SETA ‘Operasyona Pençe’ analîz kir: Divê TSK li Kurdistan a Federe bi cih bibe

  • rojane
  • 09:28 16 Tîrmeh 2019
  • |
img

NAVENDA NÛÇEYAN -  Weqfa Lêkolina Siyaset, Aborî û Civakê (SETA) ku bi amadekirina raporê ya derheqê rojnamevanan de ketibû rojevê, hedefa “Operasyona Pençê” ya TSK dimeşîne wekî Bakûr û Rojhilatê Sûriyê, bi cihbûna li Herêma Kurdistan a Federe ya Iraqê analîz kir.  

 
SETA ku çend roj berê di rapora xwe ya “Analîza Medyayê” weşandibû de bi taybetî rojnamevanên navneteweyî yên li Tirkiyeyê dixebitin hedef girtibû der barê “Operasyona Pençe” ya ji aliyê Hêzên Artêşa Tirk (TSK) di 27’ê gulanê de li Xakurkê dabû despêkirin de bi îmzeya Murat Aslan raporekê analîzê weşand. Analîza ku ji aliyê Murat Aslan ê ku yek ji nivîskarê Rojnameya Aydinlik e û leşkerekê teqawit e, pêwîstî û armanca operasyonê vedibêje, di beşa encamê de jî di noqteyên aborî, civakî û leşkerî de mayîndebûna TSK’ê ya li heremê wek jêneger diyar kir.  Di rapora analîzê de hêzên gelên Bakûr û Rojhilatê Sûrî YPG û Hêzên Demokratîk a Sûriyê (QSD) wek e şaxên PKK’ê dide nîşandan de, tê diyarkirin ku bi têkçûna DAIŞ’ê re deskeftiyên gelan ên ku hişmendiya di rayagiştî ya navneteweyî de daye avakirin divê bê şikandin. Di rapora analîza ku ji 28 rûpelan pêk tê û wêne û grafîk hatine xêzkirin, destnîşankirin ku operasyon bi “Senayiya Millî û parastina xwecihî” serkeftinê bi dest xistiye. Çekên ku zavayê Serok Komar û Serokê Giştî ya AKP’ê Recep Tayyîp Erdogan çêkiriye bi wêneyan wek e kilîda serkeftinê  hatiye rêzkirin.  
 
HEDEF DESKEFTÎ: FIKAR EWLEHΠ
 
Di destpêka analîzê de bêjeya “Kesayet û gotinên bûye tabûya PKK’ê hedef tê girtin” jî dide nîşandan ku ji serkeftina leşkerî ya operasyonê zêdetir fikara peyam dayîna rayagiştî tê kirin. Di rûpelên 14 û 16’ê yên rapora analîzê de ku derbarê fikarên esasî ya desthiladariya AKP-MHP’ê jî kêm be jî diyar dike û ji serkeftina kurdan acizbûyî derdikeve pêş, ev tişt hatine nivisandin: “Di vê mijara gotinê de, di şopandina stratejî û encamgirtinê de eger muxtac bi piştgiriya DYA û welatên rojavayî yên din heyî berçav bê girtin, piştî statû û hebûna PKK’ê ya di Iraq û Sûriyê de bê mîsogerkirin dê bi awayek qontrolkirî hewildanên xwe yên esasî çalakiyên di Tirkiyeyê de pêk bîne.”  
 
HEDEFA ESASÎ BAKUR Û ROJHİLATÊ SÛRİYÊ YE
 
Di analîzê de bal hatiye kişandin ku PKK di 4 perçeyên ku Kurd lê dijîn de bi siyaseta aqilmendî deskeftiyan bi dest xistiye û bijêrka “Li dijî aqilê bi aqilê têkoşîn bê dayîn” wek e teqtîk û stratejî tê pêşniyar kirin. Di rapora analîza SETA de, tê diyarkirin ku di têkoşîna li dijî DAIŞ’ê de YPG/QSD a ku wek e PKK’ê tê pênasekirin bi misyona xwe ya pêşeng re pîrozkirina hemû cîhanê qezanc kiriye, qelskirina vê prestija heyî di nava peywira yekemîn a desthiladariya AKP-MHP’ê de heye bi awayek vekirî aşkere dike. Her wiha di analîzê de fikarên ji îtîfaqên demkî yên bi hêzên navneteweyî re hatine danîn jî hatiye nivisandin. Di analîzê de, ji bo pêşî li statuyo ku di şerê li Rojava tê meşandin û avakirina Rêveberiya Xweser bê girtin tê diyarkirin ku pêwîste bi dewletên heremê re li dijberiya Kurdan de hevkarî bê dayîn, li dijî pêşketinên îhtîmal ên li Bakûr û Rojhilatê Sûriyê divê li navenda Iraqê wek hazir qita bê sekinandin û pêwîst bike mudaxele bê kirin. Li kêleka vê hebûna pergala ku gelên Bakûr û Rojhilatê Sûrî jî  wek e hedefa esasî ya“Operasyona Pençe” di analîzê de cih digire.  
 
