Uca: Şengal'de öz yönetim bazı çevrelerde rahatsızlık yarattı

img

İZMİR – Ege İnsan Hakları Okulu çalıştayında konuşan HDP’li Feleknas Uca, statüsüz bırakılmak istenen Şengal’de öz yönetim deneyiminin birçok çevrede rahatsızlık yarattığını belirtti. 

Özgürlük İçin Hukukçular Derneği (ÖHD), Dünyada İnsan Hakları ve Demokrasi İçin Avrupalı Avukatlar Birliği (ELDH), Avrupa Demokrat Avukatlar Birliği (AED) ile İzmir Dayanışma ve Bilimsel Araştırma Derneği tarafından düzenlenen Uluslararası Ege İnsan Hakları Okulu 2022 Sonbahar Çalıştayının 2’nci günü sona erdi.

Çalıştay öğleden sonra “Adalet krizi derinleşirken toplumsal hareketlerin durumu” başlıklı oturumla başladı.

Bu oturumda ilk olarak konuşan Jineoloji Dergisi Yayın Kurulu Üyesi Avukat Ruşen Seydaoğlu, Kürt kadınlarının geleneksel toplumsal cinsiyet rolü ve devletin dayattığı kimliklerden sıyrılarak üçüncü yolu çizdiğini söyledi. Kadınların bu çoklu saldırının içinde bir kimlik oluşturabilmek için farklı deneyimler ortaya koyduğunu kaydeden Seydaoğlu, kadınların evlere hapsedilen ulaşılamayan kadınları örgütlemenin yollarının aradığını ve bunu meclisler haline getirdiğini belirtti. Kürt kadın hareketinin yakaladığı dinamik sayesinde güçlü kadın siyasetçilerin tutuklanmasına rağmen yoluna devam ettiğini vurgulayan Seydaoğlu, “Gücünü hem teoriden hem de eylemden alan kadınlar akıl ve mücadele sistematiğiyle devam etti. Buna karşın yüzlerce kadın kurumu ve milyonlarca kadının örgütlü olduğu kurumlar kayyımlarla kapatılmaya çalışıldı. Devletin saldırısı arttıkça direnişini de arttığı bir durum ortaya çıktı” dedi.

JİNELOJİ

Kadın erkek arasında yaşanan eşitsiz ilişkilerin toplumsal anlaşmayı bozduğuna değinen Seydaoğlu, Kürt kadınlarının hukukun mevcut konumunun bu sorunu çözemediğini dile getirdi. Jinelojinin burada önemli olduğunun altını çizen Seydaoğlu, “Toplumsal sözleşmenin odaklarından birisi nasıl yaşayacağız tartışmalarıydı. Bu çerçevede Kürt kadın hareketi eş yaşamı tartışmaya açtı. Bu bir erkek kadın ya da doğayla kuracağımız ilişkinin genel ilkelere nasıl dönüşeceği ile ilgiliydi. Toplumsal faydayı açığa çıkarabilecek bir hukuk tartışması yaratmayı söylüyoruz. Jineloji toplumsal bir bilimsellik toplumu dönüştürecek bir bilim kaygısı. Jineloji kendisini demokratik modernitenin bilim ayağı olarak ifade ediyor. Kürt kadınlarını hareketi gibi bir yanılgı yaratsa da ulus ötesi biçimde ağlarını ören kadınların demokratik konfederalizmi ile aşılacağını söyleyen bir tartışmayı davam ettiriyoruz. Mevcut sistem kendisini yok ediyor. Bizim buradan yeni bir hukuk tariflememiz gerekiyor” diye konuştu.

EMEK REJİMİ

Daha sonra konuşan Gazeteci Bahadır Özgür de özne değil de failden yola çıkıldığında Türkiye’deki bütün meselelerin ekolojiye geldiğini vurguladı. Ekolojik yıkımla toplumsal katmanların dağılmasının eş zamanlı olarak geçtiğini belirten Özgür, “Hak siyasetinin yaşadığı krizin altında yatan ilişkiler buradan şekilleniyor. Hak siyaseti anlamında yeni olanaklar sunuyor. Yeni bir emek rejimi kurulmak istenen düzende bunun yolu ‘artık nüfus’ yaratmaktan geçer. Nüfusun doğal artışının yanında yeni bir emek ordusu yaratma ihtiyacı var. Bu AKP’nin becerdiği bir şey. Emek rejimi kurulurken bütün toplumsal katmanlar alt üst olmuş. Bugün Türkiye tamda bunu yaşıyor” dedi.

