Başkaya: Eko-sosyalizm gerçekliğe dönüşebilir

img

ANKARA - Yeni kitabında eko-sosyalist paradigma üzerine tartışmalar yürüten yazar Fikret Başkaya, eko-sosyalizmin özyönetime, ekonomik ve sosyal demokratik planlamaya dayalı bir temel üzerine gerçekliğe dönüşebileceğine dikkati çekti. 

Eleştirel düşüncenin temsilcilerinden yazar Fikret Başkaya, yeni yılda “Eko-Sosyalist Paradigma: Komünizme Giden Yol” kitabıyla okurlarıyla buluşuyor. Raflarda yerini alan kitap, Yordam Yayınevi’nden çıktı. Ekolojik çalışmalara verdiği önemiyle bilinen Başkaya, 2019 yılı Mayıs ayında çıkan “Gençlerle Baş Başa: İklim Krizi ve Ekolojik Yıkım” kitabında jeolojik-antropolojik bir tartışma olarak doğan ve günümüzde politik alanda yansımalarını bulan “antroposen-insan çağı” tanımlamasına “ekolojik yıkımın faili insanlık değildir” diye karşı çıkarak, kapitalosen (kapitalizm çağı) kavramına başvurmuş, okları sisteme yöneltmişti.
 
Bu gedikten çalışmalarını sürdüren Başkaya, ekolojik sorunların mevcut sistem içinde neden çözülemeyeceğini ve aynı zamanda sosyal mahiyetteki sorunların ekolojik yıkımdan ayrı tutulamayacağını ayrıntılı bir şekilde ele alıyor.
 
Başkaya, oldukça mesafeli olduğu ilerlemeci tarih anlayışına da karşı da kitabında bir bölüm ayırdı. İlerlemeci tarih üzerinden ilerleyen paradigmanın vaatlerini yerine getirmediğini ifade eden Başkaya, “İşe düşünce tartımızı değiştirmekle başlamamız gerekiyor” diyor. Başkaya, “özyönetim” kavramını ele alarak, “Eğer komünist toplum perspektifine endeksli bir ‘sosyalist geçiş süreci’ olacaksa, özyönetim vazgeçilmezdir” noktasında duruyor.
 
Başkaya, eko-sosyalist paradigma üzerine Mezopotamya Ajansı’nın (MA) sorularını yanıtladı.
 
Eko-Sosyalist paradigmadan başlarsak, genel karakteri nedir? Sizin eko-sosyalizm tanımınızın Löwy ve Kovel’in tanımından ne farkı var?
 
Eko-sosyalizm, Marksizm’in temel ilkelerinden ve kazanımlarından hareket eden ama Marx sonrası Marksizmlerin ve reel sosyalizm denilenlerin büyümecilik, üretimcilik, verimlilik, üretkenlik ve teknoloji saplantısından arınmış bir sosyal, politik, ekonomik, ekolojik, etik paradigma demektir… Eko-sosyalizm tahlile ekolojiyi dahil ediyor ve kapitalizme özgü ‘piyasacı mantık’ dahilinde ekolojik yıkımın, iklim krizinin üstesinden gelinemeyeceği tespitinden hareket ediyor. Şimdilerde insanlığın yüz yüze geldiği sorunlar kapitalizmin sınırsız büyüme dinamiğinin ve eğiliminin sonucu… Kapitalizm sınırsız büyüme dinamiğine sahip ama bu dünyanın kaynakları sınırlı…
 
Eko-sosyalizm, özyönetime, ekonomik ve sosyal demokratik planlamaya dayalı bir temel üzerine bir gerçekliğe dönüşebilir. Söylemek istediklerimin özü itibariyle Löwy’in, Kovel’in, Daniel Tanura’nın tezlerinden farklı değil.
 
İkincisi, kapitalistler, kapitalist işletmeler üretimin ve tabii tüketimin doğaya verdiği zorunlu zararları dikkate almıyorlar.  Alırlarsa kâr oranı düşer, kâr kitlesi küçülür. Kapitalizm sadece sosyal kötülükler üretmiyor, ekolojik yıkıma da neden oluyor. Ve bir zaman geliyor, kapitalizmin kendini yeniden üretme ritmiyle (hızıyla), doğanın kendini yenileme ritmi (hızı) arasında bir uyumsuzluk ortaya çıkıyor.  Şimdilerde olan işte bu.  Eko-sosyalizm ekolojiyi önemsiyor ve onu bir temel kaygı sayıyor. Marx sonrası Marksizmlerin ve ‘reel sosyalizm’ deneylerinin ekoloji diye bir kaygıları yoktu. Eko-sosyalizm bir tür kızıl-yeşil birliği demek. Eko-sosyalizm, özyönetime, ekonomik ve sosyal demokratik planlamaya dayalı bir temel üzerine bir gerçekliğe dönüşebilir. Aslında benim söylediklerim, söylemek istediklerimin özü itibariyle Löwy’in, Kovel’in, Daniel Tanura’nın tezlerinden farklı değil.
 
