İstanbul'un Fatih ilçesinde 4 kardeşin ekonomik yetersizlik gerekçesiyle siyanürle intihar etmeleri sonrası Türkiye'nin farklı yerlerinde yine benzer vakalar yaşandı. Giderek derinleşen ekonomik krizi, krizle birlikte giderek artan intihar vakalarını, Paris 8 Üniversitesi Öğretim Görevlisi Engin Sustam değerlendirdi.

 

Sustam, dayanışmanın köreltildiği bir dönemde insanların kendi içine kapandığını ve bu nedenle intihar vakalarının arttığını söyledi. İntiharların sistemin yarattığı bir tahribatın sebebi ve sonucu olduğunu ifade eden Sustam, “İşsizlik ve güvencesizlikle sürekli risk altında olan ya da sadece Alevi, Kürt, çocuk ya da başka bir özne olduğu için bunlarla cebelleşip, sistemin baskısına maruz kalan insanlara sistem kendi bedenlerine zarar vermekten başka bir şey bırakmıyor" dedi.

 

Krizi gündelik hayatın içinde yaşayan insanların bir travmayla baş başa kaldığını belirten Sustam, "2010 krizi itibariyle dünyada yaratılan kriz yönünde yeni bir istikrar ekonomisi ortaya çıktı. Yani liberalizmin bir dönem desteklediği o sosyal devlet anlayışı bitmek üzere. Psikolojik olarak başka bir kapitalizme, yeni bir faşizme doğru gidiyoruz" diye belirtti.

 

'İNTİHARLAR POLİTİK BİR DURUMDUR'

 

Kapitalizmin saldırılarından kitlelerin etkilendiğine dikkat çeken Sustam, yaşanan intihar vakaların sadece kişisel nedenlerle açıklamanın yetersiz kalacağını kaydetti. 

 

Sustam, bu durumun sadece bir sosyolojik veya psikolojik vaka olarak da ele alınamayacağını vurgulayarak, “Bu işin içinde savaş, militarizm, çatışma süreci, kriz ekonomisi ve artan ırkçılık var. Çünkü bireyi oraya doğru getiren politik, ekonomik ve toplumsal bir durum var. İntihar, bizim sosyolojinin daha ilk zamanlarından itibaren Durkheim’ın söylediği sadece kişisel ve toplumsal değil politik bir vaka olarak ortaya çıkıyor " ifadelerini kullandı.

  

'İNTİHARI TERMİNOLOJİYE SIĞINARAK AÇIKLAYAMAYIZ’ 

 

Depresyonların insanları zihinsel olarak bir çıkmaza sürüklediğini ifade eden Sustam, sistemin tercihleri daralttığı ve insanları intihara yönelttiğini dile getirdi. Sistemin her gün kardiyovasküler hastalıkların çoğalmasını sağladığını belirten Sustam, “Düşünün ki ilaçlarının ücretini ödeyemeyen, geçinemeyen, sürekli açlıkla terbiye edilen bir toplumu ve kişilerin elinde intihardan başka bir sonuç kalmıyor. Onların her şeyini etkileyen nedenleri biomedikal çerçevede okuyarak ya da sadece bilimsel terminolojiye sığınarak da açıklayamayız" diye vurguladı.

  

'KİRASINI ÖDEYEMEYEN VATANDAŞ NE YAPABİLİR?'

 

Mevcut kapitalist sistemin 1950’ler kapitalizmi gibi olmadığını belirten Sustam, sosyal devlet anlayışı ile insanlara destek veren bir sistemin artık geride kaldığını söyleyerek, “Yani sadece sosyal devlet bitmedi, devletin herhangi bir minimum işleyen aygıtları da bitmiş durumda. Bunu destekleyen en önemli nedenlerin başında, ekolojik yıkım, savaş, militarizm ve ekonomi gibi birbirini besleyen, devam ettiren ve bir şekilde toplumu intihar haline sokan bir ruh halini ortaya koyuyor. Çünkü krizlerle toplumsal durumlar iyice kırılganlaşıyor. Kişilerde ve toplumsal alanlarda belirli akıl yarılmaları ortaya çıkıyor. Herkesin öyle bağımlı ve borçlandırıldığı bir zamanda yaşıyoruz ki bakkala olan borcunu ödeyemeyecek insanlardan bahsediyoruz. Emeğin tamamen yok edildiği, sömürüldüğü, çalışanların çalıştığı halde kendi kiralarını ve borçlarını ödeyemediği, zamlarla sürekli borçlanma haline getirildikleri bir dönemde bir vatandaş ne yapabilir?" diye sordu.