EKOLOJİ HAREKETİNİN ÖNEMİ

Çevresel yıkımın Türkiye’yi siyasi alt üst oluşa itebileceğini söyleyen Özgür, “Bu süreci çıkmazların yanında olanaklar sunduğunu düşünüyorum. Toplumda geniş bir hayatta kalma sorunu yerleştirilmiş oldu. Geçmişte yan yana gelemeyecek hareketlerin yan yana dizildiğini görüyoruz. Burada ekoloji hareketini önemsiyorum. Ekoloji hakaretinin diğer hak mücadelelerini hareketlendireceğini düşünüyorum. Geriye düşen emek hareketinin bile ekolojik hareketle canlanacağını düşünüyorum. Ekoloji mücadelesinin parçalanmış yapısına ve zayıflına rağmen çok etkili olduğunu düşünüyorum. Çok fazla kesinini hayati sorunlarını kapsayan ve sermayeyi kesen bir mücadele olduğunu düşünüyorum” şeklinde konuştu.

YEŞİL NEOLİBERALİZM

Son olarak konuşan ekolojist yazar Max Ajl ise, “Dünyanın ekolojik kriz içinde olduğu kesin. İnsanlar mevcut üretim biçimiyle, doğanın kendisini yenilemeye yetmeyeceğini biliyor. Bu sadece yoksullar için değil zenginler içinde önemli hale geldi. İklim krizi en acil ele alınması gereken kriz. Çok geniş bir ekolojik yıkım var. Bu mesele sadece iklim meselesi de değil. Var olan iktidar ve gücün de dağıtılmasıyla ilgili bir durum. Şu an da yeni yeşil liberalizm ile karşı karşıyayız. Bunun bir amacı da ekonominin büyümesini sürdürebilmek ve mülkiyetin şu an ki dağılımını korumak. Önümüzdeki 40 yılın gündemi bu olacak. Buna dair bir direniş geliştirmek gerekiyor” dedi.

Çalıştayın 2’nci günü “Yerel yönetimler ve toplumsal hareketler” başlıklı oturumlarla sona erdi.

EZİDİ KATLİAMI

Burada ilk olarak konuşan Halkların Demokratik Partisi Milletvekili Feleknas Uca, Şengal deneyimi üzerinden yerel yönetim deneyimlerini anlattı. Şengal’deki öz yönetimin bölgede verilen kadın mücadelesi ve IŞİD katliamından bağımsız konuşulamayacağını söyleyen Uca, 2013 yılında Şengal’de gerçekleşen Ezidi katliamından bahsetti. Uca, “Bu katliam gerçekleştiği sırada KDP’li peşmergeler Şengal’den çekildi. Öncesinde sizi koruyacağız demişlerdi. DAİŞ geldiğinde ilk onlar kaçtı. Ezdiler yalnız bırakıldı. 12 özgürlük hareketi savaşçısı oraya yöneldi. 3’ü KDP tarafından yakalandı. Sadece 9 kişi mücadele edip insani koridorun açılmasını sağladı. Susuz ve yemeksizlikten onlarca insan hayatını kaybetti. 21’inci yüzyılda yaşanan en büyük trajedi Ezidi kadınlarının yaşadığı trajediydi. Dünyanın hiçbir yerinde kadınlar pazarlarda köle olarak satılmadı. Musul’da Ezidi kadınların ellerine zincir vurup çarşaf giydirdiler. IŞİD elinden kurtulan kadınlarla konuştuğumuzda bir defa değil günde defalarca kez satıldıklarını söylediler” dedi.

