
HRW: Li Tirkiye piştî referandumê zext zêde bûn

2018-01-18 14:06:16


	NAVENDA NÛÇEYAN &nbsp;- Rêxistina Şopandina Mafên Mirovan (Human Rights Watch/HRW) rapora cîhanê ya 2018'an bi raya giştî re parve kir. HRW'ê di raporê de diyar kir ku li Tirkiye piştî referandumê zextên li ser çapemenî, muxalefet û parazvanên mafên mirovan zêde bûye.&nbsp;

	Rêxistina Şopandina Mafên Mirovan (Human Rights Watch/HRW) rapora cîhanê ya salane ku hemû mafên mirovan a cîhanê dinirxîne aşkere kir. HRW'ê di raporê de rewşa mafên mirovan a 90 welatan di ber çavan re derbas kir. HRW'ê îsal rapora ku ji 643 rûpelan pêk tê bi raya giştî re parve kir. HRW'ê der barê rewşa Tirkiye de jî tespît û nirxandinên girîng kir. &nbsp;Di beşa Tirkiye de bal kişand ser tundiya polîsan, îşkence, şerê li herêma Kurdistanê û binpêkirina mafên mirovan. Dîsa li ser rewşa &nbsp;Tirkiye û têkiliya Tirkiye û YE'ê rawestiya. &nbsp;HRW'ê diyar kir ku Serokomar erk û peywira xwe suiistimal dike û ev yek naye kontrolkirin.&nbsp;

	&nbsp;

	OHAL, DARAZ, PARASTINA MAFAN Û MIJARA KURD&nbsp;

	&nbsp;

	Di raporê de hat diyar kirin ku hikûmeta di serokatiya Serokomar Recep Tayyip Erdogan de piştî Referanduma Nîsanê ya di şertê OHAL'a 9 meh berê hatibû îlankirin pêk hat, bi xwe re binpêkirina mafan zêde kir. Ji ber OHAL'ê hilbijartin bi awayekî edalet pêk nehat. Referanduma Qanûna Bingehîn di şertê ne wekhev û ne edalet de pêk hat.&nbsp;

	&nbsp;

	* Hikûmeta Tirkiye li ser dozger û dadgeran zextên zêde pêş xist. Li şûna kesên ji darbeya 2016'an berpirsiyar bên darizandin, rewatiya darizandinê hat xerakirin.&nbsp;

	&nbsp;

	* Di sala 2017’an de der barê gelek rojnamegeran de doz hat vekirin.&nbsp;

	&nbsp;

	* Hikûmetê parazvanên mafên mirovan kir hedef. Serokê Efoya Navneteweyî yê Tirkiye Taner Kiliç hêj ji ber hincetek sosret girtî ye. Karsaz û endamê saziya civakî Osman Kavala hêj girtî ye.&nbsp;

	&nbsp;

	* Hikûmetê di sala 2017’an de li meclîsê li dijî kurdên muxalif û li herêma Kurdistanê li dijî rêveberiyên herêmî êrîş kûr kirin.&nbsp;

	&nbsp;

	* Hevserokê Giştî yê HDP'ê Selahattin Demirtaş jî di navde wekil û rêveberên wê di çarçoveya têkoşîna bi terorê re girtin. Hikumetê nêzî tevahiyên şaredariyan desteser kiriye. Hilbijêr mahrûm kirine.&nbsp;

	&nbsp;

	* Hikûmetê di çarçoveya OHAL'ê de zêdeyî 100 hezar karmendên dewletê mexdûr kirine. Saziyên medya, komele û rêxistinên civakî girtin.&nbsp;

	&nbsp;

	Dîrektorê Îcra yê HRW'ê Kenneth Roth di raporê de got “Rêberên siyasî yên li ser navê rêgezên mafên mirovan ên vînê nîşan didin, her tiştî bi rojeva xwe ya otoriter û populist bi sînor dikin.&nbsp;

	&nbsp;

	Dîroktorê Asya Navîn û Rexistina Ewropa yê Şopandina Mafên Mirovan Hugh Williamson jî di raporê de der barê Tirkiye de wiha got: “Em li kijan aliyê Tirkiye binerin em bibînin ku mafên mirovan û hiqûq hatiye binpêkirin. Piştî pergala Serokomariyê û OHAL ket meriyetê hêza meclîsê kêm bû û hikmê hikûmetê yê li ser daraz û meclîsê zêde bûye. Dîsa zextên li ser saziyên sivîl û civakî zêde bûne Neheqiyê li ser medya saziyên sivîl û parazvanên mafên mirovan kûr bûye."&nbsp;

	&nbsp;