Eko-sosyalizmin özyönetimi varsaydığını söylüyorsunuz. Murray Bookchin ve Josip Broz Tito’nun özyönetim anlayışından ve pratiğinden bir farkı var mı?
 
Özyönetimin bir tanımı, bir tarifi var. Özyönetim demek, insanların üretim ve tüketim, kararlarını özgürce, birlikte verdiği, yaşamlarını kendi özgür iradeleriyle belirledikleri bir yaşam tarzına gönderme yapar. Elbette uygulamada bazı farklılıklar ortaya çıkabilir. Mesela bağımsızlık sonrası Cezayir’de, Tito Yugoslavya’sındaki özyönetim deneyleri arasında farklılıklar vardı. Bugün artık yapılan hatalardan ders çıkarmak gibi bir avantaja sahibiz. 
 
Kitabınızın ilk sayfalarında “ilerlemeci paradigmanın vaatlerinin gerçekleşmediğini ve sorunların kapitalizm dahilinde çözülemeyeceği” tespitleriniz dikkati çekiyor. Bu noktada Karl Marks’ın ortaya koyduğu ve ilerlemeci olduğu gerekçesiyle bazı noktaları eleştirilen tarih anlayışını da eleştiriyor musunuz? Eko-sosyalist paradigma bu noktada nasıl ayrışıyor?
 
Marx sonrası sol hareket, ilerlemeyle bilimsel teknolojik gelişme arasında doğru yönde bir ilişki olduğu tespitinden hareket ediyordu. Eğer ilerleme somut olarak özgürleştiriyorsa, insanın kendini gerçekleştirmesini, emansipasyonunu mümkün kılıyorsa, sosyal gelişmeyi, sosyal refahı gerçekleştiriyorsa, insanı ‘yabancılaşmadan’ arındırıyorsa, gerçek bir ilerlemeden söz edilebilirdi. Aksi halde neyin, kimin ilerlemesi sorusu akla gelir. Teknolojinin gelişmesi üretimin artması neden bir ilerleme sayılsın? Kapitalist toplumda teknolojik gelişme, daha çok üretmenin, daha çok kâr etmenin, sermayeyi büyütmenin hizmetindedir. Aslında büyüyen sermayedir ve o da ancak sosyal ve ekolojik sorunları büyütme pahasına mümkün oluyor…
 
Solun tarihsel olarak kapitalist moderniteyi sorun etmediği” ve “özyönetime dayalı demokratik bir işleyişin şeyleri rayına oturtabileceği” gibi tespitler kitabın sadece derinlemesine çözümleme gücünü değil, güncel politik atmosferle olan bağını da ortaya koyuyor. Türkiye’de, devletin oldukça kriminalize ettiği ve anlamından kopardığı bir “özyönetim” kavramı var. Türkiye halkları açısından bu kavramlar ne ifade etmeli ve sol bu kavramlara nasıl yaklaşmalı?
 
Eğer komünist toplum perspektifine endeksli bir ‘sosyalist geçiş süreci’ olacaksa, özyönetim vazgeçilmezdir. Komünizm insanlığın vazgeçilmez ütopyasıdır ve ütopyası olmayan bir toplum, ideali olmayan bir insan mümkün değildir.
 