ŞENGAL’DE ÖZ YÖNETİM

“Bu katliamın sebeplerinden birisi de Şengal’in örgütsüz olmasıydı” diyen Uca, devamında şunları söyledi: “Şengal’de Ezidilerin öz yönetimleri olsaydı bu katliam olmayacaktı. Ama katliamdan sonra bölgede öz yönetimler oluşmaya başladı. Öz yönetimle birlikte kadın ve gençlik meclisleri oluşturuldu. Kültür ve basın çalışmaları yapıldı. Bu Şengal’de yeni bir yaşama sebep oldu. 70 yaşındaki anneler dahil mevzilerde Şengal’i savunmaya başladılar. IŞİD elinden kurtulan kadınlar Şengal savunmasına katıldı. Bu öz yönetimle birlikte yeni bir yaşam oluştuğu için Irak bölgesindeki en sakin bölge Şengal oldu. Ama Türkiye devleti kaç defa Şengal’e saldırdı. Hastaneler, sivil halk bombalandı. Ezidi toplumu için önder olanlar hedef olarak görüldüler. Şengal’deki öz yönetim birçok çevre tarafından tehlike olarak görülüyor. İradesiz ve köle bir toplum istiyorlar.”

ŞENGAL’DE DEĞİŞİM

Şengal üzerinde statüsüzlüğün devam etmesinin istendiğini vurgulayan Uca, “Şengal’in kendisini örgütlemesi için daha da güçlenmesi lazım. Onun için bu konu çok önemli. Soykırım öncesi ve sonrasında önemli bir değişim var. Ama bu iradeye tahammülleri yok. 9 Ekim’de Irak ve Kuzey Irak Bölgesel Kürt Yönetimi arasında yapılan anlaşma da Şengal için büyük bir sorundu. Bu anlaşmada bütün güçlerin Şengal’den çıkarılması istendi. Şengal’de doğmuş ve burayı savunmuş insanların buradan çıkmasını istiyorlar. Halkta bunu kabul etmiyor. Keşke Şengal dağının dili olsaydı da soykırımın trajedisini ve verilen direnişi anlatabilseydi” diye konuştu.

BELEDİYELERİN YETKİLERİ TIRPANLANDI

Ardından konuşan akademisyen Zülfiye Yılmaz ise, Türkiye’de yerel özerlik ifadesinin Anayasa’da geçmediğini ifade etti. Belediye ve ile özel idaresi kanunlarında belediyelere mali ve idari özerlik tanımı yapıldığını kaydeden Yılmaz, “Bu tanımlar 2011 yılından itibaren kaldırılmaya başlandı. Bu tarihte kapsamlı bir Kanun Hükmünde Kararname çıkarma yetkisi yerel yönetimlerin yetkilerini sarstı. Belediye kanununda büyükşehirler, ilçe beledileri karşısında güçlendi. 2016’da belediyenin gündelik hayatını etkileyecek düzenlemeler getirildi. Belediyelerde hizmetin aksadığını denetleme yetkisi sulh hakimlerinden alınıp valilere verildi. Bu iç denetim ve mali özerkliği etkileyen bir mesele olarak gündeme geliyor. Böylece belediyeler ve özerklik boğuldu” diye belirtti.

‘YARGIYA TALİMAT’

Belediyelerin güvenlik nedeniyle taşınmazlarının içişleri bakanlığına devredilmesi kararı alındığını dile getiren Yılmaz, aynı zamanda belediyenin bütün gelirlerini yönetme yetkisinin cumhurbaşkanına verildiğini söyledi. Başka bir düzenlemeyle yatırım fonlarından yaralanmanın cumhurbaşkanının takdirine bağlandığını aktaran Yılmaz, “Bu şundan önemli. Yakın zamanda yerel yönetimler için uluslararası bir kredi çıktı. Bu krediden hangi beledilerin yararlanacağı konusunda cumhurbaşkanın karar verecek. Yine belediye başkanı ya da meclis üyesi hakkında soruşturma başlatılma sürecinde savcılık makamı soruşturma açmak istiyorsa büyükşehir için içişleri bakanından ilçeler için kaymakamlıktan izin almak zorunda. İzin verebilmeleri için ön inceleme yapmaları gerekiyor. Bu yargıya talimat niteliğinde bir madde anlamına geliyor” ifadelerini kullandı. 

