Nêzbûna Fransa û Almanyayê?

  • rojane
  • 14:28 3 Tîrmeh 2020
  • |
img

AMED - Nivîskarê e-rojname Ahmet Aktaş, bal kişand ser têkiliyên di navbera Fransa û Almanya de û got: Xurtbûna têkiliyên di navbêra Almanya û Fransayê de gelek balkêş e. Ji bo dîzayna vê sedsala nû, aktorên li pêş niha li gel DYA û Rûsyayê, Çîn, Fransa û Almanya jî berendam in. Helbet di Rojhilata Navîn de, yê herî bi rêxistin û bi hêz, xwedî îrade û rêberî ye gelê kurd e. Ji ber vê li herêmê aktora yekem e. 

 
Nivîskarê Rojnameya e-rojname Ahmet Aktaş, vê hefteyê bi sernavê "Nêzbûna Fransa û Almanya" cih da têkiliyên di navbera 2 welatan û welatên serdest ên Rûsya û DYA'yê. Dîsa li ser rola Kurdan a herêmê rawestiya. 
 
Nivîsa Aktaş a di e-rojname de bi lînka:  wiha ye: 
 
Xurtbûna têkiliyên di navbêra Almanya û Fransayê de gelek balkêş e. Bi taybetî piştî bûyerên vê dawiyê yên li Lîbyayê, danûstandina van her du dewletan hîn zêdetir derketin ber çavan û bala raya giştî gelekî kişandin ser xwe.
 
Bê guman ev têkiliye, ne bi tenê yên van demê dawî ne û ne tenê têkiliyên her du dewletan bi tenê ne.
 
Weke ku tê zanîn û pir bi berfirehî ketiye rojeva cîhanê ku di vê sedsala 21’emîn de li hemû cîhanê bendewariya dîzayneke nû heye. Ew serokatiya dubendiya cîhanê ya di navbera DYA û Rûsyayê de, êdî riziya ye, gav bi gav parçe dibe, diyar e ku her du serkêş jî êdî nikarin weke berê serkêşiya bendên xwe bikin.
 
Li aliyekê xurtbûna Çînê, li aliyê din dewletên YE’yê li hemberî her du serkêşan an jî bi serê xwe dixwazin rêyekê ji xwe re hilbijêrin. Di nava van dewletan hemûyan de, him nakokî, him rakêşî û heta çendin ne yekser li hemberî hev be jî, bi rêya hevalbendên xwe, li hinek deveran şer û pevçûn jî heye.
 
Li ser vê belaya Covîd-19 jî, gelek ji wan hevdu tawanbar dikin. Lê em vê tawanbariyên wan ên li dijî hev dikin bidin rexekê, encama vê nexweşiyê jî li ser nakokiyên van dewletan bandoreke xwe heye. Belê bi bingehîn, bêhtir piştî bûyerên Efganistanê û Iraqê ev nakokî germ bûn. Bi giranî jî li ser şer û cenga li Sûriyeyê û Lîbyayê dijwar bû û ev dewlete hîn aşkeratir hatin hemberî hev.
 
Ev mijara, cîhanî û sedsalî ye û gelek berfirehe. Lê ez ê niha tenê bi giranî li ser xala Fransa û Almanyayê rawestim. Nakokiyên rêberê her du dewletan jî, li gel Trump zêde bûne û her dibin jî.
 
Mijara avakirina Arteşa Ewropayê, hem DYA û hem jî Stoltenbergê NATO’yê zêde aciz kiribû. Yê ku pêşengiya vê projeyê kiribû Macron bû, Merkel û Spanyayê jî piştgiriyê didê.
 
Li ser Sûriye û Lîbyayê jî, ava wan di cuhekekê de neherikiya. Di van rojên dawî de şer li Lîbyayê jî dijwartir dibe. Hema hema kîjan dewleta li gel kîjan hêz û dewletê ye zelaltir dibe. Niha yên gelek dijberî hev in, di rû re Tirkiye û Fransa ne. Belê eniyê dijber firehtir e. DYA û Qeter û hwd. bi Tirkiyeyê re li gel Serrac in. Rûsya, Fransa, Almanya, Yewnanistan, Qibris, Siûdî, Îmarat Erebî û hwd. li gel Hefter in.
 
Bêgûman weke min li sernivîsê jî daye diyarkirin, mijara herî balkêş û derdikeve pêş û di raya giştî de bêhtir mijara guftugoyê ye; helwest û têkiliyên di navbera Fransa û Almanyayê de ne.
 
