'Divê kurd malên xwe bikin dibistanên kurdî'

  • rojane
  • 09:36 21 Sibat 2020
  • |
img

AMED – Rêveberên KURDÎ-DER'ê û Akademiya Ehmedê Xanî yên ku bi KHK'ê hatin girtin têkildarî 21’ê Sibatê Roja Zimanê Zikmakî ya Cîhanê xwestin ku her kurd li dijî pişaftinê mala xwe bike dibistanên kurdî û gotin: "Çand, ziman û nasname yek in, weke laş hev du temam dikin."

Rêveberên Komeleya Lêkolîn û Pêşvexistina Kurdî (KURDÎ-DER) û Akademiya Ehmedê Xanî ku ku bi Biryarnameya di Hukmê Qanûnê de (KHK) hatin girtin têkildarî 21'ê Sibatê Roja Zimanê Zikmakî ya Cîhanê ji ajansa me re axivîn. 
 
Yek ji rêveber û mamosteyên KURDÎ-DER'ê Rifat Ronî sazî û dezgehên ji salên 1990'î heta îro ji bo zimanê kurdî xebatê birêve dibin û pêşve xistin bi bîr xist û got: "Di xebatên ziman û çandê de Navenda Çanda Mezopotamyayê (NÇM) û Enstîtuya Kurdî ya Stenbolê bûn pêşeng û heta îro didome. Piştî ku têkoşîna gelê kurd gûr û geş bû, hişyariyek û hişmendiyek di nava gelê kurd de jî çêbû." 
 
'ARMANC LI DIJÎ POLÎTÎKAYÊN PIŞAFTINÊ BÛ' 
 
Ronî bal kişand ser polîtîkaya pişaftinê û înkarê ya dewletê ku li ser gelê kurd birêve dibe û got: “Înkar û pişaftina li ser ziman sûcê li dijî mirovahiyê ye jî. Ji ber ku dewlet di warê înkar û pişaftinê de eşkere dibû neçar ma hinek yasayan sererast bike û sistkirinan çê kir. Xwestin hin saziyên kurdî ava bikin lê bi ser neketin. Di wan salên dewletê xwest kursên taybet veke û bi ser neket, KURDÎ-DER ava bû. Bi hêvî û bendewariyek mezin hat avakirin. Bi rastî bi bernameyeke xurt dest bi xebatên xwe kir. Armanca KURDÎ-DER'ê jî ew bû ku wek mertalekê li dijî polîtîkayên pişaftinê bisekine, zimanê kurdî biparêze, bi pêş bixe û bingeha zimanê kurdî ava bike. Bi vê mebestê li gelek deveran hat avakirin. Li bajarên Kurdistanê û bajarên Tirkiyê 37 şaxên KURDÎ-DER'ê hatin vekirin û xebatên xwe birêve birin. Bi hezaran keç û xortên gelê kurd ji bo ziman têdigihîştin. Êdî gelê kurd KURDÎ-DER'ê ji xwe re wek dibistaneke alternatif didît û zarokên xwe dişand.”
 
'LI SÊ DIBISTANAN 800 XWENDEKAR GIHÎŞTIN'
 
Ronî vekirina dibistanên li Amedê Dibistana Ş. Ferzad Kemanger, li Cizîrê Dibistana Bêrîvan û li Geverê Dibistana Dayika Uveyş bi bîr xist û wiha got: "Li her sê dibistanan bi qasî 800 xwendekar ango zarokên kurd têgihîştin. Xelkê me wek lehiyê zarokên xwe dişandin van dibistanan. Dibistan ji gel re bûbûn hêvî. Çawa dewletê girêdana gel ya ji bo van saziyan dît, êrîş li van dibistanan hat kirin. Gel xwedî li dibistanên xwe derket. Her çiqas dibistan hatin mohrkirin jî lê perwerdehiyê dewam kir. Herî dawî hemû saziyên ku xizmeta zimanê kurdî dikirin bûn hedefa dewletê û hikumeta AKP'ê û di sala 2016’an de hatin girtin." 
 