Diğer başlıklar

11:57 'Orhan Doğan' ismine ret kararı mahkemeye taşındı
11:35 DEM Parti Sözcüsü: PKK'nin kongresini topladığını duyurması an meselesi
11:16 Sırrı Süreyya Önder için memleketinde taziye kuruldu
11:14 Hindistan ve Pakistan’da karşılıklı saldırılar yoğunlaşıyor
11:12 Çözüm karşıtları devrede!
10:52 Ailelerden İmralı'ya gitmek için başvuru
10:37 Gardiyan saldırısından şikayetçi olunca sanık durumuna düştü
10:00 Koçerlerin zorlu yolculuğu başladı
09:55 Gazeteci Kanbal hakkında dava açıldı
09:23 Kürt sorununun çözümünde heba edilen süreçler
09:08 Gabar'da orman kıyımının yeni görüntüleri
09:07 Semt pazarındaki yurttaşlar: Çözüm Öcalan’ın çağrısında
09:06 Dicle Anter: Sırrı gerçeklerle yüzleşilmesi için savaştı
09:05 Antalya'daki cezaevlerinde 90 hasta tutsak var: Serbest bırakılmalılar
09:04 Şirnex’te öldüren sağlık hizmeti: Ekipman ve doktor yok
09:03 Uluslararası Kadın Yönetmenler Festivali: Dayanışma güçlendiriyor
09:02 Tutsak yakınları: Gözümüz televizyonda büyük barışı bekliyoruz
09:01 ‘Umut hakkı düzenlemesi tartışmasız atılması gereken adımdır’
09:00 09 MAYIS 2025 GÜNDEMİ
08:30 31 yıl sonra memleketinde coşkulu karşılama
08/05/2025
23:44 ‘Suriye’de 5 ayda 5 bin 500 sivil öldürüldü’
22:48 SOHR: Silahlı gruplar Şam’da yurttaşların evlerine el koydu
22:07 Birçok kentte Abdullah Öcalan posterleri asıldı
21:34 Êlih’te kadınlar buluştu: Kayyım zihniyetine karşı dayanışacağız
21:22 Wan’da Kürt Dili Bayramı şöleni
21:08 Yeni Papa Robert Francis Prevost oldu: Barış sizinle olsun
21:02 Federe Kürdistan’da yaşamını yitiren Işık’ın taziyesine kitlesel ziyaret
20:57 Sırrı Süreyya Önder anısına Beynelmilel gösterimi
20:54 ‘Kürtçe hukuk literatürünün oluşturulması gerekiyor’
19:32 15 yaşında girdiği cezaevinden 46 yaşında çıktı
19:21 Eskişehir'de kadın katliamları protesto edildi
19:15 Dêrsim Belediye Eşbaşkanı Birsen Orhan davasında karar
19:03 Türkiye ile Irak arasında 11 anlaşma imzalandı
18:55 Taciz failine verilen cezanın bozulması protesto edildi
18:45 Şarbajêr’de bir kolber katledildi
18:10 ‘Cezaevinde kalamaz’ raporu dikkate alınmadı: Elisa Ayık tahliye edilmedi
17:44 Qoser Meclisi: Zeyni İpek, araçları yandaşlara peşkeş çekmek için istedi
17:36 Qoser’de bir öğretmen öldürüldü
17:21 Pasûr Belediyesi eşbaşkanları halk buluşması düzenledi
17:12 DEM Parti’den kayıt dışı çalışma koşullarının tespiti için önerge
17:01 Ankara'da bir kadın katledildi
16:54 Wan'da Kürt Dili Sempozyumu düzenleyecek
16:33 Arınç’tan taziye ziyareti: Süreçte yer alanları devlet korumalı
16:01 Amed’de hukuk öğrencileri Önder’i andı
15:51 9 kadın tutsağa ‘sarılma’ ve ‘zılgıt’ cezası
15:39 CHP İl Başkanı Çelik ve 25 kişi hakkında iddianame
15:28 Mersin’de ağaç katliamına karşı nöbet
15:19 Zirai don için 'özel afet bölgesi' çağrısı
