Türkiye’nin Kuzey ve Doğu Suriye’ye yönelik son saldırılarıyla birlikte İdlib’deki çatışmalar belli bir süre dursa da Suriye rejimi ve Heyet Tehrir El Şam (HTŞ/El Nusra) arasındaki çatışmalar yeniden şiddetlendi. Suriye rejimi Rusya’nın hava desteğiyle İdlib’in güneyine yönelik başlattığı operasyon kapsamında adım adım ilerliyor. Bu sonuç Türkiye ve destekli grupları iyice sıkıştırırken, operasyonlar sonucunda Türkiye’nin bölgede bulunan 8’inci askeri gözlem noktası da çembere alındı. 

 

Suriye iç savaşı içerisinde sürekli ertelenen İdlib krizinde çatışmaların şiddetlenmesiyle Rusya ve Türkiye tekrar pazarlık masasına oturdu. Libya’nın da dahil olduğu denkleme iki güç, İdlib ile Kuzey ve Doğu Suriye ekseninde politikalar geliştirmeye çalışıyor. Son günlerde Moskova’da bir araya gelen Türk ve Rus heyetler, uzlaştıklarını açıklasalar da sahada farklı politikalar devrede. 

 

REJİM ÖNEMLİ MEVZİLER ELDE ETTİ

 

3 yıldır Rusya ve Türkiye arasında varılan kimi anlaşmalar ve ateşkesler kapsamında ertelenen İdlib krizi, artık kendini dayatan bir mesele haline geldi. Bugüne kadar Astana ve Soçi görüşmelerinde İdlib’deki selefi grupları korumaya çalışan Türkiye, bu kapsamda hem NATO hem de Rusya ile kritik görüşmeler sürdürüyor. Sahada ise, Rusya’nın yoğun hava saldırıları eşliğinde ilerleyen Suriye rejimi, İdlib’in güneyinde önemli mevziler elde etti. 

 

Operasyonlar kapsamında Türkiye’nin Astana anlaşması kapsamında bölgede bulundurduğu 12 askeri gözlem noktasından biri olan 8’inci askeri gözlem noktası kuşatmaya girerken, orada bulunan askerler bekleyişini sürdürüyor. Daha önce yapılan operasyonlar kapsamında İdlib ve Hama kırsalında bulunan 2 askeri gözlem noktası çembere alınmıştı.

 

TÜRKİYE REJİMİ İLE OTURDU

 

Suriye rejimi operasyonlarına devam ederken, Moskova’da bir araya gelen Rus ve Türk heyetlerine Suriye rejimi adına yetkililer katıldı. Moskova’da yapılan görüşmeye Suriye Dışişleri Bakanı Velid Muallim ve beraberindekiler de katıldı. Türkiye 9 yıldır Suriye rejimiyle ilişkilenmediğini belirtse de bakanı Muallim ile oturması, Türkiye’nin resmi anlamda Suriye rejimini yeniden tanıdığı yorumlarını beraberinde getirdi. Bu durum Rusya’nın politikaları sonucu gelişirken, taraflar Moskova’da İdlib, Kuzey ve Doğu Suriye ile Libya’yı tartıştı. 

 

M-5 VE ETRAFI DÜŞERSE…

 

Görüşmeden hemen sonra Rusya, Türkiye ile yeniden anlaştıklarını belirtse de Suriye Dışişleri Bakanı Muallim’den tam tersi bir açıklama geldi. Muallim’in, İdlib’e yönelik anlaşmadıklarını söylemesi, var olan havayı iyice gerginleştirdi. HTŞ başta olmak üzere Ehrar El Şam ve diğer gruplar İdlib’in güneyinde bulunan Halep-Şam yolundan çekildiklerini belirtti. Han Şeyhun’dan başlayarak, Halep’e kadar uzanan yol üzerinde Maret El Numan ve Serakib gibi önemli kentler de bulunuyor. Halep’e kadar yaklaşık 46 kilometreye tekabül eden alanın Suriye rejimine bırakılması, HTŞ ve diğer grupları iyice sıkıştıracak. Kentin güneyinden itibaren artık savaşın yavaş yavaş kent merkezine gitmesinin önü açılacak. 

 

KUZEY VE DOĞU SURİYE’DE NE OLUR?

 

Türkiye, desteklediği gruplar ve HTŞ’ye her ne kadar yeni bir anlaşma ve ateşkes sözü verse de, İdlib’deki durum, Türkiye ve gruplar arasındaki ilişkiyi her geçen gün gerginleştiriyor. Türkiye bu gruplara alan açabilmek için özellikle Kuzey ve Doğu Suriye üzerinden hesaplar yaparken, Fırat Bölgesi’nde bulunan Minbic veya Kobanê karşılığında İdlib’in verilmesi pazarlıkları da masada duruyor. Buna NATO ve Avrupalı güçlerin de dahil edilmeye çalışıldığı belirtilirken, bu pazarlığın sonucunun ne olacağı önümüzdeki günlerde netlik kazanacak. 

 

DENKLEMDE LİBYA DA VAR

 

Suriye’de oluşturulmaya çalışılan dengeler halen kurulmazken, Libya’daki ittifaklar krizi patlak verdi. Suriye’de kimi yerlerde aynı cephelerde bulunan Rusya ile Türkiye, Ortadoğu’nun önemli ülkelerinden biri olan Libya’da ise karşı cephelerde yer alıyor. Türkiye, Rusya ile yaptığı görüşmede, İdlib’de bulunan grupları Libya’ya taşıması ve burada onlara alan açılması için pazarlıklar yürütüyor. Ancak Libya’da Türkiye’nin desteklediği Ulusal Mutabakat Hükümeti’ne (UMH) karşı savaşan Halife Hafter güçlerini destekleyen Rusya, bu durumu da NATO ve Avrupa’ya karşı kullanabilmek için elinde bir seçenek olarak tutuyor. İdlib, Libya ile Kuzey ve Doğu Suriye üzerinde yapılan pazarlıkların Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in Türkiye’ye 8 Ocak’ta yapacağı ziyarete kadar inişli çıkışlı bir seyir alacağı görülüyor. Yine bu görüşmeye kadar Suriye rejiminin İdlib’de yürüttüğü operasyonun dozajının artması bekleniyor. 

 

MA / Nazım Daştan