Özyönetim, yaşanabilir bir dünya için vazgeçilmezdir. Özyönetim demek, insanların neyi, neden, nasıl üreteceklerine, yaşamlarını nasıl düzenleyeceklerine kendi ‘ortak iradeleriyle, demokratik ilkeler gereği olarak karar vermeleri demektir. Kimsenin dışardan bir dayatmasının söz konusu olmadığı bir yönetim ve yaşam tarzı demektir. Eğer komünist toplum perspektifine endeksli bir ‘sosyalist geçiş süreci’ olacaksa, özyönetim vazgeçilmezdir. Komünizm insanlığın vazgeçilmez ütopyasıdır ve ütopyası olmayan bir toplum, ideali olmayan bir insan mümkün değildir. İnsan toplumları ezen-ezilen, sömüren-sömürülen, emreden-emir alan eşitsiz ilişkisi ortaya çıktığı dönemden beri eşitlik, özgürlük, haysiyet mücadelesini hiçbir zaman bırakmadılar. Bu yüzden, insanlığın tarihi sınıf mücadelelerinin tarihidir denmiştir.  Türkiye’deki halk düşmanı rejim neyi lânetlemiyor, kriminalize etmiyor ki özyönetim talebi bundan muaf olsun. Önümüzdeki dönemde komünist toplum perspektifine endeksli özgürlük, eşitlik, haysiyet ve sosyalizm mücadelesinin büyüyeceğinden hiç kuşkum yok. Zira, burjuva uygarlığı bu güzel gezegeni artık yaşanmaz bir yer haline getirmiş bulunuyor.  İnsanlara teklif edebileceği bir şey yok. Rıza üretme, gönüllü kabullenme, başka türlü söylersek, ideolojik hegemonya üretme yeteneği aşınmış bulunuyor. 
 
 Sıklıkla bahsettiğiniz “uygarlık krizi” artık kapitalist sistemin 1970’ler sonra içine girdiği krizi aşan bir durum mu? “Uygarlık krizi”, “varoluşsal krizi” gibi tanımlamalar bazı sosyalist çevrelerce de benimseniyor. Fakat kapitalizm bir varoluş krizi içinde ise bu yeni bir ekonomizm üretmez mi, yani kapitalizmin kendiliğinden yok olup gideceği anlayışı doğurmaz mı?
 
Kapitalist dünya sisteminin bugün içine sürüklendiği durumu, artık ‘kriz’ kelimesi karşılamıyor. Sistem bir çöküş sürecine girmiş bulunuyor. Zira kriz, normal durumdan veya genel denge durumundan bir sapma demektir ama geri dönüşü de ima eder. Oysa çöküş, geri dönüşün mümkün olmadığı eşiğin aşılmasıdır. Tabii bir yanlış anlamayı da bertaraf etmek gerekir. Birincisi, sistem kendiliğinden sahayı terk etmez, ‘benden bu kadar’, ‘bana müsaade’ demez. Tam tersine yaralı domuz daha tehlikelidir denmiştir. Her türlü vahşeti, barbarlığı dayatmaktan asla sakınmaz. Onunla hesaplaşmak, etkin mücadele yöntem ve araçları yokluğunda süreci lehe çevirmek mümkün olmaz. Ve ikincisi, bir sosyal sistemin, bir üretim tarzının, bir uygarlığın tarih sahnesinden çekilmesi bir canlının ölümüne benzemez. Zamana yayılmış bir süreç, bir eğilim olarak tezahür eder. Bak bakalım Roma İmparatorluğu ne kadar zamanda sahneden çekilmiş. Nitekim, dekadans kavramı Roma’nın zamana yayılmış çöküşünü ifade etmek amacıyla üretilmiştir.  
 
Bu krizde “Eko-Sosyalist Paradigma” ya da “Ekolojik Paradigma” nasıl bir rol oynayacak?
 
Eko-sosyalist paradigma, sorunun nihai çözümü demek değil ama çözüme giden yolun başlangıcı, o yolun aralanması anlamındadır. Ortada bir sürdürülemezlik, bir yıkım tablosu var. Eğer İnsanlığın ve uygarlığın geleceğini tehdit eden, tehlikeye atan bir durum ortaya çıkmışsa ki maalesef çıktı. Durup onu seyredecek misin? Bu dünyada bir şeyler oluyorsa, mutlaka birilerinin ‘bilinçli eylemi’ sayesinde mümkün oluyor. İrade bir tek bu dünyayı yaşanamaz bir yer haline getirenlere mahsus bir şey mi? Bu süreçten zarar gören sınıflar, ezilen-sömürülen geniş halk kitleleri, yeryüzünün lanetlileri, şimdilerde yüzde 99 denilenin bir irade ortaya koyma yeteneği yok mu? Ellerimiz daha ne zamana kadar armut toplamaya devam edecek? 
 
