ANKARA - 21 Mart’a sıkıştırılmasına ve engellemelerle “fiilen yasaklanmasına" rağmen milyonlarca insan tarafından kutlanan Newroz, iktidar ve medyasını hüsrana uğrattı.
Bu yılki Newroz kutlamaları yeni bir teste dönüştü. Hükümet, 2015 yılından beri sürdürülen saldırıların Kürt toplumu üzerindeki etkisini Newroz alanlarında görmek istedi. Bunun için daha önce bir hafta on güne yayılan Newroz kutlamaları 21 Mart ile sınırlandırıldı. Hafta içine denk gelen Newroz’a katılım olmayacağı düşünülüyordu. Bu konuda işi şansa da bırakmak istemediler. İzin verilmiş olmasına rağmen birçok yerde adeta Newroz’u kutlatmamaya yönelik politikalar uygulandı. Newroz afişleri yasaklandı, Newroz çalışması yapanlar gözaltına alındı, Newroz öncesi operasyonlar artırıldı, abartılı polisiye önlemler ve Newroz alanlarına kurulan karakollarla, gelen, gelmesi muhtemel kitle üzerinde psikolojik baskı oluşturulmak istendi.
FİİLEN YASAKLANAN NEWROZ
Newroz katılımcılarından Harun Çakmak da, dün yaşananları aynen böyle tanımlıyordu: “Devlet bütün kutlamaları bir güne sıkıştırdı. Engellemelerle adeta kutlatmama tutumunu sergiledi. Bir yerde Kürtlerin tutumunu test edilmek istedi. Newroz’a katılımın düşük olacağı ve bununda kullanılacağı hesap edildi. Fakat bu beklenti boşa çıktı.”
HÜSRAN!
Harun Çakmak’ın ve daha pek çok deneyimli Newroz katılımcısının işaret ettiği nokta, planı yapanlar açısından tam bir “hüsranı” ifade ediyor. Türk Dil Kurumu (TDK), hüsran kelimesini, “Beklenilen şeyin elde edilememesi yüzünden duyulan acı, batkı” olarak tanımlıyor. Bu tutumu en net şekilde AKP basınında görmek mümkün. Alanlara konumlandırılan muhabir ve gazetecilere “Boş Newroz alanlarını çekin ve onları öne çıkarın” talimatı verildi. Fakat böyle bir görüntü elde etmek mümkün olmadı. Alanlar hıncahınç Newroz kavmiyle dolup taştı. Ateşler yakıldı, halaylar çekildi ve en önemlisi de atılan sloganlarla, insanlar her zamankinden daha kararlı bir şekilde verdikleri mücadeleye sahip çıktı. Nurettin Sönmez’in ifade ettiği gibi Newroz alanlarında yükselen mesaj netti: “Bu alanlar, 90’lı yıllardan beri özgürleşme alanlarıdır. Fakat bu yıl daha bir güzelleşti Newroz alanları. Katliamlara, ölümlere ve işgale en güzel cevap verildi.”
KAWALAR HER YERDE
Newroz bayramı bu yıl aynı zamanda Efrin’de heykeli yıkılan Kawa’nın milyonlar olup alanlara akmasını da ifade ediyordu. Kawa efsanesi bunun inançla, aydınlanmayla bağlantısı ve çağdaş Kawa hareketleri konusunda epey deneyimli olan Kemal Bülbül, “Newroz gerçek anlamda Efrin Newrozu’na dönüştü” derken aslında bu gerçeği ifade ediyordu.