'ÇAND ZİMAN Û NASNAME YEK IN WEKE LAŞ HEV TEMAM DIKIN' 
 
Ronî destnîşan kir ku ziman destpêka mirovbûnê, bingeha zanîn û şaristaniyê ye û wiha domand: "Gava ku di jiyana gelekê de zimanê wî kêm be ew jiyan weke jiyaneke azad nayê hesibandin. Ji ber wê jî mirov bi peyvê dibe mirov bi axaftinê dibe civak her wiha bi zimanê xwe jî dibe gel û netewe. Dema perwerdehiya bi ziman tune be kurd wekî ku masiyê ji avê derkeve bê rih û bê can dimînin. Niha sazî, dezgeh, tor û platformên ziman ên gelê kurd peyama têkoşîneke bi biryar dide. Gelê kurd dest ji sazîbûna zimanî berneda. Ji sala 1999’an heta vê gavê 21’ê Sibatê li tevahiya cîhanê tê pîrzokirin. Lê em dikarin vê rojê weke roja zimanên bindest ên ku tên asîmîlekirin û tên înkarkirin binav bikin. Em di têkoşîn û berxwedana xwe de bi israr bin dê azadbûna zimanê me jî nêzîk be. Niha em dibînin ku li rojavayê Tirkiyê her roj ciwanên kurd ji ber ku bi zimanê xwe diaxivin an jî muzîka guhdar dikin rastî êrîşa tên. Tenê ji bo kurdî diaxivin rastî van êrîşan tên. Ev ji dide nîşan dan ku ziman bi xwe bîrdoziyê. Nasnameya gel e. Ew jî êrişî nasnemeyê dikin. Çand, ziman û nasname yek in weke laş hevdû temam dikin.”
 
'XEBATÊN AKADEMÎK BIRÊVE DIBIR' 
 
Îbrahîm Xelîl Taş jî ku Hevserokatiya Akademiya Ehmedê Xanê ya ku hat girtin têkildarî xebatên akademiyê û ziman axivî. Taş diyar kir ku wan tenê perwerdeya ziman dida kesên ku endamên akademiyê bûn û wiha got: “Xebatên me li ser wêje, ziman û dîrokê bûn. Kesên ku dibûn endamên me me wan perwerde dikirin. Akademiya me di asta zanîstî de li ser çand û ziman lêkolîn dikirin. Ji bo xebatê me karbeşiyek kir. Ewil me got em ê ferhengeke berfireh ya li ser rêziman û têgehan amade bikin. Me xwest di serî de rê li ber pêşiya pişaftin û xwe pişaftinê bigirin. Me xwest hişmendiya neteweyî pêş bixin. Bi karê akademiyê hindik be jî me hişmendiyek ava kir. Akademiya me piştî hewldana darbeya 15’ê Tîrmehê bi KHK’ê hat girtin. Planên ku me danîn pêşiya xwe nîvco man.”
 
'DI HIŞMENDIYA WAN DE DIJBERIYA ÇAND Û ZIMANÊ KURDÎ HEYE'
 
Taş anî ziman ku AKP dema hat desthilatdariyê di aliyê demokrasi û azadiya mafan de hin hêvî pêş xistin û pişt re jî dijberê tiştên difikirî gav avêt. Taş diyar kir ku ji ber ku feraseta fermî di hemû partiyên tên desthilatdariyê de yek înkar û pişaftina li hember kurdî naguhere û got: "Dîtîn ku kurd di warê çand û ziman de pêşdikevin û gavan diavêjin li çand û zimanê xwe xwedî derdikevin. Hikumetê polîtîkayên xwe guhertin ji ber ku di hişmendiya wan de hertim dijberiya çand û zimanê kurdî heye. Ji bona ku asîmîlasyona xwe berdewam bikin akademî girtin." 
 
Taş got ew bi wesîleya 21’ê Sibatê Roja Zimanê Zikmakî ya Cîhanê dixwazin ku her kurd li dijî pişaftinê mala xwe bike dibistanên kurdî.
 