Bir kere bir şeyin bilinmesi gerekiyor: Hala dünyayı bu hale getirenlerden çözüm bekliyor olmak tam bir aymazlıktır. Kitapta da yazdığım gibi işe düşünce tarzımızı değiştirerek başlamak gerekiyor. Kafayı değiştirmeden, bir şeylerin seyrini değiştiremezsin. Aslında sorun o kadar da zor ve karmaşık değil. Eğer bu lânet olası kapitalizm, bu ‘sermaye uygarlığı’, insana ve doğaya zarar vermeden yol alamıyorsa, yapılacak şey belli: Üretim ve yaşam araçlarını, yaşam kaynaklarını mülk sahibi sınıfın elinden alıp, asıl sahiplerine iade edeceksin. Toplumdan çalınanı asıl sahibine vereceksin. Kapitalizm bidayetten itibaren herkesin olan, olması gereken müştereklerin kapitalist sınıf tarafından çalınmasıyla, gasp edilmesiyle var oluyor, yol alıyor. Dolayısıyla bir düzeltme operasyonu gerekiyor. Sosyal kötülükleri bertaraf edecek, ekolojik sınırları ve dengeleri gözetecek demokratik bir ekonomik, sosyal, ekolojik planlamayla işe başlayacaksın, üretimin yönünü insandan ve doğadan tarafa döndüreceksin.
 
Eko-sosyalist mücadelenin yeni öznelerinden de bahsediyorsunuz. Kadın ve genç hareketinde, Arap baharında ve Kürt hareketinde ekolojik paradigmayı gördük. Bu işin öznesi kimlerdir?
 
Neo-liberal kapitalist/emperyalist sistemin işleyişinden küçük bir sömürücü, ayrıcalıklı, azınlık, yerel ve küresel oligarşilerden başka memnun olan var mı? Kapitalizm insanları üretmek ve yaşamak için gerekli araçlardan mahrum ederek yol alabilen bir sistem, tuhaf bir uygarlık. Başka türlü söylersek, kapitalizm sürekli proleter üreten, her seferinde daha çok üreten bir makine gibi işliyor. Dar bir oligarşi ve çevresi dışında kalan dünyanın kahir ekseriyeti artık sistemin işleyişinden zarar görüyor. Hızını artıran ekolojik yıkım ve iklim krizi denilen insanları kaygılandırıyor, tedirgin ediyor. Ekolojik duyarlılık her geçen büyüyor ve bu umut verici. Bir kere ekolojik hareketler başlıca öznelerden biri, ikincisi dünyayı doyuran kadınlar. Şimdilerde kadınlar ‘erkek-egemen’ düzene, patriyarkaya ve kapitalizme karşı ayakta. Üçüncüsü de gençler. Zira bunak kapitalizmin onlara teklif edeceği bir şey, bir gelecek yok. Greta Thunberg’in çağrısı üzerine iklim krizine, ekolojik yıkıma karşı milyonlarca genç sokağa çıktı. Tabii bu üçü ayağa kalkmışken, işçi sınıfının duyarlılığının artması da beklenebilir. Bütün bunlar ortak bir perspektif ve programla sahneye çıktıklarında şeylerin seyri hızla değişmeye başlar. 
 
 Artık kapitalist sistemin değer üretemediği, sistemin iç (finans) ve dış (ekolojik) sınırlara dayandığını, sistemin canlı olan ne varsa metalaştırdığını kabul edersek, o halde kapitalist büyümenin sınırları nerededir?
 
 Bütçe ve hazine de yağmalanıyor, talan ediliyor. Ülkenin tarihinde görülmemiş bir işsizlik, açlık, yoksulluk ve sefalet ortamına sürüklenmesinin bir nedeni de bu.
 
Kapitalizm büyümeden varlığını koruyamaz. Fakat artık yeteri kadar büyüyemiyor. Sınırlı büyüme de hormonlu. Başka türlü söylersek, sistem yeni değer, artı-değer, fazla değer yaratmakta zorlanıyor. Burada onun mekanizmasını anlatmam mümkün değil ama bu kendi iç sınırına dayanması demek. İkincisi de ekolojik sınırla ilgili. Ekolojik dengeler hızla alt-üst oluyor ve bu ikisinin diyalektiği bir sürdürülemezlik durumu ortaya çıkarıyor. Aslında söylemek istediğime AKP Türkiye’si iyi bir örnek olabilir. Sermaye bildik-geleneksel alanlarda değer üretemiyor. Çareyi doğayı, müşterekleri yağmalamakta, talan etmekte, canlıyı metalaştırmakta görüyor. Aslında sadece küstahça, utanmazca doğa tahrip edilmiyor, ekolojik temel aşındırılmıyor, bütçe ve hazine de yağmalanıyor, talan ediliyor. Ülkenin tarihinde görülmemiş bir işsizlik, açlık, yoksulluk ve sefalet ortamına sürüklenmesinin bir nedeni de bu. Artık kapitalist tanımını da değiştirmek gerekecek. Bilindiği gibi, kapitalist ‘risk’ alandır aynı zamanda. Fakat bizde şu lânet olası yap-işlet-devret, yap-kirala-devret, Kamu-Özel İşbirliği (KÖİ), bütçenin ve hazinenin utanmazca yağmalanması, talan edilmesiyle yol alıyor. Bu yolla kapitalistler maaşa bağlanmış oluyor ama aldıkları maaş bizim bildiğimiz maaş değil. Bu durumun insanları utandırması gerekmiyor mu? Bir toplumun insanları insan havsalasının alamayacağı böyle bir kepazeliğe neden isyan etmez?
 