NEWROZ MESAJI
Hüsran, gazete manşetlerine sessizlik olarak yansıdı. Alanlara konumlandırılan gazeteciler beklendikleri görüntüyü alamayınca ortadan kayboldu. Milyonların Newroz heyecanına, verdikleri mesajlara tek satır yer verilmedi. Hatta kimi uluslararası basın kuruluşları bile iktidarın bu hüsranına ortak oldu. Uçak düşürme krizi sırasında Türkiye’de yasaklanan Rusya medyasından Sputnik, bir yandan Kürtçe yayın yapmasına rağmen gün boyu süren Newroz kutlamalarını verdiği kısacık haberinde, “Nevruz”laştırdı. Çünkü bu yıl Newroz’dan yükselen mesaj ve itiraz sadece hükümete yönelik değildi. Aynı zamanda iktidarın Kürtlere karşı politikalarına uluslararası düzeyde ortak olanlara karşı da bu tepki ve itiraz yükseltildi ve bunların başında da Rusya geliyordu.
SADECE BİR KERE GÖRDÜLER: 2013 NEWROZU
Newroz’a tek satır yer vermeyen medya, 2013-2015 Newrozlarını manşetlerine taşımış, hatta bazıları “Newroz pîroz be”, “Happy Newroz” gibi başlıklarla Newroz’u kutlamıştı. Aradan 5 yıl geçti, Newroz ateşi daha bir gürleşti ama Newroz ateşinde küllenen basın, Newroz ateşinin yarattığı hakikat karşısında 21 Mart’ı öncesi ve sonrasıyla “savaşçılık” oynayarak geçirdi. Bugünün yaşanan hüsranı anlamak için bir kaç gazetenin 2013’te Newroz’a dair manşetlerini hatırlayalım…
21 Mart 2013
Yeni Şafak: Barış ateşi hiç sönmesin
Sabah: Nevruz ateşi barışa yanıyor
22 Mart 2013
Bugün: Öcalan'dan barış çağrısı
Cumhuriyet: 'Yeni döneme' geçiş
Evrensel: Silahlar susacak siyaset konuşacak
Habertürk: Barış zamanı
Hürriyet: Silah devri bitti
Milliyet: Silahlara veda
Özgür Gündem: Milyonların şahitliğinde yeni bir dönem başladı
Posta: Silahlara veda
Radikal: Biji Türkiye
Sözcü: İktidar iftiharla sunar: Apo ve PKK şov
Star: Hayırlı Perşembe
Yeni Şafak: Silah sustu barış zamanı
4 YILDIR AYNI HÜSRAN
2014 Newroz’unda iktidar medyası Newroz’u 2013 gibi manşetlerine çıkarmadı ama “Nevruz kararlığı” gibi başlıklarla ilk sayfalara taşıdı.
2013 yılındaki Öcalan manşetleri, 2014 yılında yerini, iktidar medyasında Erdoğan’ın Erzurum’daki miting görüntülerine bıraktı.
2015 yılda da medya Newroz’u verdi ama aynı zamanda Erdoğan’ın aynı gün yaptığı ve çözüm sürecinin bitirilmesinin ilanı olarak kabul edilen, “Dolmabahçe yanlıştı” sözlerini manşetine taşıdı. Sonra kentlere yönelik operasyonlar ve saldırılar, içeride çatışmalar başladı.
2016 Newrozu’nda bu kez iktidar medyası boş Newroz alanlarına odaklandı. Çözüm sürecinin bitirilmesinden sonraki ilk Newroz kutlaması olan ve yasaklanan 2016 Newrozu’nda Diyarbakır’daki kutlamalara yüzbinlerce insan katıldı. Buna rağmen sabahın ilk saatlerinde henüz alanda kimse yokken, çekilen fotoğraflar, “HDP sıfır çekti” başlıklarıyla verildi. Oysa hıncahınç insanın doldurduğu aynı alanın fotoğrafı sonraki gün Evrensel, Özgürlükçü Demokrasi gibi gazeteler manşetten verdi.
2017 Newrozu Kürtlerin 16 Nisan referandumuna ilişkin tutumunu ortaya koydu. Milyonlarca insan “Tek adam rejimine hayır” sloganlarıyla meydanları doldurdu ve haliyle kutlamalar iktidar medyasında yer almadı.