HIŞMENDIYA GEFA TIRKIYEYÊ! 
 
Di rapora analîzê de ev tişt hatine nivisandin: “Netekim DYA û dewletên rojavayî yên wekî Fransa ku ya PKK’ê bi navên cuda dixwazin meşrû bikin, rewşa siyasî-leşkerî ku di Sûriyê de derketiye asta herî jor bi hatina halê zêdetir dikarin hêsanî birêvebirin, vê rêxistina terorê di heremên din ên Rojhilatanavîn de bikaranîn mimkûn e. Di vê çerçoveyî de PKK’ ya ku li nêzî sînorên Tirkiyê bi cihbûye û her tim ji DYA’yê çek, amûr û mîhîmatan re û ji Erebîstana Siûdî û Emîrên Yekbûyîna Ereban alîkariya malî werdigire, wek e çewa di navbera salên 1990-2000’an de di hişmendiya gefa Tirkiyeyê de wê dîsa li pêş be.”  
 
KDP Û IRAQ 
 
Di rapora analîzê de hevkariya bazirganî û leşkerî ya bi hêzên Herêma Kurdistana Federe KDP’ê re girîngiyekê taybet tê bîrxistin. Di analîzê de bal tê kişandin ku pêwîste bi hikumeta Iraqê re jî li dijî PKK’ê îtîfaq bê dayîn û ev tişt ê diyarkirin: “Bi IKYB (Rêveberiya Herêma Kurdistan a Iraqê) û hikumeta navendî ya Iraqê re bi ferasetek hevpar û hevkariyek xûrt bê tevgerandin.” 
 
BI ERÊKIRINA IRAQ Û KDP’Ê RE TSK MAYÎNDE YE
 
Di analîzê de tê balkişandin ku ji bo xirabkirina navbêra Kurdan pêwîste aboriya Herêma Kurdistana Federe ya Iraqê ya bi Tirkiyeyê ve girêdayî bê bikaranîn, ji bo vê jî bi hevkariya rêveberiya heremê û hikumeta navenda Iraqê mayîndebûna di heremê de tê hedefkirin. Beşa qala wê tê kirin wiha ye: “Tirkiye di salên dawî de bi hikumeta navendî ya Iraqê û IKBY re lihevkirinek pêk aniye û li bakurê Iraqê bi cih bûye. Dema em bicihbûna Hêmanên TSK’ê ya ku ji sala 2018’an ve Tevgera Biryardar pêk tîne re li heremên rojava û başurêrojhilatê herêma Rûbarok (Derecik) a Şemzînanê dinêrin Xakurka ku bi Tevgera Pençe re xistine bin qontrola xwe pêwîste tedbîrên ji bo terorîst dubare neyên bi cih nebin bên girtin. Di çerçoveya tedbîrên ji bo ewlehiya sînorên Tirkiye bên girtin de divê rêbazek proaktîf bê şopandin û stratejiya dema hedefên teror bên tesbîtkirin heman demî de werin bê bandorkirin bê berdewam kirin. Di vê stratejiya tê gotin de jî bendewariya bê guherandin jî nîn e.”  
 
TEDBÎRÊN CIVAKÎ, ABORÎ, ÎDARΠ
 
Di analîza ku ji bo hêzên Kurdistanî yên Federe baldikşîne ser îfadeya “Bi Tirkiyeyê re tevgerandin guncav e”, cih dide van gotinan: “Bi armanca ji bo ewlehiya bakurê Iraqê avakirin û pêşî li bikaranîna qadekê rêxistina teror a gotina mijarê ye bê girtin, li kêleka di aliyê leşkerî de avakirina şerîda ewlehiyê, pêwîstiya girtina tedbîrên îdarî, civakî û aborî jî xwe ferz dike. Di vê çerçoveyî de pekateya civakî ya li bakurê Iraqê guncavbûna doquya bi Tirkiyeyê re bê fikirandin bi tedbîrên aborî û îdarî dikarin bandorbûna bi hev hin kurtir bikin û vê wek e stratejiyek bidest bê girtin.”  
 
