Ceyhan'da kurulacak polipropilen üretim tesisine dair yanıt bekleyen sorular

img

ADANA - Adana Ceyhan'da kurulması planan polipropilen üretim tesisine dair rapor hazırlayan İHD Ekoloji Komisyonu Üyesi Maden Mühendisi Raif Bozdemir, insana ve doğaya zararlar vereceği uyarısında bulundukları tesise dair yanıtını merak ettikleri sorular yöneltti.

İş insanı Erman Ilıcak tarafından 1993 yılında Rusya'nın St. Petersburg kentinde kurulan Rönesans Holding ile Cezayir’in milli enerji şirketi Sonatrach’ın ortak olduğu Ceyhan Polipropilen Üretim A.Ş. tarafından Ceyhan Mega Petrokimya Endüstri Bölgesi’nde kurulacak polipropilen üretim tesisi için imzalar Eylül 2019’da atıldı. Halı, ambalaj malzemeleri ve mobilya gibi sektörlerde kullanılan polipropilenin ham maddesi Cezayir’den temin edilecek. 
1,2 milyar dolar yatırımla 67 hektar alan üzerine kurulacak yıllık 450 bin ton polipropilen üretim kapasitesine sahip tesisin 2023 yılında tamamlanması hedefleniyor.
 
Kurulması planlanan tesise dair yürütülen Çevresel ve Sosyal Etki Değerlendirme Çalışması (ÇSED) kapsamında Adana'da bulunan çevre kurumu ve kuruluşlarına bilgilendirme dökümanı gönderilerek, projeye dair düşünceleri alındı. İnsan Hakları Derneği (İHD) Adana Şubesi Ekoloji Komisyonu da, dair hazırladığı raporu şirkete gönderdi. 
 
Komisyon üyelerinden Maden Mühendisi Raif Bozdemir, hazırladıkları rapor üzerinden yapılması planlanan tesisin doğaya ve canlılara yönelikler zararlarını anlattı.
 
'AŞIRI SU KAYNAKLARI KULLANILACAK'
 
Kendilerine gönderilen dosyada tesisin hangi işlemlerle, nasıl bir üretim yapacağına dair yeterli bilginin yer almadığını paylaşan Bozdemir, bu yüzden de projenin özel olarak çevreye dönük etkisinin değerlendirilmesinin mümkün olmadığını ifade etti.
 
Bozdemir, öncelikle tesisin kurulmak istendiği alanının yakın çevresinde ağır endüstriyel formdaki başka faaliyetlerin yürütülmesinin alanın çevresindeki su kaynaklarının aşırı kullanımı problemini arttıracak olması üzerinde durdu.
 
'PLASTİK ÇÖPLÜĞÜ'
 
Eko-sistemi bozucu ve çevre kirliliği yaratıcı özelliği ile günümüzde şiddetini arttıran ekolojik krizin baş sorumlularından birinin plastik atıklar olduğunu belirten Bozdemir, her yıl insanların ihtiyacından milyonlarca ton fazla plastik üretildiğini ve bilim insanlarınca plastiğin  “çağımızın vebası” olarak adlandırıldığını ifade etti. Bozdemir, “Plastik; üretilirken, tüketilirken ve atık olarak doğamızı kirletmektedir. İnsan ve tüm canlılara zarar vermekte, doğada, toprak, su ve denizlerde çözünmeden yüzlerce yıl kalabilmektedir” dedi.
 
‘EKO-SİSTEM İÇİN TEHDİT’
 
Günümüzde denizlerde biriken çöplerin yüzde 60 ile 80’ini plastik çöplerin oluşturduğunu dile getiren Bozdemir, okyanus ve denizlerde 100 ile 150 milyon ton plastik çöpün yüzdüğünü ve bu miktara her yıl 6,5 milyon ton daha eklendiğini kaydetti.
 
Öyle ki Birleşmiş Milletler Çevre Programı’nın verilerine göre, denizlerde kilometrekare başına 13 bin ton plastik çöp bulunduğunu dikkat çeken Bozdemir, “Bu durum eko-sistem ve doğal yaşam için büyük bir tehlike oluşturmaktadır” diye konuştu.
 
AKDENİZ ‘PLASTİK DENİZİ'NE DÖNÜŞECEK!
 
Bu yüzden Akdeniz’in çok yakında ‘plastik denizi’ olarak anılacağı uyarısında bulunan Bozdemir, şunları belirtti: “Her ne kadar yaygın olarak kullanılan polietilen (PE) ve polipropilen (PP) gibi plastikler parçacık halinde genellikle biyolojik olarak ilgisiz (inert) olsa da, üretim aşamasında eklenen bazı kimyasallar ve ortam kirleticilerinin üzerlerine yapışması, tüketicilerin kullanımı esnasında tekrar sızıntı yaparak tüketicilerin bünyesine bulaşabilmektedirler. Tüm dünya denizleriyle birlikte Türkiye denizleri de makro ve mikroplastik kirlikten oldukça fazla etkilenmektedir.” 
 
Dünyada ve Türkiye’de plastik üretimi ve kullanımının aşırı ve tehlikeli boyutlarda olduğunu vurgulayan Bozdemir, gelişmiş ülkelerin kendi ülkeleri daha fazla kirlenmesin diye çimento, demir çelik, gemi söküm, plastik geri kazanım gibi kirletici alanları Türkiye gibi ülkelere bıraktığını belirtti. Bozdemir, tehlikenin önünde geçmek için ise plastik üretimi ve kullanımının bütün dünyada ve Türkiye’de hızla düşürülmesi gerektiğini söyledi.
 
'HANGİ TEDBİRLER ALINACAK'
 
Komisyon tarafından hazırlanıp, Ceyhan Polipropilen Üretim A.Ş.'ye gönderilen raporda yanıtı istenen sorular ise şunlar: 
 
Yakıt olarak doğalgaz mı kullanılacaktır? Miktarı ne olacaktır? Hangi zararlı baca gazları çıkacak, ne tür filtre sistemi kullanılacak, söz konusu gazların ne kadarı zararsız hale getirilebilecektir? Soğutma suyu olarak yeraltı suyu mu kullanılacaktır? Miktarı ne kadar olacaktır? Proses sonucu kullanılan suyun ısı artışı ne kadar olacaktır? Proses sonucu soğutma suyunda bazı kimyasallar bulunacak mıdır? Kullanılan soğutma suyu nereye deşarj edilecektir? Atık havuzunda toplanacağı söylenen çamurun kimyasal yapısı ne olacaktır? Yazınızda sözü geçen tehlikeli atıklar ve kimyasal atıkların özelliği, yapısı nedir? Bu konuda neler yapılacaktır? Yanıcı maddeler nelerdir? Nasıl depolanacaktır? Hangi tedbirler alınacaktır? 
 
MA / Hamdullah Kesen