 

‘İNSANLAR MİLLİYETÇİLİKLE BESLENİYOR’ 

  

Bu süreçlerde toplumu düşünen bir devlet değil, tamamıyla kendini çıkarlarını düşünen bir devlet örneğinin ortaya çıktığının altını çizen Sustam, şöyle devam etti: "Öyle bir toplumsal yapının içindeyiz ki her gün insanlar bir ulusal damar üzerinden, aşırı milliyetçilik üzerinden besleniyor. Bu milliyetçilik bir yandan işsizliğin sebebini göçmenlere yüklerken, diğer yandan Kürtlere yüklüyor. Böyle sebeplerin çoğalması ile birlikte, böyle bir yapı içinde intihar vakaların çoğalması bana çok normalmiş gibi geliyor. Ortada müthiş patolojikleşmiş bir toplumsal yapı var. Ondan dolayı libidinal ekonomi içerisindeyiz ve bu libidinal ekonomi dünyası içerisinde neoliberalizm bir şekilde borçlar, krediler, pazarın ihtiyaçları üzerinden ortaya zaten patolojik bir toplum çıkarıyor. Bu patolojik toplum modeli ilaçlara bağımlı da olsa, çözüm olmayan bir kriz, bu kriz hali de intiharları tetikleyen en önemli nedenlerden biridir." 

 

İntihar vakalarına bu yönüyle bakıldığında toplumun büyük bir kesiminin hastalıklı bireylere dönüştürülmeye çalışıldığının görülebileceğini vurgulayan Sustam, "Bu 1990'lı yıllardaki savaşlarla birlikte kendini çok ciddi olarak göstermişti. İntihar eden eski özel tim elemanlarından koruculara, polislerden askerlere kadar bir sürü vaka ortaya çıkmıştı. Bugün ise bu vakalar her alanda genelleşmiş durumdadır. Özellikle bu son dönemde ortaya çıkan ailelerin toplu intihar vakaları bunu gösteriyor" dedi.

  

Siyasi ve ekonomik krizin yansımasının sadece intihar vakaları olarak kalmayacağını dile getiren Sustam, “Gezi Direnişini düşündüğümüzde siyasi krize artık yeter diyenler tarafından iktidarın nasıl cevap olduğunu gördük. Şuan olan kriz ileriki günlerde bu tarz bir direnişi doğuracaktır" diye konuştu.

   

Türkiye'nin 9 Ekim tarihinde Kuzey ve Doğu Suriye'ye yönelik saldırılarını da değinen Sustam, saldırıların devam eden ekonomik kriz ve tıkanan rejim sorununa bir cevap arama olarak okunması gerektiğini söyledi. 

 

'TEHDİT ÖZNELERİNDEN BİRİ ROJAVA DEVRİMİYDİ

 

Erdoğan'ın 1923 - 1071 gibi tarihsel olarak ters bir kronoloji okumayla sistemi yeniden kurmak istediğini ifade eden Sustam, "Dolayısıyla bu sembolik okumalar üzerinden Türkiye'deki Pan-Türkist ve Pan-İslamist siyaseti yan yana getirmeye çalışıyor. Sanırım Erdoğan bunu başarıyor. Yani daha önce Kemalistler bunu yapamadı çünkü Pan-Türkist bir sistem yaratmışlardı. Erdoğan, ise Pan-İslamist ve Pan-Türkist sistemi yan yana getirdi ve iktidarlaştırdı. Bunu aynı zamanda paramiliter cihatçı gruplar üzerinden de örgütleyerek Ortadoğu alanında bir cevap bulmaya çalıştı. Bu cevabın en önemli tehdit öznelerinden biri Rojava ve onun devrimiydi" ifadelerini kullandı.