Weke ku tê zanîn Almanyayê ji bo çareserkirina pirsgirêka Lîbyayê li Berlînê malovanî kir. Îcar niha hîn germtir, dixwaze bi Fransayê re pêşengtiyê ji vê pirsgrêkêre jî bike û hîn jî zêdetir diçe û hewldanê ji bo serkirdeya YE’yê jî dike.
 
Ji 1’ê vê mehê ve serokatiya YE’yê jî hilda ser milê xwe. Beriya wê bi rojekê Macron li bajar Meseberg ê Almanyayê hevdîtineke dûr û dirêj bi Merkel re kir. Li pey vê, Fransayê duh ragihand ku hêza xwe ji tetbîqeta NATO’yê ya Behra Spî kişandiye! Ji xwe demekî nêz beriya niha Macron gotibû; ‘NATO ji hêla mejî ve êdî mirî ye.’ Sedem jî, çima keştiya Tirkiyeyê yên şer, keştiyên wan tacîz kirine û NATO hesab ji Tirkiyeyê ne pirsiye? Her wiha çima Tirkiye ambargoya çekan a li ser Lîbyayê xera dike û hwd. û NATO dengê xwe jê re nake?
 
Ji xwe Wezîrê Karên Derve yê Almanyayê Haîko Maas jî bi israr dibêje ‘Dewletên ku ambargoya çekan a li ser Lîbyayê têkbirine divê werin aşkerakirin û hesab jê were pirsin!’ Ev jî dide nîşandan ku dixwaze Tirkiyeyê tawanbar bike. Ji ber ku demek beriya niha Sekreterê Giştî yê NY’yê Antonî Guteres, navê dewletên ambargo têkbiriye aşkera kiribû û di serê rêzê de dewleta tirk nîşan dabû!
 
Her wiha Haiko Maas duh di daxuyaniya xwe de bang li hemû wezîrên karên derve yên welatên Ewropayê kir û ew ê di roja 13’ê tîrmehê de bicivin. Mijar bi tenê li ser Tirkiyeyê ye û têkbirina ambargoya çekan a li ser Lîbyayê ye.
 
Ji aliyeke din ve jî, H. Maas li gel Wezîrê Karên Derve yê Îtalya û Fransayê, bi belavokekê bang kirine ji bo agirbes li Lîbyayê çêbibe, di çarçoveya peymana Berlînê de.
 
Bi kurt û kurmancî weke encam mirov dikare bibêje ku ji bo dîzayna vê sedsala nû, aktorên li pêş niha li gel DYA û Rûsyayê, Çîn, Fransa û Almanya jî berendam in. Helbet di Rojhilata Navîn de, yê herî bi rêxistin û bi hêz, xwedî îrade û rêberî ye gelê kurd e, lewma ew jî di qada xwe de, di herêmê de aktor e û berendamê yekemîn e. Ji xwe bi taybetî jî di Rojava de, weke mînak û model, xwe bi raya giştî re daye nasandin û heta radeyekê xwe daye pejirandin jî. Lewma, bêguman di her hesabî de (pozîtîf-negatîf), Tevgêra Azadiya Gelê Kurd jî heye.
 
 