Türkiye değil de bölge ve dünya genelinde bakmak gerekirse, eğer egemen blokların rıza ya da “gönüllü kölelik” üretme, dayatma yeteneğinin aşıldığını söylüyorsanız ve güç egemenlerde değilse, bu noktada ezilenler neden kolektif politik özne olamıyor? 
 
Hasım tarafın artık eskisi gibi rıza, gönüllü kabullenme veya aynı anlama gelmek üzere hegemonya üretemez duruma gelmesi, karşı hegemonya anlamına gelmez. Top sizin ayağınızdaysa ama nereye atacağınızı bilemiyorsanız, henüz sizin için daha alınacak yol var demektir. Egemen cephenin hegemonya zaafı sadece bir avantajdır. Ancak eleştirel bilinç ve mücadele büyütülerek durum lehe çevrilebilir.
 
 Mevcut sisteme ve gidişata itiraz eden muhalif siyasi partiler, sivil toplum örgütleri ve sendika gibi yapılanmaların çoğu, sorunun çözümünü “üretileni eşit paylaşmak ve sosyal adaletin sağlanması” fikrini beyan ediyor. Bu kesimlerin verili itirazlarını nasıl değerlendiriyorsunuz?
 
Eğer kuraklık artar, çölleşme büyürse, bu açlık demektir. Onun için vakitlice eko-sosyalist paradigmayı hayata geçirmek gerekiyor. 
 
Öyle bir yaklaşım XIX’uncu yüzyılda ve XX’inci yüz yılın ilk on yıllarında bir şey ifade ediyordu ama bugün değil. Zira denkleme artık ekolojik veçhe de eklenmiş bulunuyor. İklim krizi derinleşir, ekolojik denge hızla bozulurken, insanlığın ve uygarlığın geleceği riske girmişken, sadece sosyal kötülükleri sorun eden bir mücadele asla yeterli olmaz. Kitapta da yazdığım gibi, sosyal sonunlar ekolojik sorunlardan bağımsız değil. Eğer kuraklık artar, çölleşme büyürse, bu açlık demektir aynı zamanda. Onun için vakitlice eko-sosyalist paradigmayı hayata geçirmek gerekiyor. Ne ile cebelleştiğini bilmek önemlidir denecektir…
 
Ortaya koyduğunuz, daha önce de bazı hatlarıyla tartışmaya açılan söz konusu paradigmaya “ütopiklik” eleştirileri yapanlar olacaktır. Eleştirilere nasıl cevap verirsiniz.  Sizinle daha önceki sohbetlerimiz de ‘ütopyası olmayan bir toplum, ideali olmayan insan olamaz’ diyordunuz. Kitabınız şair Bertolt Brecht’ten “Mücadele edenin kazanması kesin değildir ama mücadele etmeyen daha baştan kaybetmiştir” alıntısıyla bitiyor. Bu noktada gelecek eleştirilere nasıl karşılık vereceksiniz?
 
Benim için ütopya bugün olmayan ama ilerde olabilendir. Pejoratif, olumsuz anlamda bir ütopya anlayışına asla itibar etmem. Önce hayal etmeyi bileceksin ki önün açılsın, yolun açılsın. Kavramın olumsuz, pejoratif anlamında ütopik olan eko-sosyalist bir geçiş süreci değil, bunak kapitalizmden hala medet ummaktır. Bugün ulaşılan durum, aslında buradan nereye gidilebileceğinin ‘öncüllerini’ de içeriyor. Ne olmadığı ne olabileceğini de ima eder.  Kapitalizmle ve sosyalizm arasında üçüncü bir çıkış, başka bir paradigma önerebilen var mı? Kimileri yeni teknolojilere bel bağlamış. Harikalar yaratan modern teknolojiler bugüne kadar hangi sorunu çözdü de sistemi, içine sürüklendiği çöküş tablosundan çekip çıkaracak.  Alternatif önerisi olan bulsun, söylesin. Nafile hezeyanlar, miskin zırvalıklarla hangi sorunu çözülebilir?  
 
