Van Büyükşehir Belediyesi'ne kayyum atanmasının üzerinden 2 yıl geçti. 17 Kasım 2016 saat 04.00'te belediyeye yapılan operasyon sonrası Belediye Eşbaşkanı Bekir Kaya gözaltına alınarak aynı gün tutuklanırken, Kaya'nın tutuklanmasından 2 saat sonra Van Valisi İbrahim Taşyapan İçişleri Bakanlığı tarafından belediyeye kayyum olarak atandığı açıklandı. Sabah saatlerinde belediyenin önüne toplanan çalışanlar yaşananları protesto ederken, polis çalışanları tazyikli su ve gazla dağıttı. 17 Kasım tarihi aynı zamanda, belediyenin halk belediyesinden çıkıp, etrafı beton bloklarla kapatılan, belediye giren yurttaşların defalarca kez aramalardan geçtiği, yüzlerce çalışanın işine son verildiği, kurumlarının kapatıldığı ve neredeyse tüm mal varlıklarının satılacağı bir tarihin de başlangıcı oldu.

 

KAPILAR HALKA KAPANDI

 

Belediyeye atanan kayyum ilk iş olarak, kadın, gençlik, çocuk, eğitim ve kültür birimlerinin tamamının kapısına kilit vururken, Demokratik Bölgeler Partisi (DBP) yönetiminin projelerinden Kadın Yaşam Merkezi, Nuda Kültür Merkezi, Kadın Sığınma Evi, Eğitim Destek Evleri ve Çocuk Kreşi gibi birçok sosyal alan da ya kapatıldı ya da tamamen işlevinden uzaklaştırıldı. Kayyumun bir diğer ilk icraatı ise belediye binasının etrafını 3 metrelik beton bloklarla kapatmak oldu. Belediye etrafının kapatılmasından sonra bu kez de belediyenin giriş kapılarında yoğun güvenlik önlemleri alınarak belediyeye giden yurttaşlar ve belediye çalışanları hem kimlik hem de üst aramalarından geçirilerek içeri alınmaya başlandı.  

 

EMEKÇİ KIYIMI YAŞANDI

 

Önce DBP döneminde yönetici konumunda bulunan neredeyse tüm personel görevlerinden alınırken, sonrasında çıkarılan Kanun Hükmünde Kararname'lerle (KHK) adeta işçi kıyımı başlatıldı. Türkiye'de en çok çalışanın ihraç edildiği belediyelerden biri olan Van Büyükşehir Belediyesi'nden yaklaşık 2 bin kişi ihraç edilerek, yüzlercesi hakkında soruşturmalar başlatıldı. Güvenlik soruşturması adı altında yüzlerce işçi, kendisi, ailesi veya çevresi "HDP'li" denilerek işten atıldı, yerlerine iktidar partisi referanslı kişiler alındı. Yine kayyum atanmasını protesto eden 101 çalışan haklarında açılan davadan bir yıl sonra beraat etti. 

 

MECLİS FESH EDİLDİ

 

Belediyelerin karar organı olan Meclis ve encümenlik kayyum tarafından feshedildi.

 

GAYRİMENKULLERİ SATILDI 

 

Kasadaki birikmişi bitiren kayyum bu kez de "gelir elde etmek" için kurumun tüm arazilerini satılığa çıkarırken, bazılarını yok pahasına satıldı. İki yıl içerisinde 150 milyon TL'nin üzerinde kredi çeken kayyum, 6 bin 662 metrekare alana sahip 500 araçlık “Çok Katlı Otopark” ve otopark içerisinde yer alan iş yerlerini satılığa çıkarıldı. Belediyeye ait olan ve Galericiler Sitesi'ne 10 yıl önce kiralanan 66 bin 392 metrekarelik alanı 17 milyon 500 bin TL'ye, Türkiye'nin sayılı tarım ve hayvancılık tesislerinden biri olan VOTAŞ'ı 19 milyon 500 bin TL'ye, City Van AVM’de bulunan 80 dükkanı da 3 yıllığına kiraya verdi. Yine belediyenin irili ufaklı birçok arazisi de bu süre içerisinde satıldı. 

 

AB FONU İPTAL EDİLDİ 

 

Belediyesi’nin AB’nin 53 milyon Euro'luk hibe programıyla inşa edeceği “Atık Su Arıtma Tesisi" ve "İçme suyu hattı” projelerini iptal eden kayyum yönetimi, aynı projeler için İller Bankası’ndan 2,5 katı faiz ödemesiyle 100 milyon TL kredi çekti. Kayyum yönetimi, hibe ile gerçekleştirilecek projeyi iptal edip, aynı projeyi İller Bankası’ndan alınan kredi ile gerçekleştirmeye dönük aldığı karar ile hem AB'den gelecek 53 milyon Euro'luk fonu elinin tersi ile itip, belediyeyi faizleriyle birlikte yaklaşık 250 milyon TL’lik borcun altına sokmuş oldu.