Sernavên din

20:56 Jinên endamê DEM Partiyê û parêzer çûn serdana Emîne Şenyaşarê
20:01 Li Girtîgeha Bakirkoyê êrişî girtiyan hat kirin
17:26 DEM Partiyê lez da xebatên hilbijartinê
17:09 Zanayê bang li gelê Bedlîsê kir: Xwedî li sindoqên xwe derkevin
17:07 DEM Partî: Em Namzetê xwe yê Antalyayê venakişînin, deng ji DEM’ê re ne
17:00 Hatîmogûllari: Li şûna hûn ji bo şer derî bi derî bigerin, ji bo aştiyê li deriyê Îmraliyê bixin
16:45 Ji Nobeta Edaletê banga ‘Deriyên Îmraliyê vekin’ hate kirin
16:24 Temellî li Colemêrgê got: Dê îradeya we vê îktîdara faşîst hilweşîne
16:24 Girtina Hatîce Yildizê li ber Girtîgeha Bakirkoyê hate şermezarkirin
16:09 Heta ku bi Roboskê re hevrû nebin demokrasî ne pêkan e
16:08 'Em ê şaredariya Sêrtê ji qeyûmên dagirker rizgar bikin'
15:56 Eşira Meleyî piştgiriya xwe ya ji bo DEM Partiyê eşkere kir
15:45 Ji bo komkujiyên di meha adarê de banga hevrûbûnê hat kirin
15:36 Qeyûmê Êlihê ji bo namzetê AKP’ê bi 53 milyonan qolî amadekirin
15:29 Nivîskarê pontus Haralambîdîs wefat kir
15:28 Bakirhan: Gel dê xwedî li vîn û rûmeta xwe derkeve
15:06 Girtiyên siyasî ji 4 partî û Serokatiya Meclisê re name şandin
15:06 Li Amedê 15 xwendekarên paqijî pê dane kirin bi jehrê ketin
14:26 Dibistan di 1’ê nîsanê de dikevin betlaneyê
14:21 Bayindir li Bazîdê bang kir: Em di 1’ê nîsanê de serkeftina xwe pîroz bikin
13:55 Koordînasyona Şopandina Greva Birçîbûnê: Divê daxwazên girtiyan bên bicihanîn
13:44 Li Mûşê walî, qeymeqam û fermandar ji AKP'ê re xebata hilbijartinê dikin
12:58 DEM Partiyê li 3 navendan mitîng li dar xistin
12:37 Li Kutahya û Stenbolê û tundiya mêr
12:26 OHD’ê serî wezaretan da: Bila pêkanînên dibin sedema binpêkirina mafê tenduristiyê bi dawî bibin
11:53 Rapora cîsmên teqîyayî: Malbata Dayan hat mexdûrkirin
11:52 Parêzerên Abdullah Ocalan ji bo hevdîtinê dîsa serlêdan kirin
11:25 Ertak: Em ê li Şirnexê bi ruhê 2004’an biçin ser sindoqan
11:19 Bi hinceta îşareta serkeftinê peywîra wî ya hilbijartinê betal bû
11:02 Karkerên Agrobayê destkeftiya xwe ya ewil bi dest xist
10:57 Tiştên ku ji kantînê bi pereyên xwe kirîne hatine desteserkirin
10:33 Ji bo piştgiriya bi DEM Partiyê re li Şemrexê meş hat lidarxistin
10:22 Parêzerê Abdullah Ocalan: CPT ji saziyeke ku baweriyê dide derketî ye
09:43 DEM Partî ji bo Cîhanbeyliyê serferber bûye
09:07 Ebex wê hesabê 2019'an bipirse: Em ê bi DEM Partiyê re xwe bi rê ve bibin
09:06 DEM dê li Xinûsê bibe warê çareseriyê
09:05 Greva birçîbûnê ya bi daxwaza azadiya Abdullah Ocalan di roja 123’yan de didome
09:04 Ji rojnameger Silêman Ehmed 156 roj nin agahî nayên girtin
09:03 Wêranşar li gel DEM Partiyê ye
09:02 Li dijî hilbijêrên sixte hilbijêrên livdar: Bi hezaran kesî serî li DEM Partiyê dan
09:01 Xizmên girtiyan: Hûn pêdiviyên wan pêşwazî bikin em jî dê pereyan neşînin!
09:00 ROJEVA 28’Ê ADARA 2024’AN
08:50 Li Girtîgeha Tîpa T a Xelatê êrişa provakatîf
08:49 Qesra Spî hewl dide Îsrarîlê ji bo hevdîtinan qaneh bike
27/03/2024
23:30 Li Agiriyê ciwanan bal kişand ser tecrîdê
21:53 Gergerlîoglû: Tu hêz nikare dengê 'Berxwedan jiyan e' bibire
21:49 Namzetên Mêrdînê li qadê ne: Em ê bi rêjeyeke zêde bi ser bikevin
21:37 Li Îzmîrê kuştina jinan hat şermezarkirin
20:35 Ji ber keyatiyê bi hev ketin: 4 jê giran 8 kes birîndar bûn
20:24 Polîsan nehişt EMEP'î biçin cem Emîne Şenyaşarê