MA / Selman Güzelyüz
 
 

Diğer başlıklar

20:20 Şenyaşar ailesinin eylemine DEM Partili kadınlar ve avukatlardan ziyaret
19:46 YSK’den ‘iftar’ kararı: Sayım aralıksız yapılacak
19:34 Bakırköy Cezaevi önünde gözaltına alınanlar serbest bırakıldı
19:27 Nijerya'da 3 ayda 202 kişi menenjitten hayatını kaybetti
18:02 Bakırköy Cezaevi’nde tutsaklar görüş sonrası darp edildi
17:50 Genç: Erdoğan Kürt sorununda çözüme yönelmez
17:23 DEM Parti’den bir ilk: Engelliler için yeni bir yaşam mümkün standı
17:16 DBB’ye ait malzemeler askeriye ve emniyet tarafından taşınıyor
16:59 Yargıtay, Ata ve Mızrak davasında polislerin beraatını onadı
16:49 DEM Parti seçim çalışmalarına hız verdi
16:46 MB rezervleri bir haftada 4 milyar 53 milyon dolar azaldı
16:39 DEM Parti: AKP’liler Belçika’daki ırkçı saldırının sözcülüğünü yapıyor
16:30 Hatimoğulları: Savaş için kapı kapı dolaşacağınıza barış için İmralı kapısını açın | YENİLENDİ
16:21 Adalet Nöbeti’nden ‘İmralı kapısını açın’ çağrısı
16:07 Zana Bedlîslilere seslendi: Sandıklarınıza sahip çıkın
16:07 DEM Parti: Antalya'da adaylarımızı geri çekmiyoruz, oylar DEM'e
16:01 Temelli Colemêrg'de: Bu faşist iktidarı yıkacak olan sizin iradenizdir
16:00 Hatice Yıldız’ın tutukluluğu Bakırköy cezaevi önünde protesto edildi
15:47 Roboskî’yle yüzleşme olmadan demokrasi mümkün değil
15:34 Meleyî aşireti DEM Parti’ye desteğini açıkladı
15:17 Bakırhan: Halk onuruna ve iradesine sahip çıkacak
15:15 Pontoslu yazar Haralambidis yaşamını yitirdi
15:05 Êlih kayyımı AKP adayı için 53 milyona koli hazırlattı
15:01 Amed’de okul temizliği yaptırılan 15 öğrenci zehirlendi
14:55 Tutsaklardan siyasi partilere mektup: Açlık grevleri konusunda rol üstlenin
14:37 Mart ayı katliamlarıyla yüzleşme çağrısı
14:18 Okullar 1 Nisan'da tatil
14:16 Bayındır Bazîd’den seslendi: 1 Nisan’da başarımızı birlikte kutlayalım
14:01 Yargıtay Başkanı onuncu turda da seçilemedi
13:08 Açlık Grevi İzleme Koordinasyonu: Tutsakların talepleri karşılanmalı
12:55 DEM Parti’den 3 merkezde miting
12:48 Mûş'ta vali, kaymakam ve komutandan seçim çalışması
12:22 Esenyurt'ta 5 katlı binada yangın çıktı
12:21 Kütahya ve İstanbul’da erkek şiddeti
11:57 AKP'li belediyenin taş ocağına 'ÇED gerekli değil' kararı
11:42 ÖHD’den iki bakanlığa başvuru: Sağlık hakkı ihlaline sebep olan uygulamalar son bulsun
11:33 Abdullah Öcalan’ın avukatlarından yeni görüşme başvurusu
11:06 Zafer işareti gerekçesiyle seçim görevi iptal edildi
10:42 Kantinden para ile satın aldıkları eşyalara el konuldu
10:41 Agrobay işçileri ilk kazanımlarını elde etti
10:29 Cisim patlaması raporu: Dayan ailesi mağdur edildi
10:23 Ertak: Şirnex'te 2004 ruhuyla sandık başına gidelim
09:37 DEM Parti'ye destek yürüyüşü
09:13 Gazeteci Ahmet’in akıbetine dair 156 gündür açıklama yok
09:12 Tutsaklar 123 gündür açlık grevinde
09:11 DEM Parti Cihanbeyli için seferber
09:09 Xinûs eşbaşkan adayları: Herkese eşit hizmet vereceğiz
09:08 Abdullah Öcalan'ın avukatı: CPT güven veren bir kurum olmaktan çıktı
