyerleri ise hiçbir iş yapamamıştır. Bu durum küçük esnafın mal ve hizmet satımında olsun, satılan mal ve hizmetin bedelinin tahsilinde olsun birçok ciddi sorunun yaşanmasına neden olmuştur. Bu süreçte Van esnafının biriken vergi borcuyla ilgili vergi terkinin yapılacağına ilişkin sözler verilse de herhangi bir adım atılmamıştır. Bunun yerine 2011/2355 Sayılı kararname ile Van esnafının vergi ve kredi borçları mücbir sebep hali nedeniyle ertelenmiştir. Mücbir sebep halinin sona ermesinden sonra esnafın ciddi bir vergi borcu ve kredi geri ödemeleri sorunuyla karşı karşıya kaldığı bilinmektedir. Bu durum Van’da ticaretin tıkanmasına, esnafın iş yapamamasına ve lokal bir ekonomik krizin derinleşerek büyümesine sebep olmuştur.

 

'YAPILAN KONUTLAR YÜKSEK BEDELLERLE SATILDI'

 

Aynı şekilde deprem sonrasında meydana gelen barınma sorunu da kalıcı ve adil bir çözüme kavuşturulamadığı için sorunlar bugün de devam etmektedir. TOKİ marifetiyle yurttaşların mevcut arsaları düşük bedellerle alınırken yapılan konutlar kat mülkiyeti karşılığında yüksek bedellerle kendilerine satılmıştır. Bunun yanında hazine arazileri de TOKİ’ye bedava tahsis edilmesine rağmen konutlar üzerinden yoksul halk borç batağına sürüklenmiş, birçok yurttaş evinden çıkmak zorunda kalmıştır. Bugün TOKİ konutlarında ulaşım, kanalizasyon, su ve elektrik gibi sorunlar da hâlâ devam etmektedir. Öyle ki bazı TOKİ konutlarında okul ve cami dışında diğer kamu hizmetleri de sunulmadığı gibi yakıt sorunun olduğu yönünde şikâyetler de sıklıkla duyulmaktadır. Aynı şekilde TOKİ konutlarında ilgili şirketin süresi dolduğu halde yönetimi hak sahiplerine devretmemesi de ciddi bir sorundur.

Gerekçede belirtilen sebepler başta olmak üzere Van’da 23 Ekim 2011 ve 9 Kasım 2011 tarihlerinde meydana gelen iki depremin toplum ve kent üzerinde süren etkilerine yönelik Meclis Araştırması açılması yararlı olacaktır."