Diyarbakır’ın Sur ilçesinde “kentsel dönüşüm” adı altında sürdürülen yıkımın tamamlandığı alanlarda TOKİ tarafından yeni yapıların temeli atılmaya başlandı. Sur’daki yıkımı yerinde inceleyen Türkiye Mimarlar ve Mühendisler Odaları Birliği (TMMOB) Genel Sekreter Yardımcısı Gülsüm Sönmez, Sur’un tarihi bir hafıza olduğunu belirterek, yıkımın derhal durdurulması gerektiğini söyledi.

 

‘YAŞANANLAR İNSANLIK DRAMIDIR’

 

Yerinde inceledikleri yıkımın basından izlediklerinden farklı olduğunu kaydeden Sönmez, gördüğü manzarayı açıklamakta zorlandığını vurguladı. Tarihi yaşam alanlarının göz göre göre yok edilişine tanıklık ettiklerini ifade eden Sönmez, izlenimlerini şöyle anlattı: “Pek çok aile ile görüşme şansımız oldu. Bize anlatılanlar son derece üzücü durumlardı. 'Acele kamulaştırma' ile evde insan varken yıkım yapmaya çalışıldığını öğrendik. Eşyalarını alamadan evinden ayrılmak zorunda kalanlar olmuş. Yıkılan evinin yerine çadır açan bir aile gördük. İnsanların kamulaştırmayı kabul etmediği, kendisine verilen parayı almadığı, hatta mahkemeye başvurduğu halde evlerinin yıkıldığını tespit ettik. Tüm bunlar dehşet verici bir insanlık dramı, söyleyecek söz bulamıyorum.”

 

‘SUR'DA KORUMA PLANI VAR'

 

Sürdürülen yıkımı “rant” olarak değerlendiren Sönmez, “Mevcut yapı bozuluyor. Yüksek katlı binalar iş merkezleri yapılıyor. Gözlemlediğim kadarıyla yüksek katlı binalardan ziyade bir ‘koruma planı’ var. Bu plan çerçevesinde karakol ve kalekollar yapılıyor” diye belirtti. Sur’un 5 bin yıllık bir hafıza ve kültürel miras olduğunun altını çizen Sönmez, “Burası Türk, Kürt herkesin ortak hafızası. Ben bir inşaat mühendisiyim. Bu tür örneklerde genellikle tarihi yapıların korunması için halk teşvik edilir. Özellikle tarihi mekan civarında yaşayan insanların orada yaşamaya devam etmesinin koşulları sağlanır. Ama burada görüyorsunuz ki insanlara gidin deniliyor. Böyle bir şey kabul edilebilir mi? İnsanlar doğdukları, büyüdükleri, yaşadıkları mekanı terk etmeye zorlanabilir mi?” diye sordu.

 

‘İKTİDARIN BU YANLIŞTAN DÖNMESİ GEREKİYOR’

 

Sur’da yaşanan yıkıma karşı tüm duyarlı kesimlerin sorumluluk alması gerektiğini ifade eden Sönmez, “Kamuya ait olanın kamuda kalması sağlanmalı. Tarihi kurum ve kuruluşların korunmasıyla ilgilenen tüm kurumların buraya gözünü çevirmesi gerekiyor. Burada verilen mücadeleye destek olunması gerekiyor. Siyasi iktidarın da bir an evvel yaptığı bu yanlıştan dönmesini temenni ediyorum” ifadelerini kullandı.  

 

‘SUR HALKI GÖÇE ZORLANIYOR’

 

Sur halkının göç sonucu buraya yerleştiğini dile getiren Sönmez, “İnsanların çoğu zamanında bu hakkın ihlal edilmesi sonucu buraya gelip yerleştiler. Bugün yine göçe zorlanıyor. 80 yaşında bir nine gördük, dört nesildir burada. Bu insanlar doğup büyüdüğü yeri bırakıp gidemez. Bu insanı niçin yerinden yurdundan ediyoruz? Buna kimin ne hakkı var?” diyerek tepki gösterdi.