 

OTOPARK AVM'YE DÖNÜŞTÜRÜLDÜ

 

Kentin ihtiyacı olan otopark sorununu çözmek amacıyla DBP'li belediye döneminde başlanarak 7 milyon TL harcanarak bitirilen çok katlı otopark kayyum yönetimi tarafından önce satılığa çıkarıldı. Satılamayan çok katlı otopark bu kez de yine kayyum yönetimi tarafından yıktırılarak AVM'ye dönüştürülüyor. Yine eski belediye binası da önce kayyum yönetimi tarafından satılığa çıkarılırken, ardından tepkiler üzerine satılmaktan vazgeçildi. 

 

SAYIŞTAY GAYRİMENKUL SATIŞINI DOĞRULADI

 

Belediyenin kayyum yönetiminin kentte yaratığı bu tahribat, Sayıştay raporlarında bir bir yansıdı. Belediyenin bütçe gelir tahminleri ile gelir gerçekleşmeleri arasında oransal olarak da büyük farklılıklar bulunduğu tespit edilen raporda, 2017 yılına ilişkin en büyük sermaye gelirinin ise belediyeye ait taşınmazların satışından elde edilen gelirler olduğu kaydedildi. Raporda, yine Van Büyükşehir Belediyesi tarafından bankalardan kullanılan kredilerin anapara ve faiz tutarları ilgili yapılan kredi geri ödemelerinin hatalı şekilde muhasebeleştirildiği, nakit yetersizliği nedeniyle bütçe emanetine alınan tutarların ödenmesinde de mevzuat hükümlerine uyulmadığı, kamu kurumlarına ödenmesi gereken vergi ve sigorta primi gibi giderlerin sürelerinde ödenmediği gibi yapılan iş, alınan mal ve hizmetler karşılığında hak sahiplerine muhasebe kayıtlarına alınma sırasına göre ödeme yapılması kuralına uyulmadığı belirtildi.

 

MAL VE HİZMET ALIMLARI AYNI KİŞİLERE VERİLDİ

 

Sayıştay raporunda yer bulan en önemli bilgilerden biri, belediyenin yaptığı mal ve hizmet alımları oldu. “Mevzuata uyulmayarak mal ve hizmet alımlarının kısımlara bölündüğü, doğrudan temin üst limitinin aşılıp aşılmadığının kontrolünde kullanılacak sistemin kurulmadığının tespit edildiği” bilgilerine yer verilen raporda, yine belediyeye yapılan alımlar konusunda aynı özelliklere sahip ihtiyaçlar olmasına rağmen, bunların aynı birim tarafından aynı tarihlerde aynı kişilerden karşılandığı belirtildi. Bu duruma dair kimi örneklere de raporda yer verildi.

 

 YOL İHALELERİNDE USULSÜZLÜK

 

Raporun en dikkat çeken bölümü ise, belediyenin yaptığı yol ihaleleri oldu. Denetçiler, yol yapım işlerinde kurallara uyulmadan iş artışı yapılması nedeniyle, kurum kaynaklarının ekonomik ve verimli bir şekilde kullanılmadığını, yine firmalara yapılan işin çok daha üzerinde paralar ödendiğini tespit etmişti. Sayıştay denetçileri, tespit ettikleri bu usulsüzlüklerle ilgili raporda şu görüşlerine yer vermişti: "Yaklaşık maliyet hesaplarında doğru bir şekilde öngörülmeyen iş kalemlerinin imalat miktarları yükleniciler tarafından daha iyi öngörülerek birim fiyat tekliflerine yansıtılmış ve fırsata çevrilmiştir. İdare tarafından iş programlarına uygunluğun sağlanmaması nedeniyle yükleniciler, iş kalemlerinin imalat miktarlarında değişiklikler yaparak idare kaynakları aracılığıyla yüksek tutarlarda kazanç elde etmişlerdir."

 

KAYNAKLAR VERİMLİ OLARAK KULLANILMADI

 

Raporda, yine 2017 yılında geçici kabulü yapılan 23 yol çalışması ihalesi ile ilgili ön projeler üzerinden ihaleye çıkılması nedeniyle ihtiyaç duyulan iş kalemlerinin miktarının gereken netlikte belirlenemediği, bu nedenle iş kalemlerinin yaklaşık maliyet hesaplarındaki miktarı ile uygulamada gerçekleşen miktarlarının farklılık gösterdiği, yükleniciler tarafından bu durumun birim fiyat teklif cetvelleri aracılığıyla daha fazla kazanç elde etmek için kullanıldığının da altı çizilmişti. Bu duruma dair ise, "Yüklenicilerin düşük fiyat teklifi verdiği iş kalemlerinde iş azalışına, yüksek fiyat teklifi verdiği iş kalemlerinde iş artışına gidildiği, iş programlarında belirlenen imalat miktarlarına uyulmadığı ve iş artışlarının mevzuat hükümlerine uygun olarak gerçekleştirilmemesi nedeniyle kurum kaynaklarının ekonomik ve verimli bir şekilde kullanılmadığı belirtilmiştir. 2017 yılında Yol Yapım Daire Başkanlığı tarafından KDV hariç 163 milyon 291 bin 913TL tutarında 23 adet yol yapım işi gerçekleştirilmiştir. Ancak bu işlerin hiçbiri yapılacak olan yatırımlar hesabında izlenmemiştir" denildi.