Diyarbakır’ın Kulp ilçesine bağlı Karpuzlu (Xerta) köyünden 1993 yılında zorunlu göçe maruz kalan ve Bursa’ya giden Hatice Bayram (34), 11 nüfuslu aile ile birlikte ekonomik ve etnik birçok sorunla karşı karşıya kaldı. Çocuk yaşta ailesine destek olmak için okulu bırakarak çalışma yaşamına atılan Bayram, bir süre tekstil atölyesinde çalıştı. Ustalaşarak kendi işini kuran Bayram, 7 yıl önce Diyarbakır’a dönerek tekstil atölyesini açtı. Türkiye’de yaşanan ekonomik krizden dolayı bin bir emekle kurduğu atölyesinde iş yapamaz duruma gelen Bayram, yanında çalışan 10 işçiyle yollarını ayırmak zorunda kaldı. 

 

BURSA’YA UZANAN GÖÇ

 

Mezopotamya Ajansı’na (MA) konuşan Hatice Bayram, çalışma hayatına erken başlamanın verdiği tecrübeyle kadınların iş hayatında erkeklere göre daha başarılı olduğunu belirterek, köyden Bursa’ya uzanan göç yolculuğunu şu sözlerle anlattı: “Köyden Bursa’ya göç ettiğimizde daha çok küçüktüm. Tanımadığım, bilmediğim bir yere alışmak zor geliyordu. Bütün bunlar bir yana, ekonomik sıkıntılarla ayrı mücadele etmek zorunda kaldık. On bir kişilik bir aileyiz ve sadece babam çalışıyordu. Bu durum beni çok rahatsız ediyordu. Bir kadın olarak evde oturmaya vicdanım el vermedi ve çalışmaya karar verdim. Çalışma hayatım, ben ve büyük ablamın bir tekstil atölyesinde ortacı olarak çalışmaya başlamasıyla oldu. Tekstil atölyesinde, 2 yıl boyunca ortacı olarak çalıştım ve 2 yılın sonunda usta üretici olarak makinenin başına geçtim.” 

 

KENDİ İŞİNİ KURDU

 

Usta olarak çalıştığı atölyede erkeklere göre daha çok emek harcadığını; ama daha az haklara sahip olduğunu dile getiren Bayram, emeğinin karşılığını alamadığı için kendi işini kurmaya karar verdiğini söyledi. Bursa’da ailesinin desteğiyle açtığı tekstil atölyesini işlettiğini ifade eden Bayram, 10 yıl Bursa’da tekstilcilik yaptıktan sonra memleket hasretine dayanamayıp Diyarbakır’a döndüğünü ve 7 yıldır da Kayapınar Huzurevleri mahallesinde atölye işlettiğini dile getirdi.

 

'KRİZ GÜCÜMÜZÜ AŞTI’ 

 

Tekstil atölyelerinin de gelir gider tablosu olduğunu ifade eden Bayram, “Biz eskiden lastiğin kilosunu 8 buçuktan alıyorduk, şimdi 24 TL olmuş. Yine bir ip bobinini 4 TL’ye alıyorduk, 8 TL olmuş, bir top fermuar 45 liradan 85 liraya çıkmış. Yani yüzde yüz artan bir zamla karşı kaşsıyayız. Kriz, gücümüzü aşan bir noktaya çıktığı için artık üretim yapamıyoruz” diye konuştu. 

 

‘EĞER KRİZ YOKSA...’

 

Krizden önce haftada 2-4 parti ürün sipariş ettiklerini dile getiren Bayram, şimdiyse haftada bir parti ürün dahi gelmediğini ifade etti. Son 15 gündür işlerin tamamen kesildiğini söyleyen Bayram, şöyle konuştu: “Birçok yerde krizin olmadığı, bunların uydurma olduğu söyleniyor. Eğer yoksa makinelerimiz neden boş? Eğer bu ülkede kriz yoksa, bu kadar çalışanı keyfi olarak mı çıkarıyoruz? Krizden dolayı çalışanlarımı, maaşlarını ödeyemediğim için işten çıkardım. Kriz olmasaydı kendi gücümüzle de olsa getirip burada çalıştırırdık.” 

 

KAPIYA KİLİT VURMAK ÜZERE

 

Bin bir emekle kurduğu atölyesine kilit vurma aşamasında olduğunu dile getiren Bayram, 2000 yılında yine böyle bir devalüasyonun yaşandığını; ancak esnafın bu kadar etkilenmediğini sözlerine ekledi. 

 

MA / Esra Solin Dal