14:50 Nisan ayında 8'i çocuk, 152 işçi hayatını kaybetti
14:49 Özel’den İmamoğlu’na ziyaret
14:21 124 isimden Önder’e veda: Hepimizin yüreğine barışı yazdın
14:12 'Çocuk Hastanesi'nin deprem raporu 27 aydır gizleniyor'
14:12 Zırhlı araçla katledilen Öner davası istinafa taşındı
13:31 Hastane yolunda tutsaklara saldırı
13:12 Tutsaklara hücre cezası
12:55 Cezaevindeki şiddet davasında görüntüler istenecek
12:45 Erdoğan: Bizi kolay bir süreç beklemiyor
12:29 TBB'den avukata saldırıya tepki
12:25 Werîşe Muradî’nin tedavi hakkı engelleniyor
12:19 Avukatlardan İmralı başvurusu
12:18 Gazeteci Güneş davasında emniyetten 'bilgi' istenecek
12:14 Amed’de tutsaklar için yapılacak açıklamaya çağrı
12:05 DEM Parti'den Önder'e suikast iddialarına dair açıklama
12:02 Amed'de ArtTigris Sanat Fuarı'nın lansmanı yapıldı
11:08 Hasta tutsak Karatay'ın yeniden yargılanmasına devam edildi
11:03 Serê Gulanê etkinliklerinin startı verildi
10:57 Hindistan-Pakistan çatışmasında en az 43 ölü
10:52 'Kuyu tipi' cezaevlerine karşı açlık grevi başlatılıyor
10:43 Gazeteci Zeynep Kuray hakkında beraat kararı
10:28 Dezenformasyonla Mücadele Merkezi’nden İmamoğlu açıklaması
10:16 İşçiler greve gitti, çöp yığınları oluştu
10:14 GES'e karşı direnenler: Göç etmek istemiyoruz
10:05 DAİŞ’in Dêrazor’a saldırıları sürüyor
09:26 Hasta tutsak Ayık’ın annesi: Barış için önce hasta tutsaklar bırakılmalı
09:25 ‘Sürgüne’ karşı oturma eylemi başlattı
09:13 ‘Sırrı’nın cenazesine katılanlar barış mücadelesi sözünü verdi’
09:12 ‘Şiddetin son bulması için sorumluluk alınmalı’
09:08 30 yılın ardından tahliyesi ertelendi: Ölsem de pişmanlığı kabul etmem
09:06 Amed’de halk ulaşım zammına tepkili: Geri çekin
09:05 'Önder'e sözümüz; bu topraklara onurlu barışı getirmektir'
09:04 33 yıllık sürgünden sonra Amed’te sahneye çıktı
09:03 Ev ev gezerek Öcalan'ın çağrısını anlatıyorlar
09:02 Ateşkese rağmen 23 bin 369 saldırı
09:02 Dünyada barış görüşmeleri: Karşılıklı adımlarla çözüm sağlandı
09:00 08 MAYIS 2025 GÜNDEMİ
07:49 Amêdiyê Bölgesi’ne hava saldırısı
06:12 İmamoğlu'nun X hesabına erişim engeli getirildi
00:10 AYM'nin kararına tepki: Bu düzenlemeye boyun eğmeyeceğiz
07/05/2025
22:37 Suriye sahil kentlerinde 10 kişi kaçırıldı
21:33 'Özgür Özel'e yapılan saldırı araştırılsın' önergesine ret
21:21 Fed faiz kararını açıkladı
21:17 Tutsak kadınlardan Sırrı Süreyya Önder için taziye mesajı
20:47 AK’nin Türkiye raporu onaylandı
20:36 ÖHD ve TUHAD-FED: Hasta tutsakların yeri cezaevi değil hastanedir
20:01 Meclis’te 2025 yıllı ‘Sırrı Süreyya Önder Barış Yılı’ talebi
19:22 Mor Dayanışma: Bir üyemiz ajanlaştırılmaya çalışıldı
18:50 KHK eylemi 330'uncu haftasında: Sırrı’ya sözümüz barış olacak
18:47 Kadın katliamları ve cezasızlık protesto edildi
18:35 Mêrdîn’de köylüler direndi, kepçeler çekildi