Sernavên din

28/03/2024
20:56 Jinên endamê DEM Partiyê û parêzer çûn serdana Emîne Şenyaşarê
20:01 Li Girtîgeha Bakirkoyê êrişî girtiyan hat kirin
17:26 DEM Partiyê lez da xebatên hilbijartinê | HATE NÛKIRIN
17:09 Zanayê bang li gelê Bedlîsê kir: Xwedî li sindoqên xwe derkevin
17:07 DEM Partî: Em Namzetê xwe yê Antalyayê venakişînin, deng ji DEM’ê re ne
17:00 Hatîmogûllari: Li şûna hûn ji bo şer derî bi derî bigerin, ji bo aştiyê li deriyê Îmraliyê bixin
16:45 Ji Nobeta Edaletê banga ‘Deriyên Îmraliyê vekin’ hate kirin
16:24 Temellî li Colemêrgê got: Dê îradeya we vê îktîdara faşîst hilweşîne
16:24 Girtina Hatîce Yildizê li ber Girtîgeha Bakirkoyê hate şermezarkirin
16:09 Heta ku bi Roboskê re hevrû nebin demokrasî ne pêkan e
16:08 'Em ê şaredariya Sêrtê ji qeyûmên dagirker rizgar bikin'
15:56 Eşira Meleyî piştgiriya xwe ya ji bo DEM Partiyê eşkere kir
15:45 Ji bo komkujiyên di meha adarê de banga hevrûbûnê hat kirin
15:36 Qeyûmê Êlihê ji bo namzetê AKP’ê bi 53 milyonan qolî amadekirin
15:29 Nivîskarê pontus Haralambîdîs wefat kir
15:28 Bakirhan: Gel dê xwedî li vîn û rûmeta xwe derkeve
15:06 Girtiyên siyasî ji 4 partî û Serokatiya Meclisê re name şandin
15:06 Li Amedê 15 xwendekarên paqijî pê dane kirin bi jehrê ketin
14:26 Dibistan di 1’ê nîsanê de dikevin betlaneyê
14:21 Bayindir li Bazîdê bang kir: Em di 1’ê nîsanê de serkeftina xwe pîroz bikin
13:55 Koordînasyona Şopandina Greva Birçîbûnê: Divê daxwazên girtiyan bên bicihanîn
13:44 Li Mûşê walî, qeymeqam û fermandar ji AKP'ê re xebata hilbijartinê dikin
12:58 DEM Partiyê li 3 navendan mitîng li dar xistin
12:37 Li Kutahya û Stenbolê û tundiya mêr
12:26 OHD’ê serî wezaretan da: Bila pêkanînên dibin sedema binpêkirina mafê tenduristiyê bi dawî bibin
11:53 Rapora cîsmên teqîyayî: Malbata Dayan hat mexdûrkirin
11:52 Parêzerên Abdullah Ocalan ji bo hevdîtinê dîsa serlêdan kirin
11:25 Ertak: Em ê li Şirnexê bi ruhê 2004’an biçin ser sindoqan
11:19 Bi hinceta îşareta serkeftinê peywîra wî ya hilbijartinê betal bû
11:02 Karkerên Agrobayê destkeftiya xwe ya ewil bi dest xist
10:57 Tiştên ku ji kantînê bi pereyên xwe kirîne hatine desteserkirin
10:33 Ji bo piştgiriya bi DEM Partiyê re li Şemrexê meş hat lidarxistin
10:22 Parêzerê Abdullah Ocalan: CPT ji saziyeke ku baweriyê dide derketî ye
09:43 DEM Partî ji bo Cîhanbeyliyê serferber bûye
09:07 Ebex wê hesabê 2019'an bipirse: Em ê bi DEM Partiyê re xwe bi rê ve bibin
09:06 DEM dê li Xinûsê bibe warê çareseriyê
09:05 Greva birçîbûnê ya bi daxwaza azadiya Abdullah Ocalan di roja 123’yan de didome
09:04 Ji rojnameger Silêman Ehmed 156 roj nin agahî nayên girtin
09:03 Wêranşar li gel DEM Partiyê ye
09:02 Li dijî hilbijêrên sixte hilbijêrên livdar: Bi hezaran kesî serî li DEM Partiyê dan
09:01 Xizmên girtiyan: Hûn pêdiviyên wan pêşwazî bikin em jî dê pereyan neşînin!
09:00 ROJEVA 28’Ê ADARA 2024’AN
08:50 Li Girtîgeha Tîpa T a Xelatê êrişa provakatîf
08:49 Qesra Spî hewl dide Îsrarîlê ji bo hevdîtinan qaneh bike
27/03/2024
23:30 Li Agiriyê ciwanan bal kişand ser tecrîdê
21:53 Gergerlîoglû: Tu hêz nikare dengê 'Berxwedan jiyan e' bibire
21:49 Namzetên Mêrdînê li qadê ne: Em ê bi rêjeyeke zêde bi ser bikevin
21:37 Li Îzmîrê kuştina jinan hat şermezarkirin
20:35 Ji ber keyatiyê bi hev ketin: 4 jê giran 8 kes birîndar bûn
20:24 Polîsan nehişt EMEP'î biçin cem Emîne Şenyaşarê
