Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) verilerine göre; Türkiye, 1959-2018 yılları arasında yaşama hakkı ihlali sıralamasında ikinci sırada yer alıyor. Polise vurma dahil geniş yetkiler tanıyan Polis Vazife ve Salahiyetleri Kanunu (PVSK) nedeniyle polis kurşunuyla yaşamını yitiren birçok sivilin ölümü bu yıl da devam etti. Son olarak İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi'nin kabul edilişinin 70. yılı vesilesiyle 10-17 Aralık Dünya İnsan Hakları Haftası’nda İstanbul’da 17 yaşındaki Cihan Seyhan’ın, Diyarbakır’da ise Abdullah Arat’ın (25) içinde bulundukları araçta “dur” ihtarına uymadıkları iddiasıyla polislerce vurularak öldürülmesi, PVSK’ye verilen yetkileri yeniden gündeme getirdi. 

 

 ‘PVSK ÖLDÜRÜYOR’

 

Konuya ilişkin konuşan İnsan Hakları Derneği (İHD) Diyarbakır Şube Yöneticisi Avukat Derya Yıldırım, PVSK’de verilen yetkide “etkisiz hale getirme”den bahsedildiğini ancak doğrudan öldürme yetkisinin verilmediğini söyledi. Yıldırım, sınırları belli olmayan bir silah yetkisi verildiğinden dolayı PVSK yetkisinin keyfi şekilde kullanımlara yol açtığına dikkat çekti. “Orantısız güç” ilkesinin gözardı edildiğini belirten Yıldırım, “Polis de bunu öldürmeye varacak raddede kullanmaktadır ve aynı gerekçelerle tekrar eden olaylara bakıldığında kullanmaya devam edecektir” dedi. 

 

CEZASIZLIK POLİTİKASI 

 

Yaşam hakkının yoğun bir şekilde ihlal edilmesiyle birlikte cezasızlık politikasının sürdüğünü ifade eden Yıldırım, “Yine bu tür vakalarda etkin soruşturmanın olmaması, insan yaşamına keyfi bir şekilde son veren polisin ifadesinin alınıp sonra görevine dönmesi de bu tür olayların ‘Dur ihtarına uymadı’ gibi gerekçelerle giderek artmasına sebebiyet vermeye devam edecektir. İşlenen suç karşısında devreye giren cezasızlık, bu tür olayların önünü açmaktadır” şeklinde konuştu. 

 

‘AÇIĞA DAHİ ALINMIYORLAR’

 

Diyarbakır Valiliğin açıklamasına değinen Yıldırım, “Valilikten yapılan açıklamada, her ne kadar şahsın kontrol noktasında ‘dur’ ihtarına uymayıp sonra ikaz ateşi açıldığına yönelik beyanlar belirtilse de yapılacak incelemelerde ve kontrol noktasında bulunan kamera kayıtlarında olayın nasıl gerçekleştiğine yönelik bilgilerin olayın aydınlatılmasına ışık tutacaktır. Yine bu tarz vahim olaylarda suçu gerçekleştiren polislere yönelik sadece ‘Adli ve idari tahkikat başlatıldı’ gibi basit bir yaklaşım etki ve adil bir soruşturmanın yürütülmediğini açıkça göstermektedir. İnsan yaşamına son veren bir fiil gerçekleşirken buna sebebiyet veren şahıslar açığa dahi alınmıyorsa, yine etkin ve adil bir soruşturmadan bahsedilemez” dedi.

 

‘VATANDAŞA ZARAR VEREMEZ’

 

Polisin “zarar verme” yetkisinin olmadığını belirten Yıldırım, “Yetkililerin arkasına sığındığı ‘dur’ ihtarına uyulmadığı için ateş edildiği iddiasına gelecek olursak, vatandaş ‘dur’ ihtarına uymasa dahi kanunda polise öldürme yetkisi verilmemiştir. Polis silahını vatandaşı yakalayacak şekilde kullanmak zorunda olup, ‘ihtara uyulmadı’ gerekçesiyle vatandaşa zarar veremez. Hele ki yaşamını yitirecek boyutta hiçbir şekilde kullanamaz. Silahın kullanılması kişiyi öldürmeden yakalayacak ölçüde olmalıdır. Bu ölçüde vatandaşı hiçbir şekilde hedef almadan olacak şekilde olmalıdır” dedi.

 

MA / Lezgin Akdeniz