18:20 ÇED raporundaki sahte fotoğraflara suç duyurusu
17:43 Emekliler TÜİK önünde: Maaşlarımız sadakaya dönüştürüldü
17:37 AYM’ye yürüyüşleri engellenen kitle oturma eylemi başlattı
17:33 Cenevre eyleminde Sırrı Süreyya Önder anıldı
17:13 İzmir’de 3 belediyede iş bırakma eylemi
17:02 Amik Ovası çiftçileri isyan etti
16:31 Önder için mevlit ve taziye
16:27 Oda ve borsalardan Sudani-Erdoğan görüşmesi öncesi 5 talep
16:21 TÜSİAD'ı ziyaret eden Özel: Bundan sonra yeni bir iktidar var
16:09 Dêrsim'de askeri operasyon
16:07 AYM'ye yürümek isteyen hayvan hakları savunucularına polis engeli
15:29 Meclis'te Önder anması: Eksik bıraktığı süreci tamamlamamız gerekiyor
14:59 AYM'den Hayvan Yasası’nın iptali başvurusuna ret
14:43 Sağlıkçılardan şiddete karşı eylem
14:40 Hayvan hakları için AYM önünde eylem
14:39 İHD’den gözaltılara tepki: Tutsaklarla dayanışma insanidir
14:10 Wan’da 15 Mayıs Kürt Dili Bayramı startı
13:48 SGDF Eşbaşkanı Müslüm Koyun tahliye edildi
13:46 Semra Güzel davasında tanık hakkında zorla getirme kararı
13:34 Bahçeli'den Önder'in Meclis'teki taziyesine ziyaret
13:24 GES'e karşı çıkan yurttaşlar kepçeleri durdurdu
13:07 Avukat İçli'ye dönük silahlı saldırıya tepki
13:02 İstanbul’da 3.4 büyüklüğünde deprem
12:34 Almanya’da Kürt üniversitesi açılıyor
12:34 Rektörden İmamoğlu diploması açıklaması
12:26 'Örgüte yardım' iddiasının 'örgüt üyeliği' kabul edilmesinde ihlal kararı
12:25 Suriye'de 24 saate 13 kişi katledildi
11:23 Gazeteci Diren Yurtsever beraat etti
10:49 JINNEWS şiddet çetelesi: 34 kadın katledildi, 14 şüpheli ölüm
10:39 Bir yılda 6 bin kişi trafik kazalarında yaşamını yitirdi
10:29 Hilal Kar’ın katiline ağırlaştırılmış müebbet hapis
10:16 Hindistan-Pakistan arası çatışma: Onlarca ölü, 3 uçak düştü
10:01 'Kadınların Ayak İzi' yürüyüşü: İşimizi istiyoruz
09:57 Cixsêliler GES’e karşı mücadelede kararlı
09:11 Önder'i anlattı: Hayalini kurduğu Demokratik Cumhuriyet'i Öcalan’ın paradigmasında gördü
09:09 Kerboran'da 3 mahalle yolu 'güvenlik' gerekçesiyle kapatıldı
09:08 Ayla Akat Ata: Önder’in mücadelesi vasiyettir
09:07 Çilek üreticileri artan maliyetlerden şikayetçi
09:06 Zeyneb Murad: Öcalan’ın çağrısı konferansa zemin hazırladı
09:02 Barış Anneleri: Önder'in mücadelesi başarıya ulaşacak
09:00 Hasta tutsaklar için 16 kentte eylem yapılacak
09:00 07 MAYIS 2025 GÜNDEMİ
06/05/2025
23:57 Yüzde 78 engelli hasta tutsak tahliye edildi
23:43 Hindistan'dan Pakistan'a saldırı
23:25 ABD ile Husiler arasında ateşkes sağlandı
23:16 Suriye’de 5 kişi katledildi
22:54 HSK için adaylar belli oldu: CHP seçimden çekildi
21:34 Suriye’de bir cezaevinde isyan çıktı
21:18 Amed’de avukata silahlı saldırı
20:57 Gazeteciler Ercüment Akdeniz ve Yıldız Tar’a ‘örgüt üyeliği’ suçlaması
20:40 Minguzzi cinayetinde iki gözaltı daha