GIRÊDAYÎNBÛYÎNA ABORΠ
 
Di analîza ku bênavber baldikşîne ku operasyona bi navê “Pençe” mayînde ye de, bi taybetî bal dikşîne ku operasyon bi hevkariya KDP û Rêveberiya Herêma Kurdistanê re tê meşandin. Di beşa dawî ya analîzê de rola hikumeta heremê wiha tarîf dike: “Aboriya bakurê Iraqê ku bi Tirkiyeyê ve girêdayî ye û fikarên ewlehiyê di esasê xwe de li ser heman bingehî bilind dibe têkoşîna bi terorê re aliyê wê ya leşkerî divê bi tedbîrên aborî, civakî û îdarî bê temamkirin.”  
 
ENCAM
 
Beşa encamê ya ku wek e kurtasiya analîza SETA’yê ye, hevok bi hevok wiha ye: “Tevgerên ku Tirkiye ji bo rêxistinên terorê marjînal bike û ewlehiyê konsolîde bike yên li Sûriyê û bakurê Iraqê dide meşandin dê berdewam bike wek e rastiyek derdikeve pêşiya me. Bi îfadeyekê din bendewarî heye ku tevgeriyên leşkerî divê bi biryardarî bidomin in. Li aliyê din heta demek nêz jî bi taybetî operasyonên li Iraqê tên meşandin di qadekê teng de bi bêbandorkirin terorîstan re hatine bi dawîkirin û hatiye dîtin ku heremên operasyonan hatine vala kirin. Lê piştî tevgeriyên tên pêkanîn endamên rêxistina terorê di heremên nêzî hidudên Tirkiyeyê de careke din xwe bi cihkirine û ewlehiya welat tehdît kirine. Ji ber vê sedemî Tirkiye di salên dawî de bi hikumeta Navenda Iraqê û PDKI re lihevkirin pêk aniye û di bakurê Iraqê de bi cihbûyîn esas girtiye. Dema em bicihbûna Hêmanên TSK’ê ya ku ji sala 2018’an ve Tevgera Biryardar pêk tîne re li heremên rojava û başurêrojhilatê herêma Rûbarok (Derecik) a Şemzînanê dinêrin Xakurka ku bi Tevgera Pençe re xistine bin qontrola xwe pêwîste tedbîrên ji bo terorîst dubare bi cih nebin bên girtin. Her wiha bi Tevgera Pençe re tesbîta qala mijarê tê kirin ya di taybetmendiya Xakurkê de tê kirin ji bo qadên din ên bicihbûna PKK’ê jî, di ber çavan de bên derbas kirin.
 
Di çerçoveya tedbîrên ji bo ewlehiya sînorên Tirkiye bên girtin de divê rêbazek proaktîf bê şopandin û stratejiya dema hedefên teror bên tesbîtkirin heman demî de werin bê bandorkirin bê berdewam kirin. Di vê stratejiya tê gotin de jî bendewariya bê guherandin jî nîn e. Lê li kêleka bêbandorkirina terorîstan jî bi terzekê ku “îmhayê” hêsantir bike û pêwîste dervê sînor hakimiyeta qadê bê avakirin. Dema mirov hakîmiyeta qadê ku hêj jî hikûmeta navendî ya Iraqê û herêma IKYB ava nekirine bigire ber çavan, di çerçoveya lihevkirinê de hewildana tê gotin bi însiyatîfa Tirkiyeyê re avakirin wek e bijartinek derdikeve pêşiya me. Netekîm PKK çewa wek di Sûriyê de di Iraqê de jî “Ax girtin” bike dê ne li gor tu berjewendiyên aqtorên ku di heremê de ne be.” 
 
