Yüksek Seçim Kurulu (YSK), 1 Mayıs 2018’de aldığı 347 sayılı kararla hastalığı ve engeli nedeniyle yatağa bağımlı olan seçmenlerin oy kullanabilmeleri için seyyar sandık kuruluna kaydolmaların önünü açtı. Ancak sadece il/ilçe merkezlerinde yaşayan yatağa bağımlı ve engelli seçmenler için böylesi bir karar alan YSK, belde ve köylerde yaşayan engelli ve hasta seçmenleri ise kapsam dışında tuttu.

 

Alınan kararda şunlar kaydedildi: “Seyyar sandık kurulu seçmen listelerinde, hastalığı veya engeli sebebiyle yatağa bağımlı olan seçmenlerden sadece il ve ilçe merkezlerinde ikamet edenler kaydedilebilecek. Karara göre, seyyar sandıklarda oy kullanabilmeleri için, hastalığı veya engeli sebebiyle yatağa bağımlı olan seçmenlerin bir yakını tarafından ‘www.ysk.gov.tr’ internet adresinde bulunan ‘seyyar sandık kurulu talep formu’ ile ilçe seçim kurulu başkanlığına veya ilçe seçim kurulu başkanlığına gönderilmek üzere muhtarlığa başvurulacak. Başvurular, 2 Mayıs 2018 Çarşamba günü saat 08.00 ile 12 Mayıs 2018 Cumartesi günü saat 17.00 arasında yapılacak. Başvuruda, seyyar sandık kurulu talep formu ile birlikte engeli nedeniyle yatağa bağımlı olduğu veya hastalığı sebebiyle yatağa bağımlı olduğu ibaresinin yer aldığı sağlık raporunun ibrazı gerekli olacak. Köyler ve beldelerde kayıtlı seçmenler ile ‘6360 sayılı 14 İlde Büyükşehir Belediyesi ve 27 İlçe Kurulması ile bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ve 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu’ kapsamındaki köy veya beldeden mahalleye dönüşen yerlerdeki seçmenler, seyyar sandık kurulu seçmen listesine kaydolmak için talepte bulunamayacak.”

 

YSK’YE BAŞVURU YAPILDI

 

Alınan bu karar üzerine Eşit Haklar İçin İzleme Derneği (ESHİD), köy ile beldelerdeki seçmenlerin kurulacak seyyar sandıklarda oylarını kullanamayacak olmalarının ayrımcılık oluşturduğu, bu nedenle kararın bütün hastalar için uygulanması talebiyle 8 Mayıs 2018’de YSK Başkanlığı’na başvuruda bulundu. 

 

Yapılan başvuruda, alınan kararın başta Anayasa'nın eşitlik ilkesine, 5378 sayılı Engelliler Hakkında Kanun, 298 sayılı kanun ve Türkiye'nin taraf olduğu uluslararası sözleşmelere aykırı olduğuna işaret edildi. 

 

BAŞVURU RET EDİLDİ

 

Yapılan başvuruyu değerlendiren YSK, 15 Mayıs'ta talebi ret etti. YSK ret kararının gerekçelerini ise şöyle sıraladı: 

 

“Yüksek Seçim Kurulu’nun 1/5/2018 tarihli, 2018/347 sayılı kararının sonuç bölümünde;

 

1- Seyyar sandık kurulu seçmen listelerine, hastalığı veya engeli sebebiyle yatağa bağımlı olan seçmenlerden sadece il ve ilçe merkezlerinde ikamet edenlerin kaydedilebileceğine,

 

2- Köyler ve beldelerde kayıtlı seçmenler ile 6360 sayılı 14 ilde Büyükşehir Belediyesi ve 27 İlçe Kurulması ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ve 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu kapsamında köy veya beldeden mahalleye dönüşen yerlerdeki seçmenlerin seyyar sandık kurulu seçmen listesine kaydolmak için talepte bulunamayacaklarına,

 

3- Bir sandıkta oy kullanacak azami seçmen sayısının yirmi (20) olarak belirlenmesine, düzenlemelerine yer verilmiştir.

 

Kurulumuzca yapılan değerlendirme neticesinde; Kurulumuzun 01/05/2018 tarihli, 2018/347 sayılı kararının değiştirilmesine gerek olmadığından belde ve köylerde yaşayan engelli ve hasta seçmenlerin seyyar sandıkta oy kullanması talebinin reddine karar verilmesi gerekmiştir.”

 

DERNEK YETKİLİLERİ: HUKUKSAL TEMELİ YOK!

 

Talepleri sunulan sözkonusu gerekçelerle reddedilen Eşit Haklar İçin İzleme Derneği’ne göre, verilen kararın herhangi bir hukuksal temeli yok. Dernek yetkilileri, aksine belde ve köylerde yaşayan yatağa bağımlı engelli ve hasta seçmenlere bu hakkın tanınmaması Anayasa ve kanunlara aykırı olduğu görüşünde.

 

KARAR ULUSALARASI SÖZLEŞMELERE DE AYKIRI 

 

Türkiye'nin taraf olduğu Medeni ve Siyasal Haklar Uluslararası Sözleşmesi, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi (AİHS) ve Engelli Kişilerin Haklarına Dair Uluslararası Sözleşme, seçme ve seçilme hakkını güvence altına almakta ve taraf devletlere sorumluluk yüklemekte. 

 

Engelli Kişilerin Haklarına Dair Sözleşme'nin “Siyasi ve Toplumsal Yaşama Katılım” başlığıyla yayınlanan 29. Maddesi’nde “Engelli kişilere siyasi hakları ve bu haklardan başkaları ile eşit bir şekilde yararlanma fırsatını tanıyacaklardır” deniliyor. Yine ilgili maddede oy kullanma usulleri, yerleri ve malzemelerinin uygun, erişilebilir ve kolayca anlaşılabilir ve kullanılabilir olmasının sağlanması gerektiği ifade ediliyor. 

 

MA / Sadiye Eser