19:54 Li Stenbolê gelek kes hatin binçavkirin
17:20 Turkdogan serdana TÎHV û ÎHD’ê kir
17:06 Zana çû serdana Nobeta Edaletê: Heke ne ji têkoşîna dayikan bûya dê zimanê me tune bûbûya
17:05 Hatîmogûllari: Me xwe bi hezaran kesan li qadê îspat kir
17:01 DEM Partî xebatên hilbijartinê didomîne: Em ê di 1’ê nîsanê de serkeftinê pîroz bikin
16:25 OHD’ê rapora xwe ya têkildarî girtîgehên Herêma Marmarayê eşkere kir
16:24 Hilbijêrên bitevger ji Mûglayê bi rê ketin
15:48 Şaredariyê 70 hezar lîre dan zêringirê ku ‘hewcehiya wî bi alîkariyê heye’!
15:42 Uçar: Ev hilbijartin di navbera kesên heqaret li Şêx Seîd kirin û neviyên Şêx Seîd de ye
15:26 Bersûcê Doza Hrant Dînk: Me agahiya cînayetê weke ku rojek piştî cînayetê girtibe rapor amade kir!
15:00 Bayindir li Qereyaziyê ye: Ev hilbijartin ji bo ziman û nasnameya kurdan referandûm e
14:58 Rewşa Yildiz a 75 salî aloz bû rakirin nexweşxaneyê
14:53 Li Qilebanê xebata belavkirina belavokan veguherî meşê
14:42 DEM Partiyê li Elkê perwerdeya ewlehiya sindoqan da
14:38 Şagirtên dibistanan birin mîtînga Erdogan
14:37 Rayedarê tirk: Daxwazeke Rûsyayê ya ji bo girtina êrişkaran tune bû
13:50 Baro û saziyên sivîl ji bo Îmraliyê bang li CPT’yê kirin: Ji bo çareseriyê gavê biavêjin
13:46 Li Çewligê bi tevlibûna hezaran kesan mitîng tê lidarxistin
13:42 Cezayê hucreyê dan 5 girtiyên ketine greva birçîbûnê
13:05 Rapora kesê pispor a Licikê: Xetere heye ku kîmyewiyên jehrî tevî Hewzaya Firatê bibin
12:14 YNK: PDK’ê li Kerkûkê bi Eniya Tirkmen re lihev kir û nirxên neteweyî firot
11:36 Bakirhan: Em li bin dara Rêya Sêyemîn bibin yek
11:23 Ji namzetên hevşaredariyê banga ‘xwedîderketina li sindoqan’
11:22 Di êrişên li ser sînor de 10 kolber birîndar bûn
10:38 Li Şirnex û Rihayê gelek kes hatin binçavkirin
10:24 Li bejahiya Hezroyê operasyona leşkerî û dorpêç
10:00 Parastvanên mafan: Girtina Yildiz binpêkirina mafê mirovan e
09:51 ‘Em ê her kesên ku xwe digihînin me em ê bibin ser sindoqan’
09:04 Êrişên DAIŞ'ê: Dixwaze vegere rewşa xwe ya beriya 2015'an
09:03 Girtiyên siyasî 122 roj in bi daxwaza azadiya Abdullah Ocalan di greva birçîbûnê de ne
09:03 155 roj nin agahî ji rojnameger Silêman Ehmed nayên girtin
09:01 Malbatên Roboskê: Her raya ji AKP'ê re diçe dê wekî bombe li ser serê me bibare
09:01 Qeyûm navenda jinan salane bi hezar û 500 lîreyî da bi kirê
09:01 Li Bakur û Rojhilatê Sûriyeyê şaredariyên neteweya demokratîk
09:00 Ji Egeyê bi hezaran hilbijêr ji bo qeyûman bişînin diçin bajarên xwe
09:00 AKP li Dîlovasiyê dest bi belavkirina bertîla hilbijartinê kiriye
09:00 ROJEVA 27'Ê ADARA 2024'AN
26/03/2024
23:59 Girtiyê nexweş piştî 30 salan ji girtîgehê derket
22:48 Li Hezexê şahiya gel
20:54 Nobeda Edaletê ya Emîne Şenyaşarê di roja 62'yan de ye
19:58 Karwana DEM Partiyê li gundên Silopiyayê geriya
19:37 Namzetên AKP'ê yên Amedê beramberî rayan kartên BÎM'ê belav dikin
18:46 'DEM wê li Rihayê, Riha jî wê pir li DEM'ê bê'
16:50 Dozger xwest Keskîn û Yarkan bên cezakirin
16:47 Zana: Ji bo paqijkirina mejiyan şaredarî girîng in
16:40 Demîrel ji doza “heqareta serokkomar” beraet kir
16:23 Di Nobeta Edaletê de peyama israra domandina têkoşînê hat dayîn
16:11 Têkildarî tundiya polîsan a li Colemêrgê pûşnûmepirs dan Meclisê
15:59 DEM Partiyê xwest ji bo girtiyên nexweş li Meclisê komîsyon bê avakirin
15:58 Zilamekî hewl da li Rihayê jinekê bikuje