MA / Erdoğan Altan

Sernavên din

28/03/2024
20:56 Jinên endamê DEM Partiyê û parêzer çûn serdana Emîne Şenyaşarê
20:01 Li Girtîgeha Bakirkoyê êrişî girtiyan hat kirin
17:26 DEM Partiyê lez da xebatên hilbijartinê | HATE NÛKIRIN
17:09 Zanayê bang li gelê Bedlîsê kir: Xwedî li sindoqên xwe derkevin
17:07 DEM Partî: Em Namzetê xwe yê Antalyayê venakişînin, deng ji DEM’ê re ne
17:00 Hatîmogûllari: Li şûna hûn ji bo şer derî bi derî bigerin, ji bo aştiyê li deriyê Îmraliyê bixin
16:45 Ji Nobeta Edaletê banga ‘Deriyên Îmraliyê vekin’ hate kirin
16:24 Temellî li Colemêrgê got: Dê îradeya we vê îktîdara faşîst hilweşîne
16:24 Girtina Hatîce Yildizê li ber Girtîgeha Bakirkoyê hate şermezarkirin
16:09 Heta ku bi Roboskê re hevrû nebin demokrasî ne pêkan e
16:08 'Em ê şaredariya Sêrtê ji qeyûmên dagirker rizgar bikin'
15:56 Eşira Meleyî piştgiriya xwe ya ji bo DEM Partiyê eşkere kir
15:45 Ji bo komkujiyên di meha adarê de banga hevrûbûnê hat kirin
15:36 Qeyûmê Êlihê ji bo namzetê AKP’ê bi 53 milyonan qolî amadekirin
15:29 Nivîskarê pontus Haralambîdîs wefat kir
15:28 Bakirhan: Gel dê xwedî li vîn û rûmeta xwe derkeve
15:06 Girtiyên siyasî ji 4 partî û Serokatiya Meclisê re name şandin
15:06 Li Amedê 15 xwendekarên paqijî pê dane kirin bi jehrê ketin
14:26 Dibistan di 1’ê nîsanê de dikevin betlaneyê
14:21 Bayindir li Bazîdê bang kir: Em di 1’ê nîsanê de serkeftina xwe pîroz bikin
13:55 Koordînasyona Şopandina Greva Birçîbûnê: Divê daxwazên girtiyan bên bicihanîn
13:44 Li Mûşê walî, qeymeqam û fermandar ji AKP'ê re xebata hilbijartinê dikin
12:58 DEM Partiyê li 3 navendan mitîng li dar xistin
12:37 Li Kutahya û Stenbolê û tundiya mêr
12:26 OHD’ê serî wezaretan da: Bila pêkanînên dibin sedema binpêkirina mafê tenduristiyê bi dawî bibin
11:53 Rapora cîsmên teqîyayî: Malbata Dayan hat mexdûrkirin
11:52 Parêzerên Abdullah Ocalan ji bo hevdîtinê dîsa serlêdan kirin
11:25 Ertak: Em ê li Şirnexê bi ruhê 2004’an biçin ser sindoqan
11:19 Bi hinceta îşareta serkeftinê peywîra wî ya hilbijartinê betal bû
11:02 Karkerên Agrobayê destkeftiya xwe ya ewil bi dest xist
10:57 Tiştên ku ji kantînê bi pereyên xwe kirîne hatine desteserkirin
10:33 Ji bo piştgiriya bi DEM Partiyê re li Şemrexê meş hat lidarxistin
10:22 Parêzerê Abdullah Ocalan: CPT ji saziyeke ku baweriyê dide derketî ye
09:43 DEM Partî ji bo Cîhanbeyliyê serferber bûye
09:07 Ebex wê hesabê 2019'an bipirse: Em ê bi DEM Partiyê re xwe bi rê ve bibin
09:06 DEM dê li Xinûsê bibe warê çareseriyê
09:05 Greva birçîbûnê ya bi daxwaza azadiya Abdullah Ocalan di roja 123’yan de didome
09:04 Ji rojnameger Silêman Ehmed 156 roj nin agahî nayên girtin
09:03 Wêranşar li gel DEM Partiyê ye
09:02 Li dijî hilbijêrên sixte hilbijêrên livdar: Bi hezaran kesî serî li DEM Partiyê dan
09:01 Xizmên girtiyan: Hûn pêdiviyên wan pêşwazî bikin em jî dê pereyan neşînin!
09:00 ROJEVA 28’Ê ADARA 2024’AN
08:50 Li Girtîgeha Tîpa T a Xelatê êrişa provakatîf
08:49 Qesra Spî hewl dide Îsrarîlê ji bo hevdîtinan qaneh bike
27/03/2024
23:30 Li Agiriyê ciwanan bal kişand ser tecrîdê
21:53 Gergerlîoglû: Tu hêz nikare dengê 'Berxwedan jiyan e' bibire
21:49 Namzetên Mêrdînê li qadê ne: Em ê bi rêjeyeke zêde bi ser bikevin
21:37 Li Îzmîrê kuştina jinan hat şermezarkirin
20:35 Ji ber keyatiyê bi hev ketin: 4 jê giran 8 kes birîndar bûn
20:24 Polîsan nehişt EMEP'î biçin cem Emîne Şenyaşarê