19:54 Li Stenbolê gelek kes hatin binçavkirin
17:20 Turkdogan serdana TÎHV û ÎHD’ê kir
17:06 Zana çû serdana Nobeta Edaletê: Heke ne ji têkoşîna dayikan bûya dê zimanê me tune bûbûya
17:05 Hatîmogûllari: Me xwe bi hezaran kesan li qadê îspat kir
17:01 DEM Partî xebatên hilbijartinê didomîne: Em ê di 1’ê nîsanê de serkeftinê pîroz bikin
16:25 OHD’ê rapora xwe ya têkildarî girtîgehên Herêma Marmarayê eşkere kir
16:24 Hilbijêrên bitevger ji Mûglayê bi rê ketin
15:48 Şaredariyê 70 hezar lîre dan zêringirê ku ‘hewcehiya wî bi alîkariyê heye’!
15:42 Uçar: Ev hilbijartin di navbera kesên heqaret li Şêx Seîd kirin û neviyên Şêx Seîd de ye
15:26 Bersûcê Doza Hrant Dînk: Me agahiya cînayetê weke ku rojek piştî cînayetê girtibe rapor amade kir!
15:00 Bayindir li Qereyaziyê ye: Ev hilbijartin ji bo ziman û nasnameya kurdan referandûm e
14:58 Rewşa Yildiz a 75 salî aloz bû rakirin nexweşxaneyê
14:53 Li Qilebanê xebata belavkirina belavokan veguherî meşê
14:42 DEM Partiyê li Elkê perwerdeya ewlehiya sindoqan da
14:38 Şagirtên dibistanan birin mîtînga Erdogan
14:37 Rayedarê tirk: Daxwazeke Rûsyayê ya ji bo girtina êrişkaran tune bû
13:50 Baro û saziyên sivîl ji bo Îmraliyê bang li CPT’yê kirin: Ji bo çareseriyê gavê biavêjin
13:46 Li Çewligê bi tevlibûna hezaran kesan mitîng tê lidarxistin
13:42 Cezayê hucreyê dan 5 girtiyên ketine greva birçîbûnê
13:05 Rapora kesê pispor a Licikê: Xetere heye ku kîmyewiyên jehrî tevî Hewzaya Firatê bibin
12:14 YNK: PDK’ê li Kerkûkê bi Eniya Tirkmen re lihev kir û nirxên neteweyî firot
11:36 Bakirhan: Em li bin dara Rêya Sêyemîn bibin yek
11:23 Ji namzetên hevşaredariyê banga ‘xwedîderketina li sindoqan’
11:22 Di êrişên li ser sînor de 10 kolber birîndar bûn
10:38 Li Şirnex û Rihayê gelek kes hatin binçavkirin
10:24 Li bejahiya Hezroyê operasyona leşkerî û dorpêç
10:00 Parastvanên mafan: Girtina Yildiz binpêkirina mafê mirovan e
09:51 ‘Em ê her kesên ku xwe digihînin me em ê bibin ser sindoqan’
09:04 Êrişên DAIŞ'ê: Dixwaze vegere rewşa xwe ya beriya 2015'an
09:03 Girtiyên siyasî 122 roj in bi daxwaza azadiya Abdullah Ocalan di greva birçîbûnê de ne
09:03 155 roj nin agahî ji rojnameger Silêman Ehmed nayên girtin
09:01 Malbatên Roboskê: Her raya ji AKP'ê re diçe dê wekî bombe li ser serê me bibare
09:01 Qeyûm navenda jinan salane bi hezar û 500 lîreyî da bi kirê
09:01 Li Bakur û Rojhilatê Sûriyeyê şaredariyên neteweya demokratîk
09:00 Ji Egeyê bi hezaran hilbijêr ji bo qeyûman bişînin diçin bajarên xwe
09:00 AKP li Dîlovasiyê dest bi belavkirina bertîla hilbijartinê kiriye
09:00 ROJEVA 27'Ê ADARA 2024'AN
26/03/2024
23:59 Girtiyê nexweş piştî 30 salan ji girtîgehê derket
22:48 Li Hezexê şahiya gel
20:54 Nobeda Edaletê ya Emîne Şenyaşarê di roja 62'yan de ye
19:58 Karwana DEM Partiyê li gundên Silopiyayê geriya
19:37 Namzetên AKP'ê yên Amedê beramberî rayan kartên BÎM'ê belav dikin
18:46 'DEM wê li Rihayê, Riha jî wê pir li DEM'ê bê'
16:50 Dozger xwest Keskîn û Yarkan bên cezakirin
16:47 Zana: Ji bo paqijkirina mejiyan şaredarî girîng in
16:40 Demîrel ji doza “heqareta serokkomar” beraet kir
16:23 Di Nobeta Edaletê de peyama israra domandina têkoşînê hat dayîn
16:11 Têkildarî tundiya polîsan a li Colemêrgê pûşnûmepirs dan Meclisê
15:59 DEM Partiyê xwest ji bo girtiyên nexweş li Meclisê komîsyon bê avakirin
15:58 Zilamekî hewl da li Rihayê jinekê bikuje