09:07 Wêranşar DEM'den yana
09:06 Ebexliler 2019’un hesabını soracak!
09:04 'Taşıma' hilesine karşı binlerce hareketli seçmen başvurusu
09:02 Tutsak yakınlarından hukuksuzluğa karşı dayanışma çağrısı
09:01 Tuncel: Sandığa gidelim, gasp edileni geri alalım
09:01 28 MART 2024 GÜNDEMİ
08:51 Ahlat T Tipi’nde provakatif saldırı
08:42 Beyaz Saray’dan İsrail’i görüşmeye ikna çabaları
27/03/2024
23:59 Riha’da kitlesel halk buluşmaları: Halka hizmet DEM Parti ile gelecek
23:56 Halk buluşması mitinge dönüştü: Hiçbir kuvvet Êlih’in kafasını karıştıramaz
23:22 Riha’da gözaltına alınan 7 kişi serbest bırakıldı
21:41 Barikat Riha’dan DEM Parti’ye destek yürüyüşü
21:34 Agirî ve Wan'da gençlik şöleninde tecrit vurgusu
21:08 Serüven Kültür Dünya Tiyatro Günü’nde sokakta
20:53 Memurlar AKP çalışmalarına götürülüyor
20:36 Mêrdîn adayları sahada: Sesimiz sandıklardan güçlü çıkmalı
20:30 Tiyatro oyuncularından DEM Parti’ye destek
20:22 Haber Sen: TRT anayasal suç işliyor
20:05 Zana: İmralı kapıları açılsın
19:47 Emine Şenyaşar’ı ziyaret etmek isteyen EMEP’lilere engel
19:43 İzmir'de kadın katliamları protestosu: Örgütlenelim
19:38 Colemêrg’teki final mitingine kitlesel yürüyüşle çağrı yapıldı
19:15 İstanbul’da çok sayıda gözaltı
19:09 KHK eylemi 287’nci haftasında
18:54 Sêrt’te silahlı kavga: 4’ü ağır 8 yaralı
18:28 Bodrum’da kadınlar çocuk istismarını protesto etti
18:04 Erdoğan Êlih’de Ankara ve İstanbul için oy istedi
17:57 İHD Ankara Şube Ekoloji Komisyonu Yıllık Ekoloji Raporu’nu açıkladı
17:02 Türkdoğan TİHV ve İHD’yi ziyaret etti
16:51 DEM Partili adaylar: Adana için yeni bir tarih yazma vakti geldi
16:49 DEM Parti seçim çalışmasında: 1 Nisan'da zaferi kutlayacağız
16:47 Zana'dan Adalet Nöbeti'ne ziyaret: Annelerin mücadelesi olmasa dilimiz yok olurdu
16:38 Eğitim Sen: Cumhur İttifakı adayları okullarda propaganda yapıyor
16:22 Erdoğan Amed'de: Bu kardeşinize yüzde 28,5 oy çıkmışsa durup düşünmemiz lazım
15:50 Hatimoğulları'ndan Erdoğan'a: Çık sen kendini ıspatla
15:47 Emekliler: Sandıkta hesap soracağız
15:40 ÖHD, Marmara Bölgesindeki cezaeevlerine dair raporunu paylaştı
15:37 Hareketli seçmenler Muğla'dan yola çıktı
15:15 Mahkeme kararı verdi: Devletin öğrencilere yemek sağlama yükümlülüğü yoktur
15:12 Trabzon’da göçük: 3 işçi yaşamını yitirdi
15:10 Uçar: Bu seçim Şêx Seîd'e hakaret edenler ile Şêx Seîd'in torunları arasında
14:49 Belediyeden 'Yardıma muhtaç' kuyumcuya 70 bin TL yardım!
14:43 Cezaevinde rahatsızlanınca hastaneye kaldırıldı
14:30 Bayındır Qereyazî’de: Bu seçim, Kürtlerin dili, kimliği için referandumdur
14:20 DEM Parti'den Elkê'de sandık güvenliği eğitimi
14:18 Türkiyeli yetkili: Rusya saldırganlarını tutuklama talebi yoktu
13:49 Hrant Dink davası sanığı: İstihbaratı cinayetten bir gün sonra almış gibi rapor düzenledik!
13:44 Çewlig'de miting
13:40 Akkuyu'da maaşlarını alamayan işçiler iş bıraktı
13:28 Öğrenciler Erdoğan’ın mitingine taşındı