19:54 Li Stenbolê gelek kes hatin binçavkirin
17:20 Turkdogan serdana TÎHV û ÎHD’ê kir
17:06 Zana çû serdana Nobeta Edaletê: Heke ne ji têkoşîna dayikan bûya dê zimanê me tune bûbûya
17:05 Hatîmogûllari: Me xwe bi hezaran kesan li qadê îspat kir
17:01 DEM Partî xebatên hilbijartinê didomîne: Em ê di 1’ê nîsanê de serkeftinê pîroz bikin
16:25 OHD’ê rapora xwe ya têkildarî girtîgehên Herêma Marmarayê eşkere kir
16:24 Hilbijêrên bitevger ji Mûglayê bi rê ketin
15:48 Şaredariyê 70 hezar lîre dan zêringirê ku ‘hewcehiya wî bi alîkariyê heye’!
15:42 Uçar: Ev hilbijartin di navbera kesên heqaret li Şêx Seîd kirin û neviyên Şêx Seîd de ye
15:26 Bersûcê Doza Hrant Dînk: Me agahiya cînayetê weke ku rojek piştî cînayetê girtibe rapor amade kir!
15:00 Bayindir li Qereyaziyê ye: Ev hilbijartin ji bo ziman û nasnameya kurdan referandûm e
14:58 Rewşa Yildiz a 75 salî aloz bû rakirin nexweşxaneyê
14:53 Li Qilebanê xebata belavkirina belavokan veguherî meşê
14:42 DEM Partiyê li Elkê perwerdeya ewlehiya sindoqan da
14:38 Şagirtên dibistanan birin mîtînga Erdogan
14:37 Rayedarê tirk: Daxwazeke Rûsyayê ya ji bo girtina êrişkaran tune bû
13:50 Baro û saziyên sivîl ji bo Îmraliyê bang li CPT’yê kirin: Ji bo çareseriyê gavê biavêjin
13:46 Li Çewligê bi tevlibûna hezaran kesan mitîng tê lidarxistin
13:42 Cezayê hucreyê dan 5 girtiyên ketine greva birçîbûnê
13:05 Rapora kesê pispor a Licikê: Xetere heye ku kîmyewiyên jehrî tevî Hewzaya Firatê bibin
12:14 YNK: PDK’ê li Kerkûkê bi Eniya Tirkmen re lihev kir û nirxên neteweyî firot
11:36 Bakirhan: Em li bin dara Rêya Sêyemîn bibin yek
11:23 Ji namzetên hevşaredariyê banga ‘xwedîderketina li sindoqan’
11:22 Di êrişên li ser sînor de 10 kolber birîndar bûn
10:38 Li Şirnex û Rihayê gelek kes hatin binçavkirin
10:24 Li bejahiya Hezroyê operasyona leşkerî û dorpêç
10:00 Parastvanên mafan: Girtina Yildiz binpêkirina mafê mirovan e
09:51 ‘Em ê her kesên ku xwe digihînin me em ê bibin ser sindoqan’
09:04 Êrişên DAIŞ'ê: Dixwaze vegere rewşa xwe ya beriya 2015'an
09:03 Girtiyên siyasî 122 roj in bi daxwaza azadiya Abdullah Ocalan di greva birçîbûnê de ne
09:03 155 roj nin agahî ji rojnameger Silêman Ehmed nayên girtin
09:01 Malbatên Roboskê: Her raya ji AKP'ê re diçe dê wekî bombe li ser serê me bibare
09:01 Qeyûm navenda jinan salane bi hezar û 500 lîreyî da bi kirê
09:01 Li Bakur û Rojhilatê Sûriyeyê şaredariyên neteweya demokratîk
09:00 Ji Egeyê bi hezaran hilbijêr ji bo qeyûman bişînin diçin bajarên xwe
09:00 AKP li Dîlovasiyê dest bi belavkirina bertîla hilbijartinê kiriye
09:00 ROJEVA 27'Ê ADARA 2024'AN
26/03/2024
23:59 Girtiyê nexweş piştî 30 salan ji girtîgehê derket
22:48 Li Hezexê şahiya gel
20:54 Nobeda Edaletê ya Emîne Şenyaşarê di roja 62'yan de ye
19:58 Karwana DEM Partiyê li gundên Silopiyayê geriya
19:37 Namzetên AKP'ê yên Amedê beramberî rayan kartên BÎM'ê belav dikin
18:46 'DEM wê li Rihayê, Riha jî wê pir li DEM'ê bê'
16:50 Dozger xwest Keskîn û Yarkan bên cezakirin
16:47 Zana: Ji bo paqijkirina mejiyan şaredarî girîng in
16:40 Demîrel ji doza “heqareta serokkomar” beraet kir
16:23 Di Nobeta Edaletê de peyama israra domandina têkoşînê hat dayîn
16:11 Têkildarî tundiya polîsan a li Colemêrgê pûşnûmepirs dan Meclisê
15:59 DEM Partiyê xwest ji bo girtiyên nexweş li Meclisê komîsyon bê avakirin
15:58 Zilamekî hewl da li Rihayê jinekê bikuje