13:16 Baro ve STÖ’lerden CPT’ye İmralı çağrısı: Çözüm için adım atın
12:54 Açlık grevinde olan 5 tutsağa hücre cezası
12:37 Licik bilirkişi raporu: Zehirli kimyasalın Fırat’a taşınma riski var
12:18 Yargıtay Başkanı 6'ncı turda da seçilemedi
12:02 YNK: Kerkük'te Türkmen Cephesi ile anlaşan KDP ulusal değerleri sattı
11:35 Bakırhan: Üçüncü yol ağacının altında birleşelim
11:13 Yaşlı nüfus 5 yılda bir buçuk milyon arttı
11:00 Sınırdaki saldırılarda 10 kolber yaralandı
10:28 Roboskîliler: AKP'ye giden her oy üstümüze bomba olarak yağacak
10:27 Şirnex ve Riha'da ev baskınları
09:52 Hezro kırsalında askeri operasyon ve abluka
09:23 HRW ve Yurttaşlık Derneği: Depremle ilgili yetkililerin soruşturulmasına izin verilmeli
09:10 Gazeteci Ahmet’ten 155 gündür haber yok
09:09 Açlık grevi eylemi 122'nci gününde
09:08 'Bize ulaşan herkesi sandığa taşıyacağız'
09:07 Kayyım kadın merkezini yıllık bin 500 TL'ye kiraya verdi
09:06 AKP'liler ‘oy verme’ sözü karşılığında rüşvet dağıtıyor
09:04 Eşbaşkan adaylarından 'sandığa sahip çık' çağrısı
09:04 DAİŞ saldırıları: 2015 öncesi konumuna dönmek istiyor
09:03 Ege'den binlerce kişi kayyımları göndermeye gidiyor!
09:02 Hak savunucuları: Yıldız'ın tutuklanması insan hakkı ihlalidir
09:02 Kuzey ve Doğu Suriye'de yerel yönetim
09:01 Ayşe Gökkan: Merhamet dilemiyor, ataerkil yargıya baş eğmiyoruz
09:00 Dilovası’nda seçmenler değişim için sandığa gidecek
09:00 27 MART 2024 GÜNDEMİ
26/03/2024
23:59 Zana: Kürt halkı baskılara karşı boyun eğmedi, eğmeyecek
23:52 30 yıl sonra 'Bijî berxwedana zindanan' sloganıyla karşılandı
23:02 WHO: Dêrazor’daki saldırıda bir çalışanımız yaşamını yitirdi
22:50 Mêrdîn’de kayıp gencin cesedi suda bulundu
22:35 Hezex’te coşkulu halk şöleni
22:06 Mêrdîn’de çalışmalarını hızlandıran adaylardan ilçe ve köy ziyaretleri
21:18 Kerboran’da yurttaşlardan AKP’li belediyeye tepki
20:54 Agrobay işçileri: Emeğimiz ve alınterimizi istiyoruz
20:45 Uçar: Atacağımız her adım herkesin geleceğini belirleyecek
20:15 Emine Şenyaşar’ın Adalet Nöbeti 62’nci gününde
20:07 Akademisyen Sirman serbest bırakıldı
19:25 Xana Axpar'da husumetli aileler barıştırıldı
19:00 AKP’nin Amed adayları oy karşılığında BİM kartı dağıtıyor
18:19 Ankara’da bir öğrenci yaşamına son verdi
17:51 DEM Parti'den Silopiya’da konvoy ile mitinge çağrı
17:42 ‘DEM Riha’ya, Riha DEM Parti’ye çok yakışacak’
16:21 Zana: Belediyeler zihinlerin temizlenmesi için önemli bir yer
16:15 Keskin ve Yarkın hakkında ceza istemi
16:05 Adalet Nöbeti’nde mücadele vurgusu
15:52 Colemêrg'teki polis şiddetine dair soru önergesi
15:32 DEM Parti sahada: İrademizi kayyımlardan geri almaya geliyoruz
15:20 DEM Parti hasta tutsaklar için Meclis araştırması istedi
15:17 Riha’da bir kadını katletme girişimi
14:54 Öğretmenevi’ndeki yolsuzlukla ilgili davada savcı değişikliği!
14:43 Sedyeyle cezaevine götürülen Yıldız için AYM'ye başvuru
14:27 516 isim ve kurumdan DEM Parti’ye destek açıklaması
14:26 Akademisyen Sirman'ın telefon görüşmesi suçlama konusu